Khung hình phạt tội gây ô nhiễm môi trường chưa có tính răn đe

Kỳ họp thứ 4 quốc hội khóa XIV

“Người dân sợ nhất là quy hoạch treo. Trong luật còn thiết kế chung chung nên cần phân biệt có những cái ưu tiên thực hiện”, ĐBQH Đinh Văn Nhã đưa ý kiến thảo luận tại cuộc họp của Quốc hội về Dự thảo Luật Quy hoạch

Để tránh tình trạng quy hoạch treo, ĐBQH Nguyễn Anh Trí (đoàn ĐBQH TP.Hà Nội) nhận định vấn đề quy hoạch khó về tầm nhìn, kiến thức, trình độ… “Tôi đề nghị quy hoạch đô thị từ 20 năm trở lên, quy hoạch vùng 30 năm và quy hoạch Quốc gia là 50 năm trở lên. Cần công khai quy hoạch càng nhiều càng tốt cho nhân dân được biết. Càng công khai minh bạch thì nhân dân càng hiểu, càng chia sẻ, càng ủng hộ”, ông nói.

ĐBQH Nguyễn Anh Trí cũng đề cập: “Quy hoạch bao nhiêu tầng phải rõ ràng, tránh việc thích bao nhiêu thì quy hoạch chừng ấy, quy hoạch mù mờ. Tiêu cực là ở số tầng ấy”.

ĐBQH Nguyễn Anh Trí. (Quochoi.vn).

Một trong những nội dung ĐB rất quan tâm khi bàn đến Dự thảo Luật quy hoạch là vấn đề liên quan đến các luật khác. Đại biểu Nguyễn Thanh Hiền, đoàn Nghệ An nói: “Tôi biết rằng Luật Quy hoạch có rất nhiều các Dự án luật kèm theo. Nếu thông qua thì đòi hỏi phải sửa 25 Dự án luật khác. Tôi rất đồng tình với quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Chúng ta không thể chờ được nữa, đến thời điểm này sau khi đã làm chín, xử lý nhiều thông tin, chúng ta có cơ hội để thông qua được Dự án Luật lần này. Theo thống kê, trong giai đoạn 2011 - 2020, tổng số quy hoạch các cấp của Việt Nam là gần 19.300. Tuy nhiên, khi Luật Quy hoạch được Quốc hội thông qua, dự kiến con số này sẽ giảm xuống khoảng một nửa.

CÙng vấn đề này, Đb Nguyễn Thanh Xuân - TP Cần Thơ lo lắng nếu ban hành luật này sẽ phải đồng thời sửa đổi, bổ sung nhiều luật khác. Điều nay chưa từng có tiền lệ. ĐB Xuân đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục rà soát để tránh chồng chéo với các Luật khác khi Luật Quy hoạch có hiệu lực.

Trước đó, tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIV, Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến (lần 2) về dự án Luật Quy hoạch. Nhìn chung, các ý kiến phát biểu đều nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật Quy hoạch và nhiều nội dung trong dự thảo Luật.

Tuy nhiên, các đại biểu Quốc hội băn khoăn về tính khả thi của dự thảo Luật, vì để triển khai thi hành Luật Quy hoạch cần phải sửa đổi nhiều luật hiện hành có liên quan, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất với các quy định trong dự thảo Luật Quy hoạch. Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội và các cơ quan có liên quan, Quốc hội đã quyết định chưa thông qua dự án Luật tại kỳ họp thứ 3 để tiếp tục hoàn thiện, bảo đảm chất lượng và tính khả thi của dự án Luật.

Về sự chồng chéo của luật Quy hoạch với các luật liên quan khác, tại phiên họp sáng nay, UBTVQH cho biết: Trước đó, có ý kiến đề nghị làm rõ quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn có thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Quy hoạch không; đề nghị làm rõ quy hoạch của các thành phố trực thuộc trung ương thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này hay Luật Quy hoạch đô thị.

UBTVQH cho rằng: Việc lập quy hoạch đô thị, nông thôn đã được quy định ở luật riêng (Luật quy hoạch đô thị, Luật xây dựng), tuy nhiên, để bảo đảm tính hệ thống, khoản 4 Điều 6 của dự thảo Luật quy định quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh.

Ngoài ra, Dự luật này bổ sung một Điều 29 mới về quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn, theo đó việc lập, thẩm định, phê duyệt, thực hiện, điều chỉnh quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn thực hiện theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị, pháp luật về xây dựng và chỉ có hiệu lực khi được tích hợp vào quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh.

Việc công bố, công khai quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn thực hiện theo quy định của Luật này, pháp luật về quy hoạch đô thị và pháp luật về xây dựng.Để làm rõ phạm vi điều chỉnh của Luật, UBTVQH bổ sung cụm từ “hệ thống quy hoạch quốc gia” vào phạm vi điều chỉnh, theo đó Luật Quy hoạch là luật quy định chung, quy định trình tự lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, công bố, thực hiện, điều chỉnh, giám sát, đánh giá, kiểm tra, thanh tra hệ thống quy hoạch quốc gia tại Điều 5 của dự thảo Luật; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động quy hoạch.

