Màu của Tết
Khi có ai bất chợt hỏi về màu của Tết, thì thật khó để trả lời và chỉ ra màu sắc đặc trưng nhất. Là sắc thắm của hoa đào miền bắc, hay những bông hoa mai vàng rực rỡ miền nam, là cờ hoa trang hoàng rực rỡ phố phường, là màu xanh của bánh chưng bánh tét, là 'câu đối đỏ', là chồi xanh mơn mởn mỗi dịp Xuân về ... hay là tất cả những sắc màu ấy cùng hòa quyện vào trong ký ức của mỗi tâm hồn Việt?
Xuân về, khắp nơi phủ một màu xanh đầy sức sống từ các chồi non đua mọc. Ảnh: THỦY NGUYÊN
NDĐT- Khi có ai bất chợt hỏi về màu của Tết, thì thật khó để trả lời và chỉ ra màu sắc đặc trưng nhất. Là sắc thắm của hoa đào miền bắc, hay những bông hoa mai vàng rực rỡ miền nam, là cờ hoa trang hoàng rực rỡ phố phường, là màu xanh của bánh chưng bánh tét, là “câu đối đỏ”, là chồi xanh mơn mởn mỗi dịp Xuân về ... hay là tất cả những sắc màu ấy cùng hòa quyện vào trong ký ức của mỗi tâm hồn Việt?
Dịp cuối năm, khi những đợt rét tê tái giảm dần, cũng là khi mùa Xuân đã ngấp nghé trên bậc cửa giao mùa. Xuân về, thổi bùng lên trên những "miền đất lạnh" phía bắc một mùa hoa đào rực rỡ. Tương truyền, hoa đào miền bắc có tác dụng dùng để trừ tà, đuổi quỷ, mang lại hạnh phúc, an lành. Vì vậy mỗi năm khi Tết đến Xuân về, người người, nhà nhà đều chọn cho mình những cành đào, cây đào thật đẹp.
Bên cạnh đó, người xưa còn quan niệm hoa đào tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở, mang đến nguồn sinh khí mới. Có cành đào trong nhà ngày Tết thể hiện niềm tin của gia chủ vào một năm mới an khang thịnh vượng, tình cảm gia đình thuận hòa, hạnh phúc.
Ở miền bắc vào tháng Chạp hằng năm, khi hoa đào bắt đầu bung sắc thắm báo hiệu mùa Xuân về, cũng là lúc người người nhà nhà lại xốn xang tất bật chuẩn bị đón Tết. Đã thành lệ, hoa đào là thứ không thể thiếu trong những món “sắm Tết” của người miền bắc, và trở thành biểu tượng đặc trưng mỗi dịp Xuân về. Cùng với hoa đào, một cây quất cảnh để bày trong nhà luôn là thứ không thể thiếu mỗi dịp Tết cổ truyền của người miền bắc.
Nếu ở miền bắc hoa đào là loài hoa đặc trưng cho ngày Xuân thì ở miền nam, hoa mai vàng lại là biểu tượng cho ngày Tết. Với điều kiện khí hậu thiên nhiên, phong thổ khác với miền bắc, mỗi năm vào dịp tiết Xuân, những bông mai vàng lại khoe sắc rực rỡ dưới ánh nắng phương Nam. Hoa mai có màu vàng rực rỡ, là biểu tượng của sự vinh hiển, thành đạt, tượng trưng cho sự giàu sang, phú quý.
Với người miền nam, Tết đến là khi chậu mai vàng khoe sắc bên hiên nhà hay cội mai già rực rỡ trước sân. Là khi những nhánh mai vàng tươi thắm, chưng trong lục bình trên bàn thờ gia tiên, tạo nên một không khí thiêng liêng và ấm áp. Những đóa mai vàng nở rộ trong tiết Xuân còn là biểu tượng cho niềm vui, niềm hân hoan, hạnh phúc, tình yêu thương và tinh thần đoàn kết, gắn bó.
***
Tết đến, trong mâm cỗ của người Việt, bánh chưng, bánh tét cũng là những món không thể thiếu. Bánh chưng là món đặc trưng của miền bắc, có hình vuông, được gói trong lá màu xanh, tượng trưng cho đất, thể hiện triết lý Âm-Dương của phương Đông nói chung và người Việt nói riêng.
Giống như bánh chưng ở miền bắc, bánh tét cũng là món ăn truyền thống không thể thiếu trong mỗi dịp Tết đến, Xuân về ở đất phương Nam. Bánh tét xanh nhân nhụy vàng như màu xanh của đồng quê, của đời sống an vui xóm làng, gợi về ước mơ "an cư lạc nghiệp" trong Xuân mới. Tất cả những ý nghĩa đó của bánh chưng, bánh tét đều nhằm đề cao sức lao động của con người, sự hòa hợp của trời đất, của con người với thiên nhiên và thể hiện sự hướng về nguồn cội.
"Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ
Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh".
“Câu đối đỏ” là một trong những nét văn hóa đẹp của người Việt mỗi dịp Tết cổ truyền của dân tộc. Theo truyền thống, từ các nhà Nho học cho tới những người bình dân đều trọng tục treo câu đối đỏ vào những ngày Tết. Những câu đối được viết bằng chữ Nho trên những tấm giấy đỏ hay hồng đào. Màu đỏ của liễn (câu đối) được coi là sẽ mang lại may mắn cho gia chủ trong thời khắc chuyển giao sang năm mới.
Đã từ lâu, cứ mỗi dịp Tết đến, Xuân về, phố phường lại được trang hoàng cờ hoa rực rỡ. Bên cạnh các sắc màu truyền thống, Tết bây giờ còn mang nhiều màu sắc mới. Nhưng, những giá trị văn hóa tinh thần truyền thống của người Việt vẫn mãi được duy trì, được truyền lại trong mỗi gia đình – là những tế bào cơ bản nhất hình thành nên xã hội. Những giá trị này sẽ mãi được khắc ghi đậm nét trong mỗi tâm hồn người Việt, tỏa đi khắp các phương trời.
Đón năm mới, người người nhà nhà lại rộn ràng cầu chúc với mong muốn một năm mới đủ đầy, hạnh phúc, may mắn và đạt nhiều thành tựu mới. Truyền thống cầu chúc dịp đầu năm mới thể hiện sự khát khao và niềm tin của người Việt về một tương lai tươi sáng, tốt đẹp hơn.
Một mùa Xuân mới lại về, khắp nơi lại được phủ một màu xanh đầy sức sống từ những chồi non đua mọc. Màu xanh của mùa Xuân, màu xanh của niềm tin và hy vọng!
