Lý do Trung Quốc và Mỹ sẽ thực sự không thể là bạn bè của nhau nữa?

Ông Mao Trạch Đông.

Báo SCMP ngày 24/8 đăng tải bài viết của tác giả Alex Lo trong chuyên mục quan điểm. Tác giả Alex Lo đã giải thích lý do Hoa Kỳ muốn “diệt Huawei, chiếm TikTok” và sẽ không còn là bạn bè với Trung Quốc nữa.

Theo quan điểm của nhà báo Lo, các hành vi thực sự của Trung Quốc không phải xuất phát từ sự thiếu dân chủ hay bản thân danh nghĩa của Chủ nghĩa Cộng Sản mà là việc họ (Bắc Kinh) đã áp dụng các chiêu thức của chủ nghĩa tư bản toàn cầu một cách thành công và quá hiệu quả, chẳng hạn như việc lợi dụng và sử dụng tốt các công nghệ nước ngoài để mở rộng chuỗi cung ứng của mình ra khắp nền kinh tế thế giới để thu về các lợi ích to lớn từ kinh tế, chính trị đến văn hóa, tư tưởng…

“Trung Quốc phải công nghiệp hóa. Điều này có thể được thực hiện ... chỉ bởi các doanh nghiệp tự do và với sự hỗ trợ của vốn nước ngoài. Lợi ích của Trung Quốc và Mỹ có nhiều tương quan và tương đồng.

Ảnh chụp của hãng tin AP ngày 2/2/1979 cho thấy cảnh một trợ lý giúp ông Đặng Tiểu Bình đội chiếc mũ cao bồi ở Simonton, Texas trong chuyến thăm Hoa Kỳ.

Chúng phù hợp với nhau, về mặt kinh tế và chính trị… Hoa Kỳ sẽ thấy chúng tôi hợp tác và cởi mở hơn Quốc Dân Đảng. Chúng tôi sẽ không sợ ảnh hưởng của nước Mỹ dân chủ, ngược lại, chúng tôi sẽ hoan nghênh điều đó ”.

Ông Alex Lo.

Ông Alex Lo viện dẫn rằng những lời ở trên chính là tuyên bố của một cố lãnh đạo Trung Quốc trong quá khứ khi Bắc Kinh nhận thấy cần phải hợp tác với Mỹ và các nước phương Tây để hiện đại hóa đất nước.

Theo nhà báo Alex Lo, nhiều người có thể tưởng lầm đó là tuyên bố của ông Đặng Tiểu Bình (người kế nhiệm ông Mao Trạch Đông) nhưng thực ra, đó chính là một thông điệp bí mật của nhà lãnh đạo Mao Trạch Đông được chuyển đến Washington ngay từ năm 1944, thông qua ông John Service, Phó đại sứ Mỹ tại Trung Quốc.

Sau những cuộc thảo luận lâu dài và thân mật với Mao Trạch Đông và các nhà lãnh đạo cộng sản khác ở Diên An, Thiểm Tây Trung Quốc, ông John Service đã viết thư cho cấp trên của mình ở Nhà Trắng rằng ngoài Quốc dân đảng, những người Cộng sản Trung Quốc “thân thiện với Hoa Kỳ và có mong muốn hướng tới sự cứu rỗi đất nước, bây giờ và sau chiến tranh” .

Tuy nhiên, bài viết của SCMP nói rằng mong đợi của ông Mao Trạch Đông không bao giờ nhận được hồi âm. Sau đó, nhà lãnh đạo này cũng cố tiếp cận hai Tổng thống Mỹ Truman và Eisenhower, và một lần nữa, ông Mao Trạch Đông không nhận được phản hồi nào từ phía Mỹ.

Ông Đặng Tiểu Bình bắt tay ông Richard Nixon.

Trớ trêu thay, chính cựu Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon về sau này lại bắt tay với ông Mao Trạch Đông.

“Trung Quốc không thay đổi. Bắc Kinh không bao giờ muốn chống lại nước Mỹ hùng mạnh. Nhưng, khi ấy, chính Mỹ đã thay đổi, vì họ phải đối mặt với những thách thức mới với Liên Xô và đặc biệt là cuộc Chiến tranh Việt Nam”. – ông Alex Lo viết.

“Ngày nay, Mỹ đang quay trở lại tư thế thù địch cũ. Một lần nữa, đó là vì hoàn cảnh và thách thức, cả trong và ngoài nước, tất cả đã thay đổi đối với nước Mỹ.