Sau khi rà soát các quy định của dự thảo Luật và đối chiếu với yêu cầu của các đại biểu Quốc hội, UBTVQH đã chỉ đạo Cơ quan chủ trì thẩm tra, Cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan tiếp thu, loại trừ khỏi phạm vi điều chỉnh của Luật Quy hoạch các quy hoạch phát triển ngành không liên quan đến phát triển kết cấu hạ tầng, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường. UBTVQH đã bổ sung hành vi cấm lập, lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch sản phẩm và thể hiện tại các khoản 1, 5 và 10 của Điều 3, khoản 1 Điều 14, điểm b và điểm c khoản 1 Điều 70 của dự thảo Luật Quy hoạch.

Về quy hoạch vùng, cũng còn nhiều quan điểm cho rằng dự luật chưa quy định rõ vùng nào phải lập quy hoạch và quy hoạch vùng đó là quy hoạch gì. Tại Mục c, Khoản 1 quy hoạch tỉnh cần làm rõ quy hoạch tỉnh với các tỉnh thuộc trung ương và quy hoạch tỉnh với các thành phố trực thuộc trung ương.

Sau khi nghiên cứu, UBTVQH thấy việc phân định các vùng phụ thuộc vào Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Đảng trong từng thời kỳ nhằm kết hợp chặt chẽ, hợp lý và hài hòa giữa phát triển kinh tế với phát triển xã hội, bảo vệ tài nguyên, môi trường, bảo đảm quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội. Mặt khác, vùng hiện nay không phải là 1 cấp hành chính.

Vì vậy, việc không quy định cụ thể các vùng ngay trong Luật để đảm bảo việc phân vùng sẽ phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội ở từng giai đoạn phát triển và tính linh hoạt trong chỉ đạo điều hành, phù hợp với quy định về nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ trong quản lý và phát triển kinh tế được quy định tại khoản 1, Điều 8 Luật Tổ chức Chính phủ. Các vùng lập quy hoạch sẽ giao cho Chính phủ quy định chi tiết theo quy định tại khoản 3 Điều 27.

Dự thảo Luật Quy hoạch quy định ở cấp vùng sẽ có Quy hoạch vùng để xác định phương hướng phát triển, sắp xếp không gian và phân bổ nguồn lực cho các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, môi trường có tính liên ngành, liên tỉnh và liên vùng đồng thời nội dung quy hoạch vùng đã được quy định cụ thể tại Điều 27.

Đối với các thành phố trực thuộc trung ương sẽ chịu sự điều chỉnh của cả Luật Quy hoạch và Luật Quy hoạch đô thị, trong đó, các quy định của Luật Quy hoạch đô thị sẽ liên quan đến việc tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà ở để tạo lập môi trường sống thích hợp cho người dân sống trong đô thị, được thể hiện thông qua đồ án quy hoạch đô thị.

Về mối quan hệ giữa các loại quy hoạch: Có ý kiến đề nghị cần phân biệt rõ hai loại quy hoạch: quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và quy hoạch sử dụng đất. Đối với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, bao gồm quy hoạch quốc gia và quy hoạch tỉnh, việc phát triển loại quy hoạch này sẽ phụ thuộc vào tình hình kinh tế xã hội của đất nước hay của địa phương. Các vấn đề này nên được quy định theo các nguyên tắc thống nhất từ trên xuống. Vì thế, các góp ý mang tính từ dưới lên sẽ chỉ là yếu tố tham khảo. Đối với quy hoạch sử dụng đất thì chỉ nên phân thành hai loại là quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn.

UBTVQH giải trình: Khoản 1 Điều 3 của dự thảo Luật định nghĩa “Quy hoạch là việc sắp xếp, phân bố không gian các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, môi trường có liên quan đến kết cấu hạ tầng, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường trên lãnh thổ xác định để sử dụng hiệu quả các nguồn lực của đất nước phục vụ cho mục tiêu phát triển bền vững do Nhà nước đặt ra cho thời kỳ xác định”.

Như vậy, quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch là quy hoạch lãnh thổ hoặc quy hoạch không gian mang tính tích hợp, liên ngành và được lập trên phạm vi lãnh thổ 3 cấp: quốc gia, vùng, tỉnh (Điều 5).Vì vậy, không còn khái niệm quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội hoặc quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội như hiện nay. Quy hoạch sử dụng đất được lập riêng ở cấp quốc gia, còn ở cấp vùng, cấp tỉnh và cấp huyện quy hoạch sử dụng đất được tích hợp vào quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh theo quy định tại các Điều 16, 27 và 28 của dự thảo Luật.

Ngày 18/7/2017, UBTVQH có công văn số 162/UBTVQH14-PL yêu cầu Chính phủ khẩn trương rà soát hệ thống pháp luật, đề xuất phương án sửa đổi, bổ sung các luật, nghị quyết có liên quan, bảo đảm đồng bộ với việc triển khai thi hành Luật Quy hoạch và báo cáo UBTVQH tại phiên họp thứ 14 (tháng 9/2017).

Trên cơ sở Tờ trình bổ sung số 362/TTr-CP ngày 31/8/2017 và 385/TTr-CP ngày 15/9/2017 của Chính phủ về dự án Luật Quy hoạch, ngày 18/9/2017, UBTVQH đã xem xét, cho ý kiến về dự án Luật này. Trên cơ sở ý kiến của UBTVQH, Chính phủ đã tiếp thu, hoàn thiện và có báo cáo số 431/BC-CP ngày 13/10/2017về dự án Luật Quy hoạch. UBTVQH đã chỉ đạo Cơ quan chủ trì thẩm tra, Cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Quy hoạch gồm 6 Chương, 72 Điều và 02 Phụ lục.

Huy Thiện