Lý do lần đầu Việt Nam mua gạo Ấn Độ

Mới đây, nhiều hãng tin nước ngoài đưa tin lần đầu tiên Việt Nam (VN) ký hợp đồng với Ấn Độ mua 70.000 tấn gạo 100% tấm với giá 310 USD/tấn theo phương thức FOB (giá bán tại cảng xuất, chưa gồm chi phí vận chuyển và bảo hiểm). Thông tin trên khiến nhiều người tiêu dùng tỏ ra ngạc nhiên.

Giá lúa gạo tăng mạnh trong thời gian qua giúp doanh nghiệp và nông dân hưởng lợi. Ảnh: GIA TUỆ

Nhập vì giá rẻ là bình thường

Vậy vì sao lần đầu tiên VN phải nhập khẩu gạo từ Ấn Độ? Hãng tin Reuters dẫn lời ông B.V. Krishna Rao, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ, xác nhận nguồn cung gạo tại châu Á đang bị thắt chặt và giá gạo có khả năng tăng mạnh trong năm 2021. Nhiều khách hàng mua gạo truyền thống của Thái Lan và VN đã chuyển sang mua gạo Ấn Độ.

“Lần đầu tiên chúng tôi xuất khẩu gạo sang VN do giá gạo Ấn Độ đang rẻ. VN còn có thể mua nhiều hơn số đã ký kết nếu giá tốt” - ông Krishna Rao nói.

Tờ Bangkok Post cho biết thêm vào tháng 12-2020, nhà nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới Trung Quốc bắt đầu mua gạo Ấn Độ lần đầu tiên sau ba thập niên, do nguồn cung từ Thái Lan, Myanmar và VN bị thắt chặt.

Philippines đang chấp nhận mua gạo VN với giá cao nhất trong vòng hơn chín năm qua. Hiện gạo 5% tấm của VN được chào bán với giá 500-505 USD/tấn, cao hơn đáng kể so với giá của Ấn Độ là 381-387 USD.

Trao đổi về thông tin trên với Pháp Luật TP.HCM, ông Nguyễn Trung Kiên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực VN (VFA), xác nhận đúng là lần đầu tiên VN nhập khẩu gạo từ Ấn Độ, nhưng không có gì ngạc nhiên.

Bởi lẽ khi các doanh nghiệp cần nguyên liệu chế biến thì ở đâu bán giá rẻ, giá thấp hơn nơi khác thì họ mua. Mặt khác, nguồn tấm dạng chất lượng thấp để làm thức ăn chăn nuôi thì gần như VN không có, vì vài năm nay ngành lúa gạo đã chuyển đổi sang sản xuất gạo chất lượng cao.

“Loại gạo 100% tấm của VN xuất khẩu hiện cũng có giá 450 USD/tấn, cao hơn tấm Ấn Độ tới 140 USD/tấn. Vì vậy, nguồn tấm Ấn Độ giá thấp sẽ được các công ty VN có nhu cầu lựa chọn” - ông Kiên lý giải.

Ông Nguyễn Thanh Long, Giám đốc Công ty TNHH Gạo Việt, cũng cho rằng không bất ngờ trước thông tin VN nhập gạo tấm từ Ấn Độ. Lý do là gạo tấm trong nước bán giá cao, nguồn cung không đủ bán. Còn tấm Ấn Độ nhập về giá rẻ hơn nên các công ty mua để làm thức ăn chăn nuôi. Đây là câu chuyện bình thường của thị trường.

“VN là nước xuất khẩu gạo nhưng không có nghĩa không cần nhập khẩu gạo. Nhiều loại gạo nước ngoài như gạo Thái Lan, Campuchia hay nếp Lào… cũng được nhập vào nước ta bằng nhiều đường, dễ dàng tìm mua trên thị trường trong nước. Lý do là người Việt có nhu cầu ăn, họ thích lựa chọn đa dạng nhiều loại gạo” - ông Long phân tích.

Một số công ty xuất nhập khẩu gạo tại TP.HCM cho biết thêm, gạo nhập khẩu từ Ấn Độ chủ yếu được các công ty sử dụng làm thức ăn chăn nuôi và nấu bia. Ngoài ra, một số công ty nhập loại gạo tấm từ nước ngoài để làm cơm tấm, bánh, bột, phở, bún…

Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam hiện đang cao nhất trong gần 10 năm qua, vượt qua gạo Thái Lan. Ảnh: QUANG HUY

Giá gạo Việt Nam đang cao nhất thế giới

Giá gạo xuất khẩu của VN tăng mạnh trong thời gian qua. Điều này giúp giá trị kim ngạch xuất khẩu gạo của VN tăng cao dù sản lượng xuất khẩu giảm.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực VN Nguyễn Trung Kiên dẫn chứng: Giá gạo 5% tấm của VN xuất khẩu đầu tháng 1-2021 ở mức hơn 505 USD/tấn thì nay đã nhảy lên 520-530 USD/tấn.

Đây là mức giá cao nhất trong gần 10 năm qua của loại gạo này. Giá gạo 5% tấm của VN hiện đang cao nhất thế giới, bởi gạo Thái Lan cùng loại đang ở mức 510-516 USD/tấn.

Giá gạo tăng vì nhiều thị trường như Philippines đang đẩy mạnh nhập khẩu gạo. Hơn nữa, tình hình dịch bệnh COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp và đây được coi là tác nhân đẩy giá lúa gạo tăng cao vì nhiều nước tăng cường dự trữ.

“Dự báo xuất khẩu gạo của VN trong quý I-2021 vẫn tốt khi các thị trường xuất khẩu chính của VN là Philippines, châu Phi... tiếp tục ký hợp đồng mua gạo của nước ta” - ông Kiên thông tin.

Đồng quan điểm, nhiều công ty xuất khẩu gạo cũng cho rằng gạo VN đắt khách không chỉ do yếu tố dịch COVID-19 khiến nhu cầu tích trữ lương thực ở nhiều quốc gia tăng, mà còn là kết quả của sự chuyển đổi của ngành lúa gạo theo hướng nâng cao chất lượng thay vì tăng sản lượng. Bên cạnh đó, cơ hội xuất khẩu gạo tốt hơn trước khi VN tham gia ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do.

Tuy vậy, các cơ quan chức năng cần có quy hoạch định hướng vùng nguyên liệu trồng lúa phù hợp để không bị lệch pha. Theo đó, nên phân vùng trồng nhằm đảm bảo cân đối cung cầu giữa các chủng loại giống nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường, bao gồm cả thị trường trong nước.

Ví dụ, vùng nào phù hợp với lúa cấp thấp thì trồng ở vùng đó để đảm bảo vấn đề an ninh lương thực lẫn nhu cầu làm phở, bánh, bún, nấu bia… Nếu tất cả diện tích đều chuyển sang trồng lúa chất lượng cao, lúa thơm, nếp… sẽ dẫn đến mất cân đối cung cầu và phải nhập quá nhiều.

QUANG HUY