Mối đe dọa thực sự của Trung Quốc ư? Không phải nền chính trị của Trung Quốc mà vì Trung Quốc đã áp dụng các chiêu thức vận hành của Chủ nghĩa Tư Bản quá thành công” – cây viết Alex Lo nhận định.

Trong khi đó, cũng theo bài viết, tư thế của Trung Quốc đối với Mỹ vẫn như cũ. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không có khuynh hướng đối đầu với Mỹ hơn người tiền nhiệm thế hệ trước Mao Trạch Đông.

Cựu Tổng thống Mỹ Richard Nixon và ông Đặng Tiểu Bình trong một bữa tiệc.

Điều này cũng đã được Bắc Kinh tái khẳng định gần đây khi Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị nói rằng Trung Quốc “không có ý định trở thành một Hoa Kỳ khác”, tức không muốn giành vị trí số một thế giới với Mỹ.

Nhưng sự tức giận và bất bình của các nhà lãnh đạo Mỹ xuất phát từ mối đe dọa tiềm tàng về việc Trung Quốc sẽ đánh bại Hoa Kỳ trong trò chơi của chính họ, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao, mạng xã hội, trong các doanh nghiệp tư bản.

Đó là lý do tại sao Mỹ quyết định “giết Huawei và chiếm lấy Tik Tok”, một ứng dụng xã hội do Trung Quốc sáng tạo, đang nhận được sự quan tâm lớn của thanh thiếu niên Mỹ.

“Điều Hoa Kỳ muốn từ Trung Quốc cũng chính là điều mà phương Tây đã luôn muốn từ thế kỷ 18 - đó là một thị trường mở và không hạn chế để các doanh nghiệp lợi ích nước ngoài khai thác và thao túng, chứ không phải để Trung Quốc khai thác trật tự kinh tế toàn cầu tự do để sở hữu các công nghệ phương Tây và mở rộng chuỗi cung ứng của mình trên toàn thế giới như những xúc tu bạch tuộc.

Đó là điều mà Mỹ sẽ không khoan nhượng, ngay cả khi nó có nghĩa là chiến tranh với Trung Quốc”- bài viết của SCMP kết luận.

Bản chất quan hệ Mỹ - Trung trong giai đoạn hiện nay

Quan hệ Mỹ và Trung Quốc đang trong giai đoạn căng thẳng, tồi tệ nhất trong vòng 40 năm qua.

Quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đang ở mức tồi tệ nhất trong vòng 40 năm qua. Nguyên nhân dẫn đến tình cảnh này có nhiều suy đoán, tuy nhiên, theo các chuyên gia, có các lý do chính sau:

Thứ nhất, mâu thuẫn Mỹ - Trung xuất phát từ việc Mỹ nhận thấy đã đến lúc phải đối đầu, cạnh tranh với Trung Quốc, cường quốc đang nổi lên như một ứng viên mạnh nhất, có thể làm lung lay và tiến tới thay thế vị trí lãnh đạo số một của Mỹ.

Thứ hai, đại dịch Covid-19 khiến các nước bị ảnh hưởng nặng nề, Hoa Kỳ và các nước đồng minh tỏ ra bất mãn, lãnh đạo các nước có chung xu hướng đổ lỗi cho Trung Quốc khiến thế giới gánh chịu thảm họa dịch bệnh.

Thứ ba, đây là giai đoạn nhạy cảm trên chính trường Mỹ, ông Donald Trump đang đánh mất uy tín vì cách xử lý khủng hoảng dịch bệnh xuất phát từ Trung Quốc.

Trong khi đó, chính quyền Trung quốc sắp kỷ niệm 100 năm ngày lập quốc, muốn khẳng định vị thế của mình trong khu vực và trên toàn cầu thông qua cái gọi là "giấc mộng Trung Hoa", chiến lược "Một vành đai, Một con đường".

Mỹ đã nhận thấy bị đe dọa và buộc phải có chiến lược mới để kiềm chế sự đi lên của Trung Quốc. Trump nhận thấy đây là quân bài để gia tăng sự ủng hộ của các cử tri trung thành và dư luận quốc tế, đặc biệt là duy trì hình ảnh nước Mỹ hùng mạnh, thống trị và dẫn dắt thế giới.

Bình Nguyên