Mối lo mạng xã hội thành công cụ cho khủng bố

Sau thảm kịch kinh hoàng, những đoạn video quay lại cảnh bắn giết đẫm máu như trong một trò chơi bạo lực trực tuyến trở thành nỗi ám ảnh của nhiều người. Các trang MXH hành động sau khi “sự đã rồi” không phải để giúp mọi người quên đi nỗi sợ hãi này, mà để ngăn chặn tác động của tư tưởng cực đoan mà hung thủ xả súng ở đền thờ Al Noor, được xác định là Bernton Tarrant đã reo rắc. Điều nguy hiểm là những ý tưởng bệnh hoạn thực hiện vụ tấn công lại nhận được sự tung hô của không ít thành viên trong cộng đồng mạng.

Người dân New Zealand đặt hoa tưởng nhớ các nạn nhân trong vụ xả súng gần đền thờ Al Noor. Ảnh: Getty Images.

Trước khi ra tay một ngày, hung thủ đã đăng tải một bài tuyên truyền dài hơn 70 trang trên Twitter cá nhân với nội dung nêu rõ động cơ tấn công là nhằm vào cộng đồng người Hồi giáo và người nhập cư, mà tên này coi là “những kẻ xâm lược”. Đoạn video chia sẻ trên mạng ghi lại cảnh Bernton Tarrant lái xe tới một đền thờ, di chuyển vào bên trong và xả súng vào bất kỳ nạn nhân nào trong tầm ngắm, trong đó có cả trẻ em. Bernton Tarrant chia sẻ đường dẫn đoạn video để những người theo dõi hắn trên mạng có thể xem được vụ thảm sát. Hắn cũng đăng tải những hình ảnh về vũ khí và đạn dược của mình trên MXH trước khi hành động giết người. Mục đích của hành động này là nhằm thu hút sự chú ý của mọi người. Mặc dù bài tuyên truyền trên nặc danh nhưng sự ủng hộ dành cho nó đã được lan truyền nhanh chóng trên MXH.

Ngoài ra, trước khi thực hiện tấn công, kẻ thủ ác đã nói với những người xem trực tuyến của mình đăng ký kênh YouTube của PewDiePie, có 89 triệu người theo dõi trên nền tảng. PewDiePie là nick của một thanh niên Thụy Điển tên Felix Kjellberg, một người dùng YouTube nổi tiếng kiếm bộn tiền nhờ lượng người truy cập khổng lồ vào kênh của mình. Nhưng trước đây, Felix từng bị chỉ trích vì thúc đẩy các chủ đề cực hữu và ca ngợi một kênh YouTube chống Do Thái.

Kẻ xả súng hàng loạt ở New Zealand đã lợi dụng sự phổ biến của kênh PewDiePie để nhiều người biết tới hành động của mình. Như vậy, ngay từ đầu khi âm mưu tấn công được hình thành, hung thủ đã sử dụng các MXH như một công cụ để hỗ trợ các hành động khủng bố cực đoan của mình. Tuy nhiên, đã không ai ngăn được Bernton Tarrant gây tội ác vì hắn không nằm trong danh sách an ninh và theo dõi khủng bố.

Các dòng bình luận trên mạng ủng hộ những ý tưởng cực đoan của Bernton Tarrant đang được các trang MXH gỡ bỏ. Nhưng có thể thấy sự gia tăng của chủ nghĩa "da trắng thượng đẳng" trên mạng và sức mạnh của truyền thông xã hội trong việc lan truyền thông điệp đó. Bernton Tarrant tự mô tả hắn là một “người da trắng bình thường” lấy cảm hứng tấn công từ vụ xả súng tại Na Uy năm 2011, do kẻ theo chủ nghĩa dân tộc da trắng Andres Breivik gây ra, khiến 77 người thiệt mạng. Hắn nói muốn trả thù cho hàng nghìn người chết trong các vụ tấn công của những phần tử Hồi giáo cực đoan.

Twitter cho biết, đội ngũ sàng lọc thông tin đã sẵn sàng cho các tình huống khẩn cấp và phối hợp với cơ quan thực thi pháp luật để phục vụ công tác điều tra khi được yêu cầu. YouTube cũng khẳng định đang khẩn trương dỡ bỏ mọi video có tính chất bạo lực.

Trong những năm gần đây, những kẻ khủng bố sử dụng MXH ngày càng nhiều để phục vụ cho các âm mưu tấn công. Năm 2013, nhóm khủng bố Al-Shabaab dùng Twitter để phát trực tiếp hình ảnh vụ tấn công trung tâm mua sắm Westgate ở thủ đô Nairobi, Kenya. Vào tháng 1-2015, một kẻ khủng bố bắn hạ 4 người tại một khu chợ ở phía đông Paris nước Pháp đã quay cuộc tấn công bằng một máy GoPro và cố gắng gửi video này vào email trước khi hắn bị cảnh sát tiêu diệt.

Tech Against Terrorism là tổ chức làm việc cho Liên hợp quốc để hỗ trợ ngành công nghệ toàn cầu trong nỗ lực đấu tranh với tình trạng khủng bố lợi dụng công nghệ. Ông Adam Hadley, Giám đốc tổ chức này cho biết: “Chủ nghĩa khủng bố là bạo lực chính trị, nên những kẻ khủng bố luôn cần công khai để làm ảnh hưởng đến sự thay đổi về chính trị. Chúng luôn cần khán giả. Chúng thường đi đến nơi có đông khán giả nhất. Đó có thể là truyền thông truyền thống hoặc có thể là các nền tảng truyền thông xã hội quy mô lớn”.

XUÂN PHONG