Mô hình bác sĩ gia đình tại cơ sở: Thực sự cần thiết với người dân

Bác sĩ gia đình phát triển đồng hành cùng sự phát triển của kinh tế xã hội và nguồn lực đầu tư cho y tế. Việc phát triển bác sĩ gia đình gắn với đổi mới, nâng cao chất lượng y tế cơ sở là một trong những giải pháp mà ngành y tế đang triển khai thực hiện, nhằm giúp người dân tiếp cận với các dịch vụ y tế có chất lượng ngay từ tuyến cơ sở.

Tiếp cận người dân hiệu quả

Nguyên lý bác sĩ gia đình là chăm sóc sức khỏe toàn diện, liên tục, định hướng dự phòng cho cá nhân, hộ gia đình và cộng đồng. Tại nhiều quốc gia trên thế giới, mô hình trạm y tế theo nguyên lý bác sĩ gia đình được chú trọng phát triển và người dân tin tưởng lựa chọn. Y tế cơ sở được coi là nền tảng, xương sống của hệ thống y tế, là “người gác cổng” của hệ thống y tế chăm sóc sức khỏe ban đầu, tiếp cận người dân gần nhất. Hơn nữa, y tế cơ sở là nơi dễ tiếp cận với chi phí thấp, công bằng xã hội, giảm quá tải BV tuyến trên. Chính vì thế, việc triển khai trạm y tế xã, phường hoạt động theo nguyên lý bác sĩ gia đình với 6 nguyên tắc: Liên tục – toàn diện – lồng ghép – phối hợp – dự phòng – gia đình – cộng đồng sẽ giúp nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh cho người dân một cách hiệu quả.

Y tế cơ sở Việt Nam được tổ chức quốc tế đánh giá là điểm sáng trên thế giới vì chúng ta có mạng lưới y tế cơ sở rộng khắp đến tận xã, phường, thậm chí tới cả y tế thôn bản. Hiện nay, trên cả nước có hơn 11.100 trạm y tế xã, phường, thị trấn, thôn, bản... Đây là mạng lưới y tế cơ sở trực tiếp gần người dân nhất và có thể kịp thời phát hiện các dịch bệnh; triển khai các dịch vụ khám, chữa bệnh cơ bản; quản lý sức khỏe cho mỗi người dân...

Các BS gia đình đang khám cho bệnh nhân tại cơ sở y tế.

Các BS gia đình đang khám cho bệnh nhân tại cơ sở y tế.

Đã có nhiều trường hợp bệnh nhân được phát hiện và xử lý bệnh kịp thời tại y tế cơ sở. Việc này góp phần giảm tải rất hiệu quả cho BV tuyến trên. Ngoài ra, việc phát hiện bệnh sớm, xử lý chính xác đã tăng khả năng giành lại cơ hội sống cho bệnh nhân. Sở dĩ, BS gia đình phát hiện nhanh, xử lý kịp thời bởi hiểu thể trạng, bệnh cảnh của bệnh nhân trong quá trình theo dõi thường xuyên. BS gia đình cũng giúp bệnh nhân cảm thấy an tâm bởi sự gần gũi như người trong gia đình.

Trong Thông tư 21/2019/TT-BYT Hướng dẫn thí điểm về hoạt động BS gia đình (gọi tắt là Thông tư 21) khẳng định, cơ sở BS gia đình chính là cơ sở đầu tiên tiếp nhận, quản lý, chăm sóc sức khỏe ban đầu, tư vấn, phòng bệnh, nâng cao sức khỏe, cấp cứu, khám bệnh, chữa bệnh đa khoa theo nguyên lý BS gia đình cho cá nhân, hộ gia đình. Thông tư nêu rõ, cơ sở BS gia đình có nhiệm vụ tư vấn nâng cao sức khỏe và phòng bệnh. Cụ thể là tư vấn về dinh dưỡng, hoạt động thể lực, phòng chống tác hại rượu bia, thuốc lá và các yếu tố nguy cơ với sức khỏe, tư vấn về khám chữa bệnh cho cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng. Truyền thông giáo dục sức khỏe, tham gia giám sát, phát hiện sớm, phòng chống dịch bệnh trong cộng đồng. Tiêm chủng, phòng chống các bệnh không lây nhiễm như ung thư, tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Các cơ sở BS gia đình thực hiện các chương trình, hoạt động chăm sóc sức khỏe cộng đồng, phục hồi chức năng, dựa vào cộng đồng, chăm sóc giảm nhẹ, chăm sóc cuối đời; các chương trình mục tiêu y tế dân số, chăm sóc sức khỏe trẻ em, người cao tuổi, DS-KHHGĐ, kết hợp BS cổ truyền với BS hiện đại.

