Mang kiến thức vũ trụ đến với mọi người

GS Nguyễn Quang Riệu.

GS Nguyễn Quang Riệu sang Pháp theo học tại Đại học Sorbonne (Paris) từ năm 18 tuổi. Trong thời gian du học, gia đình khuyến khích ông theo ngành hóa học để sau này chế ra phim và giấy ảnh phục vụ cho nghề truyền thống của dòng họ. Tuy nhiên, hình ảnh mái vòm của Đài thiên văn Phủ Liễn và quang cảnh bầu trời tuổi thơ có lẽ đã thúc đẩy vốn đam mê thiên văn học, khơi dậy niềm yêu thích chụp chân dung các vì sao trên trời trong ông. Và rồi, ông dồn hết tâm trí và thời gian đi sâu vào nghiên cứu thiên văn học. Tốt nghiệp đại học lúc, ông quyết định ở lại nghiên cứu thiên văn tại Đài thiên văn Paris. Năm 1973, GS - nhà thiên văn học Nguyễn Quang Riệu vinh dự nhận Giải thưởng Viện Hàn lâm Khoa học Pháp.

Không chỉ đạt thành công trong lĩnh vực nghiên cứu, GS Nguyễn Quang Riệu còn là nhà khoa học say mê viết sách phổ biến kiến thức thiên văn, bằng cả tiếng Việt và tiếng nước ngoài. “Một trong những nhiệm vụ của nhà thiên văn là phổ biến những kiến thức về Vũ trụ để mọi người thưởng thức được vẻ đẹp của bầu trời”- GS Riệu tâm niệm. Do đó, trong cuộc đời nghiên cứu về Vũ trụ của minh ông đã dành nhiều thời gian để diễn giải một cách dễ hiểu nhất những kiến thức, những thuật ngữ thiên văn khó hiểu nhằm mang tới cho mọi người ở các lứa tuổi khác nhau đều có thể hiểu.

Trong “Bầu trời tuổi thơ” (NXB Kim Đồng ấn hành), nhà thiên văn học Nguyễn Quang Riệu viết ra với mong muốn gợi cảm hứng khám phá cho bất kì ai, ở bất kì lứa tuổi nào. Bởi với ông, những sự kiện xảy ra trên bầu trời đều có thể tác động đến môi trường và đời sống của nhân loại.

Theo đó, hơn 140 trang sách của GS Nguyễn Quang Riệu tập trung lí giải sự hình thành của Vũ trụ và những vấn đề cơ bản của khoa học thiên văn. Mong mỏi của ông là truyền tải những kiến thức khoa học, qua chân dung những vì sao và thiên thể xa xôi.

Lồng ghép trong các trang kiến thức là hệ thống ảnh minh họa đặc sắc đem đến cảm nhận phong phú, rộng mở về những điều kì diệu trong Vũ trụ.

Một trang trong sách lý giải câu hỏi Vũ trụ sẽ giãn nở mãi hay co lại…

Trong phần mở đầu, tác giả nhắc nhở và giải thích các truyền thuyết và truyện cổ tích Việt Nam liên quan đến Vũ trụ. Những hiện tượng lí thú trên bầu trời, những thắc mắc thường gặp, hay những đoạn mô tả cuộc đời của cộng đồng những ngôi sao sinh trưởng trong không gian mênh mông của dải Ngân Hà được tác giả khéo dẫn dắt và gợi nhiều suy ngẫm.

Xuyên suốt cuốn sách, người đọc còn được tự do suy tưởng với những câu hỏi đầy tính triết học: Chúng ta có hoàn toàn cô đơn trong vũ trụ, hay liệu có tồn tại những nền văn minh khác bên ngoài Trái Đất?

GS Nguyễn Quang Riệu còn đề cập đến các vấn đề có tính thời sự đang được tranh luận sôi nổi trên các diễn đàn như: Khí thải công nghiệp, hiệu ứng nhà kính, khí hậu Trái Đất… Ông cũng đưa ra các cảnh báo ngăn chặn ô nhiễm môi trường, vạch rõ xu hướng phát triển của khoa học thiên văn trong thời đại mới.

Nhận xét về GS Nguyễn Quang Riệu, nhạc sĩ Văn Ký nói: “Đó là một con người chân thành và đáng yêu, một nhà khoa học lớn mà bình dị, một khối óc chuẩn xác mà lãng mạn, một trái tim Việt Nam đầy tình quê trìu mến và bay bổng hồn thơ”.

Hoàng Thu