Malaysia loay hoay hủy dự án Trung Quốc để thoát nợ

Trung Quốc hiện đang là nhà đầu tư hàng đầu ở Malaysia và đang có hai dự án bị trì hoãn tại quốc gia này: đường ống dẫn nhiên liệu và đường sắt dọc bờ biển phía đông của bán đảo ước tính tổng cộng 22 tỷ USD do cựu Thủ tướng Najib Razak phê duyệt.

Thủ tướng Malaysia nói rắn trước khi tới Trung Quốc.

Đương kim Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad vừa qua đã có cuộc trả lời phỏng vấn AP trước thềm chuyến thăm Bắc Kinh.

Theo những điều ông Mahathir Mohamad chia sẻ, ông muốn duy trì quan hệ tốt đẹp với Trung Quốc và chào đón nguồn đầu tư từ nước này. Nhưng sự hợp tác đó phải có lợi cho Malaysia.

Dự án đường ống dẫn nhiên liệu và đường sắt dọc bờ biển phía đông của bán đảo không mang tới điều đó.

“Chúng tôi không nghĩ chúng tôi cần hai dự án đó. Vì thế chúng tôi muốn hủy bỏ dự án” - ông Mahathir nói với AP.

Nếu không hủy bỏ được các dự án, Malaysia ít nhất cũng đình hoãn đến “khi nào có thể thực hiện tiếp trong tương lai”.

Khi còn tranh cử, ông Mahathir Mohamad đã tuyên bố thẳng thắn rằng sẽ xem xét một loạt các dự án có vốn đầu tư Trung Quốc.

Ông cho rằng, Malaysia kỳ vọng các nguồn đầu tư từ Trung Quốc sẽ thiết lập hoạt động ở Malaysia, thuê mướn nhân công địa phương, mang đến vốn và công nghệ. Tuy nhiên, thực tế không phải như vậy.

“Ở đây chúng tôi chẳng được gì từ dòng đầu tư đó. Chúng tôi không chào đón điều đó” - ông Mahathir Mohamad nhận xét.

Thay vào đó, các dự án của Trung Quốc ở nước này làm bất bình đẳng kinh tế và gây lo ngại về chủ quyền lãnh thổ.

Trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg, ông Mahathir nói tới một dự án trị giá 100 tỷ USD xây dựng các căn hộ có giá lên đến 1 triệu ringgit (258.000 USD) trong khi thu nhập trung bình của người dân Malaysia trong năm 2016 mới đạt 62.736 ringgit (khoảng 15.300 USD).

“Chúng tôi không có đủ người giàu để mua tất cả những căn hộ đắt tiền như thế, và rồi người nước ngoài sẽ tới lấp đầy các căn hộ đó. Không nước nào muốn ngập tràn người nước ngoài trong đất nước họ cả” - ông Mahathir nói khi chưa tranh cử đã cảnh báo.

Country Garden, một tập đoàn kinh tế lớn của Trung Quốc bỏ 60% tổng vốn xây dựng Forest City mà Thủ tướng Malaysia cho rằng sẽ kéo theo nhiều người nước ngoài vào đây.

Sau khi nhậm chức, Thủ tướng Mahathir Mohamad đã rất kiên quyết về vấn đề này như việc thực hiện cam kết tranh cử và cũng là vấn đề cấp bách nhất hiện nay.

Chính phủ mới của ông Mahathir Mohamad đã cho dừng mọi hoạt động liên quan đến các dự án, do các nhà thầu Trung Quốc thực hiện, yêu cầu giảm mạnh chi phí đang đội lên rất cao từ phía các nhà thầu, ước tính ở mức hơn 22 tỷ USD.

Một phần trong số tiền này đã được thanh toán và rất khó để thu hồi.

Trong khi đó, người phê duyệt dự án là cựu Thủ tướng Najib Razak hiện đang bị buộc tội tham nhũng nhiều triệu USD liên quan đến quỹ đầu tư nhà nước 1MDB.

Malaysia đã được coi là một điểm quan trọng trong chiến lược “Một vành đai, một con đường”, đầu tư hạ tầng để kết nối thương mại từ Trung Quốc tới châu Âu và châu Phi.

Đề cập đến khả năng hủy bỏ các dự án của Trung Quốc ngay trước chuyến công du Bắc Kinh, Thủ tướng Malaysia rõ ràng đã muốn thẳng thắn đề cập đến chuyện này.

Ông Mahathir Mohamad cũng từng tuyên bố sẽ đề cập đến tính chất "bất công" của các hợp đồng ký kết với Trung Quốc với các nhà lãnh đạo nước này.

Nhà lãnh đạo Malaysia đặc biệt đả kích một số dự án của Trung Quốc tại Malaysia, và tuyên bố sẽ đàm phán lại các điều khoản đã ký, ngay cả khi công việc xây dựng tiếp tục.

Ngoài dự án kinh tế tại nước này, Thủ tướng Mahathir Mohamad cũng có ý định thúc giục Trung Quốc tôn trọng tự do hàng hải trên biển Đông.

“Chúng tôi ủng hộ việc đi lại của tàu thuyền, kể cả tàu chiến, nhưng không đồn trú ở đó (biển Đông). Đó là lời cảnh báo tới tất cả mọi người. Đừng gây căng thẳng không cần thiết” - ông Mahathir Mohamad tuyên bố.

Trong cuộc phỏng vấn trước đó với tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) hồi tháng 6, nhà lãnh đạo Malaysia đã khẳng định "Không có gì phải sợ" Trung Quốc.

Ông Mahathir Mohamad đề cập một cách thẳng thắn sự thiệt hơn nữa Trung Quốc và Malaysia trong dự án song phương. Nếu có thể điều chỉnh hợp tác này thì các dự án nhỏ trong sáng kiến "Vành đai- Con đường" của Trung Quốc sẽ đi tới hiệu quả.

Thủ tướng Malaysia muốn một hợp tác có lợi hơn với Trung Quốc.

Hủy dự án với Trung Quốc là trường hợp xấu nhất, nhưng đàm thảo lại những lợi ích của bên thiệt hơn (trong trường hợp này là Malaysia) dường như là cách làm đơn giản, hiệu quả cho cả hai bên và là phương án hòa bình nhất.

Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad sẽ công du Trung Quốc kể từ ngày 17/8/2018. Bộ Ngoại Giao Trung Quốc xác nhận rằng chuyến công du của tân thủ tướng Malaysia sẽ kéo dài 5 ngày, và ông Mahathir sẽ hội đàm với cả chủ tịch Tập Cận Bình lẫn thủ tướng Lý Khắc Cường.

Kim Hoa