Lực lượng quân sư của Trung Quốc: Phải liên lạc ngay với nhóm của Biden

Tổng thống đắc cử dự kiến Joe Biden - ảnh The New York Times.

Những ngày gần đây, các tờ báo về chính trị - xã hội lớn ở Trung Quốc vẫn tiếp tục tập trung rất nhiều vào các chủ đề liên quan đến cuộc bầu cử Mỹ, đặc biệt là việc chuyển giao quyền lực đã chính thức được bắt đầu bất chấp các tồn tại liên quan đến cáo buộc hậu bầu cử từ đương kim Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.

Trước tình thế hiện nay, các học giả, chuyên gia, nhà phân tích, quan sát ở Trung Quốc đã thông qua hệ thống truyền thông của nước này (lực lượng đóng vai trò như những quân sư) liên tục đua ra những lời khuyên nói rằng chính quyền Bắc Kinh cần phải để mắt, nhanh chóng thiết lập các kênh lạc với nhóm cộng sự của ứng viên Joe Biden vào thời điểm quan trọng này.

Liên lạc với Biden, thiện chí với Trump

Tờ Thời báo Hoàn Cầu ngày 25/11 đã có bài xã luận lớn đăng ở top trang chủ cho rằng, Hoa Kỳ đang bước vào kỷ nguyên Joe Biden khi quá trình chuyển đổi chính thức bắt đầu sau khi được sự cho phép của Cơ quan Dịch vụ công (GSA), và sau khi ông Joe Biden đề cử các quan chức chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia hàng đầu.

Ông Alejandro Mayorkas được ông Biden đề cử làm người đứng đầu Bộ An ninh Nội địa - ảnh The Daily Beast.

Các chuyên gia Trung Quốc cho biết chính phủ Bắc Kinh có thể bắt đầu liên hệ với nhóm tiếp quản của ông Joe Biden và quan đó thúc đẩy khôi phục các kênh liên lạc song phương. Một khởi đầu tốt sẽ là hợp tác về biến đổi khí hậu và thảo luận về giảm hàng rào thuế quan.

Các nhà phân tích cho rằng chính quyền của ông Biden với những gương mặt quen thuộc với Trung Quốc sẽ mang đến cách tiếp cận chuyên nghiệp, hợp lý và thực dụng hơn cho mối quan hệ Trung - Mỹ trong tương lai so với chính quyền Trump.

Mặc dù chính quyền của ông Joe Biden có thể không coi Trung Quốc là kẻ thù hoàn toàn, nhưng các nhà phân tích Trung Quốc cảnh báo rằng sự thay đổi tổng thống Mỹ sẽ không làm thay đổi quan điểm của Mỹ về Trung Quốc như một đối thủ cạnh tranh chiến lược của mình và chính quyền Biden có thể tìm kiếm các liên minh để kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc ở châu Âu, châu Á và Biển Đông.

Các lựa chọn chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia hàng đầu của Biden bao gồm Alejandro Mayorkas lãnh đạo Bộ An ninh Nội địa, Antony Blinken làm ngoại trưởng tiếp theo, Linda Thomas - Greenfield làm đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc và Jake Sullivan là cố vấn an ninh quốc gia, hãng CNN trước đó cũng đã đưa tin.

Một số đề cử cho các vị trí cấp cao được ông Joe Biden chính thức công bố - ảnh USA Today.

Các nhà quan sát Trung Quốc lưu ý rằng những lựa chọn trong nội các của ông Biden có thể sẽ có cách tiếp cận hợp lý và thực dụng hơn đối với Trung Quốc, dựa trên kinh nghiệm xử lý các vấn đề đối ngoại trong quá khứ của họ.

Một số nhà quan sát nhận định, bất chấp môi trường địa chính trị đang thay đổi, các quan chức Mỹ kỳ cựu này được cho là sẽ quay trở lại các cách tiếp cận thông thường của đảng Dân chủ đối với các vấn đề đối ngoại, điều này sẽ dễ đoán hơn nhiều.

