Malaysia: Ông Anwar ra tù, ông Mahathir nắm quyền thủ tướng bao lâu?

Theo The Guardian, ông Anwar rời bệnh viện phục hồi chức năng Cheras ở thủ đô Kuala Lumpur lúc 11 giờ 30 phút (giờ địa phương). Cựu phó Thủ tướng Malaysia được nhìn thấy vẫy tay chào đám đông trước khi lên xe để tới Hoàng cung.

Luật sư của ông Anwar, Sankara Nair, mô tả thân chủ mình trông rất lạc quan nhưng cũng khá lo lắng khi bước ra từ bệnh viện. Luật sư này cho biết lệnh ân xá của hoàng gia "chưa từng có tiền lệ ở Malaysia".

Tuần trước, Quốc vương Muhammad V phê chuẩn quyết định ân xá ông Anwar sau khi nhận được yêu cầu từ các nhà lãnh đạo thuộc liên minh cầm quyền Pakatan Harapan. Đây được xem là thành công lớn đầu tiên của liên minh cầm quyền mới được bầu này, do tân Thủ tướng Mahathir Mohamad, 92 tuổi, dẫn đầu.

Ông Anwar hồ hởi sau khi được hoàng gia ân xá. Ảnh: Reuters

Ông Anwar lên xe tới Hoàng cung hôm 16-5. Ảnh: Twitter

Ông Anwar vào tù vào năm 2014 sau những đồn đoán rằng Thủ tướng Malaysia khi đó là Najib Razak muốn loại bỏ một đối thủ chính trị nặng ký.

Một ngày trước khi ông Anwar được thả, tân Thủ tướng Mahathir tuyên bố ông sẽ chỉ làm thủ tướng trong 2 năm rồi bàn giao quyền lực cho ông Anwar.

"Ở giai đoạn đầu, có thể kéo dài 1 hoặc 2 năm, tôi sẽ là thủ tướng" – ông Mahathir phát biểu tại một cuộc họp báo. "Tôi vẫn đóng vai trò ở hậu trường ngay cả khi tôi rời khỏi văn phòng".

Trước cuộc bầu cử, 4 đảng phái hình thành nên liên minh cầm quyền Pakatan Harapan (Liên minh Hy vọng) – bao gồm Đảng Công lý của Nhân dân do ông Anwar thành lập - đã đồng ý rằng ông Mahathir sẽ là thủ tướng và bà Wan Azizah Wan Ismail (vợ của ông Anwar) sẽ là phó thủ tướng.

Bà Wan Azizah khẳng định chồng mình chưa bao giờ yêu cầu tiếp quản chức vụ thủ tướng "ngay lập tức sau khi ra tù".

Bà Wan Azizah Wan Ismail, vợ của ông Anwar. Ảnh: AP

Lịch sử tù tội và sự nghiệp của ông Anwar

Năm 1998, ông Anwar – khi đó đang là cấp phó của Thủ tướng Mahathir Mohamad, đột ngột bị sa thải và bị tống giam về tội quan hệ tình dục đồng tính và tham nhũng. Thời điểm đó, ông Mahathir tuyên bố ông phải cách chức ông Anwar vì ông này "không phù hợp ngồi lại trong văn phòng".

Theo Guardian, hai ông bất đồng về cuộc khủng hoảng kinh tế năm đó và ông Mahathir bắt đầu lo lắng trước sự ủng hộ to lớn mà ông Anwar giành được. Sau phiên tòa kéo dài nhất lịch sử Malaysia, ông Anwar bị kết tội tham nhũng năm 1999 và tội kê gian năm 2000.

Ông Anwar (trái) và ông Mahathir năm 1997. Ảnh: AP

Đế năm 2004, ông Anwar được ra tù và 4 năm sau, ông khởi xướng phong trào Reformasi chống lại Liên minh Mặt trận Dân tộc (BN) cầm quyền.

Đến năm 2014, ông Anwar một lần nữa vào tù về tội quan hệ tình dục đồng tính, lần này là dưới thời Thủ tướng Najib. Ông Anwar tố cả hai ông Mahathir và Najib muốn loại bỏ mình vì động cơ chính trị. Tuy nhiên, ông Mahathir khẳng định tòa án mới là yếu tố quyết định số phận của ông Anwar chứ không phải ông.

Dù tù tội nhưng ông Anwar vẫn là nhân vật thống nhất phe đối lập. Năm 2016, ông Mahathir rời BN để gia nhập Pakatan Harapan sau khi thất vọng trước việc cựu Thủ tướng Najib dính bê bối quỹ đầu tư 1MDB. Trước cuộc bầu cử tuần trước, ngày 8-5, ông Anwar viết một thông điệp gửi những người ủng hộ mình, kêu gọi họ hậu thuẫn cho ông Mahathir.

Trước khi bước chân vào chính trường, ông Anwar từng là một nhà hoạt động sinh viên Hồi giáo. Những năm 1970, ông Anwar bị kết án 20 tháng tù giam vì hoạt động nói trên.

Ông Anwar theo dõi lễ nhậm chức thủ tướng của ông Mahathir tối 10-5 từ bệnh viện. Ảnh: Reuters

Phạm Nghĩa (Theo The Guardian, SCMP)