Thông tư 21 còn quy định rõ về nhiệm vụ của BS gia đình cũng như văn bằng chuyên môn, giấy chứng nhận đào tạo BS gia đình. Ban hành kèm Thông tư này là phụ lục 51 kỹ thuật thực hiện tại nhà người bệnh. Trong đó, có thổi ngạt; cấp cứu ngừng tuần hoàn, hô hấp, băng ép bất động sơ cứu rắn cắn; giải stress cho người bệnh; lấy mẫu xét nghiệm, tiêm, truyền dịch trong các trường hợp cấp cứu, chống đau cho người bệnh ung thư.

Triển khai mô hình bác sĩ gia đình tại y tế cơ sở

Hiện nay, Bộ Y tế đang xây dựng Đề án “Tăng cường đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, nâng cao năng lực chuyên môn cho y tế xã, phường giai đoạn 2019 – 2025”. Mục tiêu của Đề án là nâng cao chất lượng chuyên môn, trọng tâm là khám bệnh, chữa bệnh tại trạm y tế xã, phường, bảo đảm đến năm 2020 có ít nhất 90% số trạm y tế xã có đủ điều kiện khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế, thực hiện được tối thiểu 80% danh mục dịch vụ kỹ thuật của tuyến xã; đến năm 2025 có 100% số trạm y tế xã có đủ điều kiện khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế và thực hiện được đầy đủ các nội dung của CSSKBĐ, thực hiện được tối thiểu 90% danh mục dịch vụ kỹ thuật của tuyến xã; giảm tình trạng quá tải cho các BV tuyến trên.

Đã có nhiều chính sách để tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng và phát triển hệ thống y tế cơ sở như: Nghị quyết số 20/NQ-TW ngày 25/10/2017 về tăng cường công tác chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân trong tình hình mới nêu rõ quan điểm coi y tế cơ sở nền tảng, thực hiện bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân; Quyết định số 2348/QĐ-TTg ngày 5/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án xây dựng và phát triển mạng lưới y tế cơ sở trong tình hình mới đã được ban hành (Đề án 2348), chương trình hành động triển khai Quyết định 2348 và xây dựng hướng dẫn mô hình điểm cho trạm y tế của 26 xã, phường và Quyết định số 2559/QĐ-BYT ngày 20/4/2018 của Bộ Y tế về tăng cường quản lý và điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường theo nguyên lý bác sĩ gia đình tại trạm y tế xã giai đoạn 2018 - 2020.

Các chương trình đào tạo chăm sóc sức khỏe ban đầu (CSSKBĐ) theo nguyên lý bác sĩ gia đình cho các đối tượng khác công tác tại trạm y tế xã bao gồm y sĩ, điều dưỡng, hộ sinh và cán bộ dược đã được Hội đồng thẩm định trong tháng 8/2018 và được Bộ Y tế phê duyệt theo QĐ số 114/QĐ-K2ĐT ngày 31/8/2017. Các chương trình đào tạo này có thời lượng từ 3-6 tuần (y sĩ: 6 tuần, điều dưỡng, hộ sinh: 4 tuần, cán bộ dược: 3 tuần) và tập trung vào việc bổ sung, cập nhật kiến thức, kỹ năng thực hành CSSKBĐ theo nguyên lý học gia đình để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu phát triển và nhân rộng mô hình trạm y tế xã hoạt động theo nguyên lý bác sĩ gia đình.

Có thể thấy, mô hình BS gia đình ngày càng khẳng định tính ưu việt trong chăm sóc sức khỏe ban đầu tại tuyến cơ sở, gần với dân, giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ y tế. Từ đó, người dân sẽ được tư vấn cụ thể được chữa bệnh hiệu quả hơn trước đây.

Xuân Thanh

Nguồn PL&XH: https://phapluatxahoi.vn/mo-hinh-bac-si-gia-dinh-tai-co-so-thuc-su-can-thiet-voi-nguoi-dan-162710.html