Malaysia đang âm thầm giúp Iran bán dầu vào châu Á?

Ảnh: Reuters

Nỗ lực của Iran trong việc duy trì xuất khẩu dầu sang châu Á trong bối cảnh các lệnh trừng phạt của Mỹ ngày một nhiều hơn dường như đang nhận được một số hỗ trợ từ Malaysia, theo phân tích về hoạt động trung chuyển dầu của TankerTrackers được trích đăng bởi Bloomberg.

Đồng sáng lập TankerTrackers.com, một công ty tại Thụy Điển, mới đây đã công bố rằng dầu của Iran thường đến eo Malacca và sau đó được chuyển sang những tàu dầu rất lớn của Trung Quốc. TankerTrackers.com theo dõi hoạt động vận chuyển và dự trữ dầu của thế giới thông qua phân tích về dữ liệu vận chuyển, hình ảnh trên vệ tinh cũng như nhiều thông tin khác.

Bắt đầu từ tháng 11/2018, Mỹ đã khôi phục lại các biện pháp trừng phạt với Iran bởi không hài lòng với chính sách ngoại giao cũng như chương trình vũ khí của nước này, bất kỳ công ty nào có liên quan đến dầu của Iran sẽ có thể bị phạt và bị cấm tiếp cận với hệ thống tài chính của Mỹ. Cho đến ngày 2/5/2019, Mỹ đã có lệnh miễn trừ cho Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc Nhật và một vài nước khác tiếp tục được mua dầu của Iran với kỳ vọng họ sẽ thu hẹp dần việc mua dầu Iran.

Thế nhưng theo quan sát của Madani, hoạt động chuyển dầu của Iran sang tàu của Trung Quốc đang diễn ra gần khu vực lãnh hải của Malaysia với sự giúp đỡ của các tàu Malaysia. Khi đến gần Malaysia, các tàu Iran tắt chế độ định vị phục vụ cho mục đích an toàn.

Theo bà Vandana Hari, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành công ty nghiên cứu thị trường Vanda Insights, bằng chứng cho thấy Iran chuyển dầu qua Malaysia không thể chối bỏ. Bà khẳng định rằng dựa trên số liệu bà nhận được, hoạt động vận chuyển dầu sang Trung Quốc từ Malaysia tăng vọt trong tháng 5/2019, mức tăng lên đến 86%.

Giám đốc bộ phận nghiên cứu về năng lượng châu Á tại công ty nghiên cứu Refinitiv, ông Yan Chong Yaw, nhận xét dù rằng có thông tin cho thấy rằng có hoạt động chuyển dầu từ tàu này sang tàu khác tại cảng Kuala Sungai Linggi tại eo Mallaca, ông hoài nghi về khả năng hàng hóa Iran sẽ có thể được xử lý bên trong lãnh hải Malaysia bởi xét đến rủi ro từ chế tài phạt của Mỹ.

Hoạt động xuất khẩu dầu của Iran đã giảm sâu kể từ khi Mỹ khôi phục biện pháp trừng phạt với Iran, xuất khẩu dầu của Iran giảm xuống mức 2,7 triệu thùng dầu/ngày vào tháng 11/2018 xuống khoảng 300 nghìn thùng/ngày trong tháng 6/2019, theo tính toán của Reuters.

Phần lớn dầu dường như được vận chuyển sang châu Á, thế nhưng hiện chưa rõ bao nhiêu trong số đó được chuyển qua Malaysia.

Thủ tướng Malaysia, ông Mahathir Mohamad, đã giữ quan hệ lâu năm với Iran, cùng lúc đó chỉ trích Mỹ.Ông từng thừa nhận chế độ của Iran ngay sau cuộc cách mạng tại Iran năm 1979.

TRUNG MẾN