Lý do 'cơn sốt điện than' của Trung Quốc gây hại nhiều hơn lợi

Trung Quốc mới đây đã thông qua việc xây dựng các nhà máy nhiệt điện than với tổng công suất lên tới 17 gigawatt trong năm 2020. Đây là một phần trong kế hoạch tái khởi động nền kinh tế của nước này sau dịch Covid-19.

Tấm bảng bên ngoài một nhà máy điện ở Trung Quốc quảng cáo công nghệ than sạch. (Ảnh: Washington Post)

Được biết, số nhà máy nhiệt điện than được khởi công trong năm nay tại Trung Quốc đã nhiều hơn tổng số nhà máy nhiệt điện than được xây dựng tại nước này trong 2 năm trước đây. Tổng công suất điện than của Trung Quốc hiện đã lớn hơn tổng công suất điện than của Mỹ.

Đây là một con số ấn tượng, song nó cũng khiến các nhà bảo vệ môi trường hết sức lo lắng. Trong bài viết trên tờ Washington Post, ông Rudd đã chỉ trích "cơn sốt" nhiệt điện than của Trung Quốc. Ông cho rằng quan điểm của quốc gia này là "thiếu thận trọng với môi trường".

Công bằng mà nói, quyết định tiến hành các dự án nhiệt điện than này phần lớn nằm trong tay chính quyền cấp tỉnh và khu vực của Trung Quốc. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chính quyền trung ương không có thẩm quyền đối với những quyết định trên.

Ông Rudd cho rằng, với số lượng nhà máy nhiệt điện than được xây mới trong năm nay, Trung Quốc sẽ không thể đáp ứng một trong những cam kết của chính họ theo Thỏa thuận chung Paris về biến đổi khí hậu. Đó là là đến 2030, lượng khí thải mới đạt đến giới hạn cho phép.

Cam kết này dựa trên việc Trung Quốc sẽ đồng ý đóng cửa phần lớn các nhà máy nhiệt điện than đang hoạt động và mới được xây dựng, những cơ sở sản xuất có thời gian hoạt động trung bình là 14 năm. Do đó, theo ông Rudd, việc tăng sản lượng nhiệt điện than của Trung Quốc hiện nay là thiển cận về kinh tế và thiếu thận trọng với vấn đề môi trường.

Điều này sẽ gây ảnh hưởng tới mục tiêu dài hạn của thế giới theo Thỏa thuận chung Paris, là giữ cho nhiệt độ trên Trái đất mỗi năm chỉ tăng tối đa 1,5 độ C. Theo Ủy ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu, mục tiêu này đòi hỏi việc cắt giảm một nửa lượng khí thải toàn cầu trong giai đoạn từ 2018-2030, và đạt mức khí thải bằng 0 vào giữa thế kỷ 21.

Bên cạnh đó, tăng sản lượng nhiệt điện than cũng hoàn toàn trái ngược với lợi ích nội tại của chính Trung Quốc, trong đó có mong muốn của Chủ tịch Tập Cận Bình về phát triển kinh tế, cải thiện an ninh năng lượng và làm sạch môi trường.

Trước đó, trong một cuộc phỏng vấn với The Diplomat, ông Kevin Rudd cho rằng Trung Quốc đang đóng vai trò quan trọng trong Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu năm 2015, nhất là sau khi Mỹ rút lui khỏi thỏa thuận vào năm 2017.

Cựu Thủ tướng Australia cảnh báo, nếu Trung Quốc còn tiếp tục theo đuổi kế hoạch xây mới các nhà máy nhiệt điện than, vai trò thiện chí mà nước này đang xây dựng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu sẽ bị giảm sút.

Nghiêm trọng hơn, những quốc gia đang phát triển, trong đó có những đảo quốc với độ cao trung bình dưới mực nước biển, sẽ phải đối mặt với nguy cơ lớn hơn nếu các nhà máy nhiệt điện than mới tại Trung Quốc đi vào hoạt động.

Việt Anh