Mấu chốt để có 'trường học hạnh phúc'

Ngôi trường xanh - sạch - đẹp, tràn ngập tin yêu là góp phần xây dựng “Trường học hạnh phúc” (trong ảnh: Trường THPT Nguyễn Văn Tăng, quận 9, TPHCM). Ảnh: Lê Yên

Bản chất của “Trường học hạnh phúc”

Nhiều người đồng ý rằng, điểm nhấn chủ yếu làm nên danh hiệu “Trường học hạnh phúc” là sự đối xử thân thiện, cởi mở, hòa nhã, an toàn, bình đẳng giữa tất cả các thành viên trong trường học. Bên cạnh đó, “Hạnh phúc” của một nhà trường, còn phải được tạo dựng bởi sự quan tâm chỉ đạo sáng suốt của các cấp ủy Đảng - chính quyền, và không thể thiếu niềm tin yêu, sự hỗ trợ hết mình của các vị cha mẹ học sinh và toàn xã hội đối với sự nghiệp “trăm năm trồng người”.

Nhưng làm thế nào để tất cả thầy - trò cùng được hưởng “Hạnh phúc” mỗi ngày đến trường? Câu trả lời không hề đơn giản. Chỉ vì lớp học dơ bẩn, chỉ do cổng trường đóng - mở quá cứng nhắc theo quy định; Chỉ vì nhân viên hành chính của trường khuôn mặt khó đăm đăm; Chỉ vì thầy cô giáo nào đó lỡ nặng lời với học trò… là hai chữ “Hạnh phúc” dưới mái trường sẽ dần dần cách xa.

“Dạy chữ - Dạy người - Dạy nghề” là mục tiêu chính của các trường học. Tuy nhiên, lâu nay các nhà trường của ta quá thiên về “Dạy chữ” - chưa thật sự chú trọng “Dạy người - Dạy nghề”. Điều đó khiến cho áp lực những giờ lên lớp “Dạy chữ” của cả thầy và trò trở nên khô khan, nặng nề, thiếu hơi thở nóng hổi của cuộc sống hàng ngày. Nụ cười thân thiện của lớp học cũng vì vậy hiếm khi nảy nở…

Ở bậc học phổ thông, các em học sinh đang tuổi “ăn chưa no - lo chưa tới”, tuổi đang lớn tập làm người, thì mọi phương pháp dạy học, giáo dục rèn luyện giúp các em nên người… càng phải gắn liền với các bài học trải nghiệm thực tế sinh động về kỹ năng sống - càng chân tình, thiết thực, sâu sắc, thì càng được giới trẻ hào hứng đón nhận.

Bậc đại học, sinh viên đã có quyền công dân, đã trưởng thành. Nhưng lâu nay vẫn có không ít dư luận cho rằng, nhiều trường đại học của ta chẳng qua là phổ thông cấp bốn (!?). Nghĩa là trường đại học vẫn nặng về cung cấp kiến thức, thiếu thực tế, thực nghiệm. Trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay, gặp trường đại học kiểu này, đa số sinh viên chán nản, bỏ bê, thậm chí quay lưng với nhà trường là khó tránh khỏi…

“Thực học - thực hành - thực nghiệp” - một trong những giải pháp để có hạnh phúc dưới những mái trường (Tiết thực hành Hóa học ở Trường THPT Lương Thế Vinh, huyện Tân Biên, Tây Ninh). Ảnh: Lê Yên

“Hạnh phúc” từ những điều rất giản đơn

Tiến sĩ Lê Văn Cuộc - nguyên Trưởng phòng GD&ĐT quận 11 - Hiệu trưởng Trường THPT Phú Lâm (TPHCM) nhấn mạnh: “Xây dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh, kỷ cương, trung thực, khách quan, công bằng, thân thiện là vấn đề cấp thiết và rất quan trọng”.

Để có môi trường giáo dục an toàn, tự chủ và thân thiện trong từng trường học, chắc chắn trách nhiệm lớn nhất thuộc về hiệu trưởng. Đó cũng chính là vấn đề đang được đông đảo dư luận hết sức quan tâm. Khẳng định điều này, Nhà giáo Ưu tú Trương Thị Mỹ Lai - Phó Hiệu trưởng Trường THCS&THPT Hồng Hà (quận Phú Nhuận, TPHCM) cho rằng: “Ý chí và tư duy đổi mới công tác quản lý trường học của người hiệu trưởng tác động tích cực đến các lực lượng trong và ngoài trường, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh”.

Một trong nhiều giải pháp hữu hiệu để có được “Trường học hạnh phúc”, theo Tiến sĩ Dương Trần Bình - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lê Đức Thọ (quận Gò Vấp, TPHCM) là: “Cần tạo điều kiện cho mọi học sinh tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa như: Dã ngoại, giao lưu thi đua, giáo dục thể chất, giáo dục thẩm mỹ, hướng nghiệp - dạy nghề phổ thông. Từ đó phát hiện, tạo điều kiện phát huy năng khiếu của từng học sinh, kích thích các em niềm đam mê sáng tạo…”.

Xây dựng “Trường học hạnh phúc” là mong mỏi, là mơ ước của toàn xã hội. Tuy nhiên, những thách thức trên con đường này không phải dễ dàng vượt qua. Như Thạc sĩ Nguyễn Văn Đến - Trưởng phòng GD&ĐT quận Phú Nhuận (TPHCM) nhận định và đề nghị: “Xây dựng “Trường học hạnh phúc” đã khó, giữ gìn mối quan hệ hài hòa, thân thiện trong trường học lại càng khó khăn hơn.

Điều này không cho phép người cán bộ quản lý trường học lơ là mất tập trung, mà phải luôn quan tâm, theo dõi, nắm bắt dư luận trong và ngoài nhà trường. Từ đó để có quyết sách xây dựng hội đồng sư phạm thật sự đoàn kết gương mẫu, không ngừng tự học nâng cao trình độ, là tấm gương sáng cho học sinh noi theo”.