'Mây đen' phủ bóng quan hệ Nga - NATO

Trong một tuyên bố mới đây, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Aleksander Grushko cho biết, Nga và NATO đã hoàn toàn chấm dứt các quan hệ hợp tác ở cả lĩnh vực dân sự và quân sự. Ông nhấn mạnh, đây là lỗi của liên minh NATO khi hoàn toàn từ bỏ chương trình nghị sự tích cực trong quan hệ song phương với Nga. “Cuộc khủng hoảng hiện nay không phải là lần đầu tiên, nhưng sẽ kéo dài nhất. Quan hệ hợp tác về dân sự và quân sự đã bị chấm dứt hoàn toàn. Chính NATO đã từ bỏ chương trình nghị sự tích cực trong quan hệ với Nga. Cho đến nay, không có dấu hiệu nào cho thấy NATO biết cách thoát khỏi tình trạng bế tắc này”-Thứ trưởng Ngoại giao Nga Aleksander Grushko cho biết trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin RIA Novosti. Ông nêu rõ, hiện tại, quan hệ giữa hai bên đang lặp lại tình trạng thời Chiến tranh lạnh như khi NATO mới được thành lập. "Trong bối cảnh này, cần phải quay trở lại học thuyết đối thoại và kiềm chế. Tuy nhiên, hiện giữa Nga và NATO có nhiều kiềm chế và rất ít đối thoại", ông Aleksander Grushko khẳng định.

Binh sĩ NATO được triển khai tại khu vực gần biên giới Nga. Ảnh: RIA Novosti.

Quan hệ giữa Nga và NATO đã bị gián đoạn vào năm 1999 do các lực lượng NATO ném bom Nam Tư và năm 2008 do cuộc xung đột ở Nam Ossetia. Mối quan hệ này lại rơi xuống mức thấp nhất kể từ thời kỳ Chiến tranh lạnh sau sự kiện Nga sáp nhập bán đảo Crimea và cuộc xung đột tại miền Đông Ukraine. NATO ra sức cáo buộc Nga can thiệp vào tình hình ở Ukraine. Bất chấp việc Nga kiên quyết bác bỏ cáo buộc trên, NATO vẫn đẩy mạnh sự hiện diện quân sự của mình tại các quốc gia nằm sát biên giới Nga, đặc biệt là ở các quốc gia Baltic và Đông Âu. Phó thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia của Nga Mikhail Popov cáo buộc, các nước thành viên NATO đang khôi phục lại chiến thuật thời Chiến tranh lạnh bằng cách triển khai binh sĩ và vũ khí gần các đường biên giới của Nga. Theo ông, trong hai năm qua, lực lượng phản ứng nhanh của NATO đã tăng từ 25.000 người lên 40.000 người. Ngoài ra, quân số của các tiểu đoàn tác chiến đa quốc gia cũng tăng lên 1.000 người đối với mỗi đơn vị và đang được triển khai ở các nước Baltic gần Nga.

Sputnik dẫn nhận định của Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nga Valery Gerasimov cho biết, sự hiện diện của lực lượng NATO gần biên giới Nga sẽ làm gia tăng căng thẳng giữa hai bên. Quan hệ giữa Nga và NATO thêm sóng gió khi Moscow bị cáo buộc có liên quan đến vụ đầu độc cựu điệp viên hai mang người Nga Sergey Skripal và con gái Yulia tại Anh. NATO đã trục xuất 7 nhà ngoại giao thuộc phái bộ của Nga tại liên minh quân sự này. Gần đây, quan hệ Nga và NATO tiếp tục leo thang căng thẳng sau khi xảy ra vụ đụng độ hải quân giữa Nga và Ukraine ở Biển Đen hồi tháng 11 năm ngoái. Những động thái của NATO khiến Nga rất bất bình. Moscow nhấn mạnh, Nga không gây ra mối đe dọa nào cho các quốc gia khác, nhưng sẽ không thể không có những hành động đáp trả nếu nguy hiểm cho lợi ích quốc gia.

Trước đó, trong bài phát biểu trước Quốc hội Mỹ nhân dịp kỷ niệm sinh nhật lần thứ 70 của NATO, Tổng thư ký Jens Stoltenberg cảnh báo các mối đe dọa từ phía Nga vẫn tiếp tục hiện hữu, nhưng theo kết quả khảo sát do chuyên gia Alexander Noy, thành viên Ủy ban Quốc phòng của Nghị viện Đức thực hiện, không có số liệu nào thể hiện sự tồn tại của mối đe dọa từ phía Nga đối với NATO.

Mối quan hệ Nga-NATO đang có dấu hiệu ngày càng bất ổn, khó lường. Cho dù cả Nga và NATO đều tuyên bố không tìm kiếm sự đối đầu, nhưng sự hoài nghi giữa hai bên đang lớn dần, đe dọa trực tiếp tới nền an ninh toàn cầu. Bên cạnh đó, quan hệ không “xuôi chèo mát mái” kéo dài giữa Nga và NATO đang gây không ít tổn hại đến lợi ích của hai bên. Chính vì vậy, giải pháp tốt nhất cho tương lai “đôi bên cùng có lợi” của Nga và NATO là nỗ lực hàn gắn rạn nứt, từng bước xây dựng lòng tin, lấy đối thoại để hóa giải bất đồng. Theo Tổng giám đốc Trung tâm Thông tin chính trị Nga Alexei Mukhin, dù cho Nga và NATO chấm dứt hợp tác trong lĩnh vực dân sự và quân sự, khả năng đối thoại giữa Moscow và liên minh này vẫn còn vì Nga duy trì liên lạc với các thành viên của NATO ở cấp độ quan hệ song phương.

LÂM ANH