Hai nhân vật Blinken và Sullivan lo ngại về vấn đề liên minh hơn là về chính sách của Trung Quốc, coi liên minh là ưu tiên chính sách đối ngoại trong 4 năm tới. Da Wei, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và An ninh Quốc tế thuộc Đại học Quan hệ Quốc tế ở Bắc Kinh, cho hay, chính quyền của ông Biden có xu hướng coi Trung Quốc là "đối thủ cạnh tranh chiến lược" hơn là "kẻ thù không đội trời chung".

Lý Hải Đông, giáo sư tại Viện Quan hệ Quốc tế tại Đại học Ngoại giao Trung Quốc, gọi nhóm Biden là một nhóm "tinh hoa" và rất "dễ đoán" trong chính sách đối ngoại với tư duy đa phương, kết nối đồng minh sẽ giúp khôi phục và củng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ.

Điều này, theo ông Lý Hải Đông, không giống như cách tiếp cận của Trump, kết hợp những người có ít kinh nghiệm và những người cực đoan tin tưởng sâu sắc vào chủ nghĩa bảo hộ và chủ nghĩa dân tộc.

Tuy nhiên, Sun Chenghao, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Châu Mỹ thuộc Viện Quan hệ Quốc tế Đương đại Trung Quốc, lưu ý rằng mặc dù những người sẽ phục vụ dưới thời Biden là những gương mặt quen thuộc, nhưng điều đó không có nghĩa là quay trở lại với cách tiếp cận của Obama.

Ông Joe Biden.

Sau khi lá thư từ Cơ quan Quản lý Dịch vụ Tổng hợp được công bố, ông Donald Trump đã khẳng định trong một tweet về quyết định bắt đầu quá trình chuyển đổi.

Các nhà phân tích cho biết dòng tweet của ông Donald Trump chỉ ra rằng chắc chắn Biden sẽ tiếp quản, đồng thời ám chỉ rằng các quốc gia như Trung Quốc và Nga có thể bắt đầu liên hệ với nhóm Biden, các nhà phân tích cho biết.

Các nhà phân tích Trung Quốc cho biết tiếp xúc giữa Trung Quốc và chính quyền Biden có thể bắt đầu bằng việc hợp tác về biến đổi khí hậu và thảo luận về giảm các rào cản thương mại.

Một chuyên gia về các nghiên cứu Mỹ yêu cầu giấu tên nói hôm thứ Ba rằng Trung Quốc có thể thực hiện một số cử chỉ thiện chí với Trump, chẳng hạn như chào đón ông đến thăm Trung Quốc sau khi ông rời nhiệm sở, để tránh các chính sách cực đoan hơn của Trung Quốc trong hai tháng qua.

Tiếp tục liên lạc song phương

Quan hệ Mỹ - Trung dưới thời ông Joe Biden có thể dễ đoán nhưng cũng có thể có nhiều ẩn số bởi thời thế đã thay đổi - ảnh tư liệu Wall Street Journal.

Khi quá trình chuyển đổi chính thức được công bố, các lời kêu gọi khôi phục các kênh liên lạc trước đây bị đình chỉ dưới thời Tổng thống Trump đã xuất hiện từ cả Trung Quốc và Mỹ, bao gồm hợp tác chống đại dịch, giao lưu nhân dân và đàm phán quân sự.

Các nhà quan sát Trung Quốc bày tỏ hy vọng rằng các cuộc đàm phán giữa hai chính phủ sẽ được nối lại, các lãnh sự quán sẽ được mở lại và thông tin liên lạc bình thường giữa sinh viên, học giả và nhà báo. Họ tin rằng thông tin liên lạc kịp thời sẽ ngăn quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc “thêm đau khổ”.

Hợp tác giữa Trung Quốc và Mỹ, đặc biệt là trong khuôn khổ WHO, sẽ là một khởi đầu tốt, chẳng hạn như các cuộc đàm phán thường xuyên giữa các nhà khoa học và về việc phân phối vaccine chống virus Corona chủng mới.

Theo giới chuyên gia Trung Quốc, thời điểm này là lúc cần liên hệ chính thức với chính quyền Biden càng sớm càng tốt trong khi tổng thống mới còn đang cân nhắc chính sách đối ngoại của mình. Nếu các cuộc tiếp xúc diễn ra kịp thời sẽ giúp giành lại một nền kinh tế ổn định và hợp tác.

