Lực lượng nòng cốt phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn

Bộ đội Biên phòng tỉnh Bình Định giúp dân khắc phục hậu quả bão lũ tại vùng biển Quy Nhơn. Ảnh: CÔNG CƯỜNG

Thiên tai khó lường, phức tạp

Năm 2017 vừa qua, tình hình thời tiết, khí hậu thủy văn, thiên tai, tai nạn diễn ra trên biển và khu vực biên giới rất phức tạp. Chưa năm nào, trên Biển Đông lại có tới 16 cơn bão không theo quy luật, năm cơn áp thấp nhiệt đới như năm 2017. Trên khu vực biên giới đất liền, do ảnh hưởng của hoàn lưu các cơn bão, áp thấp nhiệt đới và hoạt động của gió mùa đông bắc kết hợp với nhiễu động gió đông trên cao đã xảy ra mưa to, lũ, ngập lụt, lũ quét kéo dài trên diện rộng tại các tỉnh từ Thanh Hóa đến Bình Thuận, các tỉnh biên giới phía bắc và Tây Nguyên. Do đó, trên tuyến biên giới đã có gần 1.500 vụ với 4.587 người, 1.599 phương tiện bị ảnh hưởng, tai nạn. Thiên tai đã làm chết và mất tích 665 người, bị thương 286 người, chìm 917 phương tiện, 134 nhà dân, 230 ha rừng, thảm thực vật bị cháy, sập 1.135 nhà dân; hư hỏng hơn 90 nghìn mái nhà, trong đó có hàng chục điểm trường học, trạm y tế…

Hằng năm, quán triệt, thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị của Chính phủ, Quân ủy T.Ư, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh BĐBP đã chỉ đạo các đơn vị chủ động nắm tình hình, điều tra cơ bản, triển khai có hiệu quả phương châm "bốn tại chỗ" trong PCTT, TKCN, làm tốt công tác tham mưu giúp Chính phủ, Bộ Quốc phòng và chính quyền các địa phương trong ứng phó thiên tai, bão lũ và trong TKCN. Cùng với việc thực hiện “bốn tại chỗ” (chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện, vật tư tại chỗ, hậu cần tại chỗ), các đơn vị BĐBP tuyến biển tổ chức lực lượng cơ động thường trực cứu hộ, cứu nạn đủ biên chế, tổ chức huấn luyện chuyên sâu thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn; sẵn sàng cơ động làm nòng cốt trong xử lý các tình huống PCTT, TKCN. Hệ thống thông tin TKCN được duy trì thường xuyên, liên tục, duy trì thực hiện hợp đồng thông tin với các tàu thuyền, nắm chắc số lượng tàu thuyền và lao động trên các phương tiện, kịp thời thông báo kêu gọi tàu thuyền di chuyển phòng tránh bão, áp thấp nhiệt đới và xử lý tình huống.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Nam, Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng BĐBP cho biết: Khi xảy ra thiên tai, sự cố, Bộ Chỉ huy BĐBP các tỉnh, thành phố, các hải đoàn biên phòng, đồn biên phòng đã chủ động điều động, chỉ đạo quyết liệt cán bộ, chiến sĩ, các loại phương tiện tổ chức phòng, chống, TKCN theo các phương án được luyện tập nhuần nhuyễn. Do chủ động làm tốt công tác chuẩn bị, tham mưu tốt cho chính quyền địa phương và hiệp đồng chặt chẽ với các lực lượng, thời gian qua, BĐBP đã tham gia hiệu quả vào công tác PCTT-TKCN, trở thành lực lượng nòng cốt trong công tác cứu hộ, cứu nạn ở khu vực biên giới, biển đảo khi có tình huống xảy ra.

Đánh giá về vai trò của BĐBP trong công tác PCTT và TKCN, Thiếu tướng Trương Đức Nghĩa, Cục trưởng Cứu hộ Cứu nạn, Bộ Tổng tham mưu QĐND Việt Nam cho biết: có thể nói, mỗi khi có bão, 28 tỉnh ven biển đều trông chờ vào lực lượng BĐBP. Thiên tai thường đi liền đạo tặc, nhưng năm qua, tình hình an ninh trật tự vẫn được giữ vững, đó là thành công lớn trong công tác tìm kiếm cứu hộ, PCTT của tất cả các lực lượng, trong đó có sự đóng góp rất lớn của BĐBP.

