'Móc ruột' sông Hương

Bãi bồi Lương Quán nằm ở bờ Nam sông Hương thuộc phường Thủy Biều, TP Huế, đã được UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế cấp phép cho 3 doanh nghiệp khai thác cát làm vật liệu xây dựng nhằm mục đích nạo vét, khơi thông dòng chảy. Tuy nhiên, lợi dụng việc cấp phép này, nhiều đối tượng thường tiến hành khai thác cát, sỏi trái phép vào ban đêm nhằm trục lợi.

Mập mờ ranh giới mỏ

Mới đây, khoảng 4 giờ ngày 27-3, Đội Cảnh sát Phòng chống tội phạm về môi trường Công an TP Huế bắt quả tang 5 chủ đò khai thác cát sạn trái phép tại khu vực bãi bồi Lương Quán. Tại thời điểm kiểm tra, các chủ đò hút khoảng 15 m3 cát.

Tại bãi bồi Lương Quán, Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Hồng Phát được cấp diện tích 2,07 ha, Công ty CP Châu Thành Phát 2,1 ha và Công ty CP Xây dựng 939 là 2,1 ha. Tuy nhiên, thời gian qua, lực lượng chức năng tỉnh Thừa Thiên - Huế nhiều lần bắt quả tang các phương tiện hút cát ngoài phạm vi các mỏ được cấp này, được chính các mỏ cấp phiếu bán.

Tại mỏ cát của Công ty Hồng Phát, chỉ có một số tàu vào hút cát. Một người đàn ông giới thiệu mình là chủ mỏ, nói rằng mỏ cát của ông chỉ cung cấp cát cho san lấp các công trình của công ty chứ không khai thác ồ ạt để bán. Thế nhưng, theo ghi nhận, tại mỏ cát này chẳng hề có phao và mốc nổi đánh dấu ranh giới khu vực mỏ ở trên mặt nước. Khi chúng tôi thắc mắc, người đàn ông này nói rằng phao bị lũ và tàu thuyền qua lại cuốn trôi.

Nằm cách đó chừng 1 km hướng thượng nguồn, bãi khai thác cát của Công ty Châu Thành Phát có chiều dài từ bờ ra sông Hương ở phía thượng nguồn (mốc M1 đến M2) là 7,2 m, phía hạ nguồn 73,4 m. Tại mốc M1 phía trên bãi bồi, doanh nghiệp này đánh dấu mốc bằng cột cờ nhưng ở mốc M2 không có mốc nào nổi trên mặt nước.

Hoạt động khai thác cát tấp nập tại bãi bồi Lương Quán trên sông Hương

Dân lo lắng

Tình trạng không cắm phao ranh giới mỏ thực chất là chiêu trò để các doanh nghiệp lợi dụng khai thác cát vượt ngoài phạm vi cấp phép. "Khi mới bắt đầu khai thác, các chủ mỏ đều chấp hành tốt việc thả phao ranh giới mỏ nhưng nay chẳng còn. Giữa sông nước mà làm như vậy thì rất dễ lợi dụng. Họ khai thác lấn gần bờ sông phía chúng tôi, nguy cơ sạt lở là rất cao" - ông Nguyễn Văn T. (ngụ phường Hương Hồ) phản ánh.

Một chủ tàu cát ở TP Huế thừa nhận vừa mới bị lực lượng cảnh sát môi trường Công an tỉnh Thừa Thiên - Huế xử phạt vi phạm hành chính 15 triệu đồng vì khai thác cát ngoài phạm vi của mỏ Công ty Châu Thành Phát. Người này khẳng định: "Chúng tôi mua cát có ký hợp đồng, trả tiền trước. Chúng tôi làm theo chỉ dẫn của chủ mỏ cát, trên mặt nước chẳng có ký hiệu ranh giới, cái sai từ chủ mỏ nhưng chúng tôi lại bị phạt".

Theo hồ sơ, mỏ cát của Công ty CP Xây dựng 939 ở bãi bồi Lương Quán (khu vực nằm giữa mỏ của Công ty Hồng Phát và Châu Thành Phát) được cấp phép vào tháng 5-2013, thời hạn 4 năm 6 tháng. Dù hết thời hạn khai thác vào tháng 11-2017 và chưa được Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) tỉnh Thừa Thiên - Huế gia hạn nhưng hiện tại mỏ này vẫn bơm cát. Trước đó, vào tháng 4-2017, công ty này bị Thanh tra Sở TN-MT tỉnh Thừa Thiên - Huế ra quyết định xử phạt 50 triệu đồng vì vi phạm hành chính trong khai thác cát.

Theo ông Nguyễn Đại Mạnh Lân, Trưởng Phòng Khoáng sản, Sở TN-MT tỉnh Thừa Thiên - Huế, từ năm 2015 đến nay, sở phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính 33 trường hợp khai thác cát sỏi trái phép trên sông Hương đoạn qua bãi bồi Lương Quán.

Bài và ảnh: QUANG NHẬT