Lúa ngập úng, thương lái bẻ kèo, nông dân Kiên Giang lao đao

Dầm mưa cứu lúa

Tại ấp Tân Quới, xã Tân Hiệp A (huyện Tân Hiệp), dù nhiều thời điểm trời mưa rất to, nhưng bà con nông dân vẫn khẩn trương gia cố các đập, dùng máy bơm để tháo nước từ ruộng ra để cứu lúa.

Tất tả đi trên bờ ruộng, chị Nguyễn Thị Hồng hối thúc chồng đi mượn thêm 1 chiếc máy bơm nữa để cứu 33 công lúa bị ngập úng. Ghi nhận tại ruộng lúa nhà chị Hồng, những bông lúa đã chuyển sang đen và mọc ra những cây lúa non dài chừng 5cm. Hầu hết lúa trên ruộng nhà chị đều nằm rạp dưới làn nước đỏ ngầu của rơm rạ phân hủy.

Chị Nguyễn Thị Hồng bên ruộng lúa bị ngập úng nhiều ngày khiến hạt lúa nảy mầm ngay khi còn nằm trên bông chưa thu hoạch. (Ảnh: NQ).

Chị Hồng nghẹn giọng, nói: “Lúa đã quá ngày thu hoạch hơn tuần nay mà chưa cắt được. Lúa lên mộng, kêu giá 4.000 đồng/kg bán cho vịt ăn mà người ta còn chê. Cắt không được mà bán cũng không xong, vụ này trắng tay rồi”.

Còn tại ấp Tân Hà A, xã Tân Hiệp B (huyện Tân Hiệp), chúng tôi gặp chị Vũ Thị Bằng cùng chồng đang hì hục đắp lại con đập tại trạm bơm vừa bị sóng đánh sạt khiến nước từ kênh 1 tràn vào ruộng. Chị Bằng chia sẻ: “Cứ 1 trận mưa là lại nổ máy bơm. Ngày nào bà con ở đây cũng luân phiên thức khuya canh bơm nước cứu lúa, bơm ngày bơm đêm mà ruộng vẫn không khô nổi”.

Ông Nguyễn Ngọc Thái gia cố đập ở trạm bơm để tháo nước cứu lúa. (Ảnh: NQ).

Hơn 50 năm gắn bó với cây lúa, ông Nguyễn Ngọc Thái, 79 tuổi, ngụ ấp Tân Hà A, cho biết: “Chưa bao giờ tôi thấy lúa bị ngập úng nhiều như vậy. Tôi có 3ha lúa hè thu cũng đang chịu cảnh đổ ngã hơn 50% vì mưa kéo dài. “Mưa làm lúa sập, giảm chất lượng, chi phí bơm tát tăng, công cắt cũng tăng lên gấp 2 lần” - ông Thái ngao ngán nói.

Theo bà con nông dân địa phương, những ngày nắng ráo, giá máy cắt ở mức 250.000 đồng/1.000m2, còn những ngày này giá công cắt tăng lên 500.000 đồng/1.000m2, khiến chi phí sản xuất cho vụ hè thu vốn đã cao lại càng tăng. Theo tính toán, do mưa kéo dài, chi phí thu hoạch sẽ tăng thêm khoảng 600.000 đồng/công.

Cò lúa bẻ kèo

Không chỉ tối mặt ứng phó với mưa ngập, bà con huyện Tân Hiệp như “ngồi trên đống lửa” vì lúa tới ngày thu hoạch mà không liên lạc được với cò lúa.

Theo bà con, cách nay gần tháng, cò lúa đặt cọc 200.000-300.000 đồng/1.000m2 và thỏa thuận mua với giá 5.700 đồng/kg lúa tươi tại ruộng. Đến ngày thu hoạch, hầu hết cò lúa đều yêu cầu nông dân giảm giá bán còn 4.000-4.300 đồng/kg đối với lúa thường và 4.600 đồng/kg đối với lúa chất lượng cao ít đổ ngã. Bên cạnh đó, họ lại chần chừ thu mua trong khi nông dân sốt ruột vì lúa nằm đồng.

Lúa bị đổ ngã, mọc mầm làm giảm chất lượng gạo. (Ảnh: NQ).

Ông Phạm Văn Viên, ngụ ấp Tân Hà A, cho biết: “Hồi lúa mới làm đòng, họ (cò lúa) đặt cọc 5.400 đồng/kg lúa tươi, nay thấy lúa đổ ngã họ trả xuống còn 4.300 đồng/kg. Họ bảo nếu không bán thì thà bỏ cọc chứ không mua. Bây giờ lái mua bao nhiêu đành bán bấy nhiêu, vì hiện rất khó tìm người mua lúa”.

Lúa ngập lâu ngày trong nước khi cân sẽ bị tăng trọng lượng, chất lượng hạt lúa lại giảm, nếu xay lúa thành gạo sẽ mất nhiều, hạt gạo dễ bị gãy, dẫn đến mất giá trị nên thương lái giảm giá mua. Bà Nguyễn Thị Hòa, một cò lúa tại huyện Tân Hiệp, cho biết: “Lúa ngập úng giảm chất lượng nên chúng tôi không thể thu mua giá cao như đã đặt cọc, thà chúng tôi bỏ cọc, chứ nếu mua giá 5.700 đồng/kg thì chỉ có lỗ nặng”.

Bà Hòa còn giải thích thêm, 20kg lúa đẹp khi xay ra sẽ được khoảng 14kg gạo, trong đó gạo tốt chỉ khoảng 10kg. Nhưng lúa bị ngập nước dài ngày rồi xay ra tỷ lệ chị còn 5-10kg gạo, trong đó gạo tốt chỉ còn khoảng 3-5kg.

Nông dân huyện Tân Hiệp đang khẩn trương gia cố bờ bao quanh ruộng để tháo nước cứu lúa. (Ảnh: NQ).

Theo nông dân, lúa bị đỗ ngã nhiều bán giá thấp là điều dễ hiểu, tuy nhiên, đối với những diện tích lúa có mức độ đổ ngã chỉ từ 5-10%, cò lúa cũng không thu mua đúng giá thỏa thuận mà giảm từ 1.000-1.500 đồng/kg, khiến nhiều nông dân bức xúc.

Theo Phòng NNPTNT huyện Tân Hiệp, toàn huyện gieo cấy hơn 36.600ha lúa hè thu 2018. Qua rà soát, số diện tích lúa chín bị đổ ngã, bị thương lái ép giá chủ yếu là giống IR50404 và không có liên kết với doanh nghiệp bao tiêu. Do mưa lớn kéo dài đã làm hơn 3.000ha lúa hè thu bị ngập úng và gần 5.500ha lúa thu đông 2018 bị thiệt hại từ 15-35%.

Bà Phan Kim Loan - Trưởng phòng NNPTNT huyện Tân Hiệp, thông tin: Trước mắt huyện đang khẩn trương chỉ đạo các địa phương vận hành các trạm bơm để tháo nước khỏi ruộng càng sớm càng tốt, nhằm kịp thời cứu lúa bị ngập úng. Đây cũng là dịp để bà con nông dân thấy rõ hiệu quả của việc liên kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp, sử dụng giống lúa chất lượng cao có đặc tính cứng cây, ít đổ ngã. Đồng thời thay đổi thói quen sạ dày để chuyển sang sạ thưa, cấy mạ, giúp lúa cứng cây, hạn chế đỗ ngã vào mùa mưa.

Chúc Ly - Ngọc Quyên