Những bài học thực tiễn

Nhiều năm qua, cán bộ, chiến sĩ các đồn biên phòng, hải đoàn BĐBP hằng ngày bám dân, bám biển, nắm bắt kịp thời mọi diễn biến của thời tiết, đặc điểm của mỗi vùng, miền... tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương và vận động ngư dân thành lập các tổ tàu thuyền an toàn, các nghiệp đoàn nghề cá cùng hỗ trợ nhau mưu sinh trên biển. Bố trí các đài canh, trạm thông tin cứu hộ, cứu nạn hoạt động 24 giờ hằng ngày ở khu vực đồn, trạm biên phòng dọc bờ biển, trên đảo tiền tiêu có tần số liên lạc kết nối với máy thông tin trên tàu cá của ngư dân. Bên cạnh những phương tiện được trang bị hiện đại trong TKCN, cứu hộ, lực lượng BĐBP luôn quan tâm, chú trọng bồi dưỡng, tuyên truyền, vận động ngư dân tích cực chủ động cùng BĐBP bảo vệ chủ quyền, an ninh biển, đảo của Tổ quốc, cứu hộ, cứu nạn trên biển. Từ đó, ngư dân đồng tâm hiệp lực với BĐBP giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ chủ quyền trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc. Các tổ, đội tàu thuyền an toàn được ví như "mắt thần", giúp BĐBP cùng các lực lượng nắm tình hình, giữ gìn an ninh trật tự, hỗ trợ ngư dân đánh bắt hải sản trên biển. Thực tiễn cho thấy, chính sự vào cuộc quyết liệt của người dân đã tạo sức mạnh tổng hợp BĐBP, Hải quân, Cảnh sát biển, Kiểm ngư làm tốt công tác PCTT, TKCN kịp thời, góp phần quan trọng trong bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Phó Giám đốc Trung tâm dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia Trần Công Chiến cho biết, diễn biến thời tiết năm 2018 dự báo sẽ tiếp tục rất phức tạp, khó lường và khó dự đoán. Do vậy, thời gian tới, các đơn vị BĐBP cần tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức và kiến thức về PCTT cho cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị. Đặc biệt, tuyên truyền, trang bị kiến thức cho nhân dân trên địa bàn đóng quân, tránh tâm lý ỷ lại, “bao cấp” về PCTT và TKCN. Đưa nhiều thông tin phê phán ngư dân chủ quan, bất chấp nguy hiểm ra khơi trong những ngày có báo động trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đồng thời, phối hợp địa phương khảo sát cụ thể địa bàn để bổ sung vào phương án phòng, chống thiên tai và các khu vực phải sơ tán dân. Tiếp tục thực hiện tốt phương châm “bốn tại chỗ”, đổi mới các phương án diễn tập TKCN trên biển cũng như trên biên giới đất liền; quan tâm đầu tư phương tiện, trang thiết bị cứu nạn hiện đại, phù hợp.

Năm 2017, các đơn vị thuộc Bộ Tư lệnh BĐBP đã điều động gần 15 nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ, 532 lượt tàu, xuồng, phương tiện các loại; huy động hàng trăm người, phương tiện của ngư dân tổ chức ứng cứu, TKCN 485 vụ với gần 1.800 người, 205 phương tiện. Phối hợp chặt chẽ với địa phương, chủ tàu, thuyền trưởng thông báo, hướng dẫn cho gần 800 nghìn lượt phương tiện với gần 3,5 triệu người biết diễn biến, hướng di chuyển của áp thấp nhiệt đới, bão. Tổ chức giúp dân chằng, chống 770 ngôi nhà, chằng buộc 684 thuyền, di dời 3.600 hộ với hơn 16 nghìn nhân khẩu tới nơi tránh trú an toàn.

PHÚC QUÂN