Lý do quan hệ NATO - Thổ Nhĩ Kỳ lại 'căng như dây đàn'

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan

Hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ đưa tin, hôm thứ Bảy vừa rồi (18/11) khi được đề nghị cho ý kiến về việc NATO từ chối trợ giúp Ankara trong lĩnh vực quốc phòng, Tổng thống nước này, ông Recep Tayyip Erdogan tuyên bố rằng cần phải đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về uy tín của Liên minh quân sự.

Ông Erdogan nhấn mạnh: "Nói chung, uy tín của liên minh đang cho thấy có những vấn đề thực sự nghiêm trọng". Ông nhắc lại rằng trong lúc các mối đe dọa với lãnh thổ Syria đang ở mức cao nhất, thì NATO đã rút hệ thống tên lửa phòng không Patriot khỏi Thổ Nhĩ Kỳ và cho thấy rõ ràng, rằng nếu xảy ra một cuộc tấn công vào lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ thì liên minh sẽ không hỗ trợ Ankara.

"Khi Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu đàm phán mua hệ thống phòng không S-400 của Nga để tăng cường phòng thủ, một loạt các nước lớn trong NATO lại lên tiếng chỉ trích Ankara", Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, đồng thời lưu ý rằng điều đó khẳng định NATO đang thực sự có vấn đề.

Hệ thống tên lửa Triumf của Nga

Vào giữa tháng 9 vừa rồi, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuyên bố kết luận về thỏa thuận mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 từ Nga, và giữa tháng 11, ông bày tỏ tin tưởng rằng việc thực hiện hợp đồng không còn gì vướng mắc. Theo ông, ở giai đoạn đầu hai bên sẽ không tiến hành hợp tác sản xuất, xong ở giai đoạn thứ hai, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ "sẽ tiến hành bước này".

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ nhấn mạnh: "Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ không chỉ kết thúc bằng việc đàm phán với tổng thống Putin về hệ thống phòng không S-400, mà chúng ta sẽ còn bàn về hệ thống phòng không S-500 nữa".

Ông cũng nói thêm, hệ thống tên lửa Patriot của Hoa Kỳ đã không còn lưu hành trên thế giới.

Đại diện Hoa Kỳ tại NATO Kay Bailey Hutchison trong một cuộc đối thoại với The Washington Post cũng ghi nhận rằng việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không S-400 là một vấn đề đối với liên minh quân sự, vì hệ thống phòng không này của Nga không tương thích với NATO.

Bà cũng lưu ý, Hoa Kỳ không ủng hộ sự tái hợp giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Nga. Đại sứ Hutchison nói: "Điều đó không mang lại lợi ích gì cho chúng tôi, nhưng nó cũng chẳng có lợi gì cho Thổ Nhĩ Kỳ cả".

Hệ thống phòng không S-400 của Nga

"Bia ngắm bắn"

Hôm thứ Sáu vừa rồi (17/11), trong cuộc diễn tập được tổ chức từ ngày 8 đến ngày 17/ 11 của Liên minh này tại Na Uy, chân dung của nhà sáng lập nước Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ Mustafa Kemal Atatürk và đương kim Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã bị sử dụng làm bia ngắm bắn.

Bình luận về vụ việc này, nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ thông báo, rằng Ankara quyết định rút 40 binh sỹ nước này khỏi cuộc tập trận Mũi đinh ba nói trên.

Lãnh đạo NATO và chỉ huy trung tâm quân sự chung Na Uy đã lên tiếng xin lỗi Ankara vì những gì đã xảy ra. Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói: "Tôi đã được thông báo về sự cố xảy ra tại cuộc tập trận mới kết thúc gần đây tại trung tâm chung của NATO ở Stavanger, Na Uy. Tôi xin lỗi vì sự xúc phạm này. Đây là hậu quả từ hành động của một cá nhân, và nó không phản ánh quan điểm của NATO".

Ông nói thêm: "Thổ Nhĩ Kỳ là một đồng minh đáng giá của NATO, góp phần quan trọng vào sự an toàn của liên minh".

Về phần mình, chỉ huy của trung tâm quân sự chung ở Na Uy đã gửi một lá thư xin lỗi đến Thổ Nhĩ Kỳ.

Đức Dũng (Lược dịch)