Kể từ khi lá thư từ cơ quan GSA được công bố, các học giả Trung Quốc cho biết chính quyền Bắc Kinh có thể xem xét việc chúc mừng ông Joe Biden từ cấp chính phủ cao hơn sau khi người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã gửi lời chúc mừng đến ông Biden và bà Kamala Harris vào giữa tháng 11.

Ông Antony Blinken và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị - ảnh tư liệu CGTN.

Theo lời giáo sư Lí Hải Đông, một lời chúc mừng từ Bộ trưởng Ngoại giao hoặc Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc có thể được xem xét.

Tuy nhiên, trong một bức thư chúc mừng từ các nhà lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc, một số chuyên gia cũng cho rằng có thể không được gửi cho đến khi có xác nhận chính thức vào tháng 12, và một số người nhận định thêm là không thể loại trừ hoàn toàn khả năng này, nhưng một bức thư chúc mừng sẽ được gửi hay không dựa trên kết quả liên lạc tốt hay dở từ các trợ lý phụ trách đối ngoại của Bắc Kinh và chính quyền dự kiến của ông Biden.

Tín hiệu từ một số chuyên gia Mỹ

Một số học giả từ phía Hoa Kỳ cũng mong đợi các kênh liên lạc giữa hai nước được mở lại.

Ông Graham T. Alliso - ảnh The Harvard Crimson (bên trái).

Ông Graham T. Allison, Giáo sư Chính phủ Douglas Dillon tại Trường Harvard Kennedy, nói với Thời báo Hoàn cầu trong một cuộc phỏng vấn độc quyền gần đây đã bày tỏ hy vọng sẽ thấy sự gia tăng đáng kể trong hoạt động của các nhà ngoại giao Mỹ tại Trung Quốc tại đại sứ quán Hoa Kỳ ở Bắc Kinh và của Bắc Kinh ở Washington, làm sống lại các cuộc đối thoại nghiêm túc ở tất cả các cấp giữa chính phủ Mỹ và Trung Quốc, đưa nhân viên Mỹ trở lại văn phòng Bắc Kinh của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ mà ông Trump đã rút lui, và thể hiện sự sẵn sàng để các nhà báo từ Mỹ và Trung Quốc trở lại làm việc ở từng quốc gia.

Giáo sư Allison cho biết, chính quyền của ông Joe Biden cũng có thể sẽ xem xét lại thuế quan của Trump đã gây tác động thế nào cho người tiêu dùng và nhà sản xuất Mỹ.

Ông Douglas Paal, thành viên xuất sắc tại Carnegie Endowment for International Peace of US, thì cho rằng có thể có cơ hội để chính quyền Joe Biden làm việc với Trung Quốc về biến đổi khí hậu và đại dịch COVID-19.

Sẽ còn đau đầu vì “những tai ương” trong nước Mỹ?

Có tư vấn gợi ý rằng Trung Quốc nên mời Trump đến thăm sau khi ông rời nhiệm sở.

Theo Thời báo Hoàn Cầu, các nhà phân tích Trung Quốc và Hoa Kỳ tin rằng ưu tiên hàng đầu của chính quyền Biden sẽ là các vấn đề đối nội, chẳng hạn như chống lại COVID-19, khôi phục nền kinh tế, đối phó với bất công chủng tộc và biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, ngay cả giới tinh hoa truyền thống của Đảng Dân chủ cũng khó có thể giải quyết được các vấn đề trong nước về sự phân cực sâu sắc, bất công xã hội và kinh tế và bất bình đẳng, các nhà phân tích Trung Quốc cho biết.

Yuan Zheng, một thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Mỹ thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho rằng sẽ rất khó khăn cho chính quyền của ông Joe Biden khi xem xét tuổi của ông Biden và thực tiễn trước đây của đảng Dân chủ để đưa ra cái mà ông Yuan mong đợi là “một cuộc cách mạng trong quan hệ với Trung Quốc” – tức là khả năng Biden đưa các chính sách nhằm cải thiện quan hệ Mỹ-Trung trong nhiệm kỳ 4 năm sắp tới.

Chuyên gia Yuan nhận định rằng, ông Joe Biden cũng sẽ bị cản trở bởi những "di sản" của chính quyền Trump khi đưa ra các chính sách, chẳng hạn như sự phân cực chính trị sâu sắc.

Bình Nguyên