Lựa chọn môi trường tiếp cận không phải là Tòa án khi cần hỏi ý kiến trẻ ở với cha hay mẹ

Quang cảnh Hội thảo

Đây là ý kiến của chuyên gia tham dự Hội thảo tham vấn dự thảo Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn giải quyết tranh chấp hôn nhân và gia đình do TANDTC vừa phối hợp với Unicef tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.

Dự thảo Nghị quyết hướng dẫn một số quy định của Luật Hôn nhân và gia đình 2014 liên quan đến các nội dung: Các căn cứ cho ly hôn; Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn; Trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích xin ly hôn; Nuôi con và cấp dưỡng nuôi con; Định đoạt tài sản chung, riêng của vợ/chồng khi ly hôn; Thẩm quyền giải quyết của Tòa án khi nguyên đơn, bị đơn và tài sản tranh chấp ơ nơi khác nhau…

Một trong những nội dung quan trọng mà dự thảo Nghị quyết hướng dẫn là về thỏa thuận nuôi con.

Theo đó, dự thảo Nghị quyết bổ sung hướng dẫn nội dung: Trong trường hợp con đồng ý ở với cha hoặc mẹ mà người này không có điều kiện chăm sóc con hoặc không lấy được ý kiến của con vì có lý do chính đáng thì Tòa án căn cứ vào quyền lợi mọi mặt của con để giao con cho người kia có điều kiện nuôi con tốt hơn trực tiếp nuôi dưỡng.

Khi xem xét quyền lợi mọi mặt của con thì Tòa án dựa vào đánh giá tổng hợp dựa theo các tiêu chí sau: Ý kiến của con; Quyền của trẻ được sống chung với người trực tiếp nuôi hoặc được duy trì mối quan hệ với người cha, mẹ không trực tiếp nuôi; khả năng của cha, mẹ trong việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con bao gồm cả khả năng bảo vệ trẻ khỏi bị xâm hại, mong muốn của con…

Phát biểu đóng góp ý kiến, bà Trần Thị Thu Hiền, nguyên Chánh Tòa gia đình và người chưa thành niên, TAND cấp cao Hà Nội cho rằng, sự ra đời của Nghị quyết hướng dẫn là rất cần thiết để giải quyết những vướng mắc trong thực tiễn. Về nội dung cụ thể, quyền yêu cầu ly hôn, cần bổ sung thêm đối tượng là con trưởng thành.

Bà Hiền cũng cho biết, giải quyết nuôi con trong các vụ án ly hôn rất khó khăn, phức tạp. Từ thực tế những vụ ly hôn cho thấy, hầu hết hai bên đều có điều kiện kinh tế và họ đều muốn nuôi con. Vì vậy, Nghị quyết hướng dẫn làm sao để khi xem xét về điều kiện kinh tế phải xem xét đến tư cách người cha, mẹ và việc chăm sóc nuôi dưỡng con thực tế với điều kiện công việc từng người.

Cũng theo bà Hiền, hiện nay nhiều vụ án đương sự không yêu cầu Tòa giải quyết việc giao nuôi con. Các Tòa án hiện nay có hai luồng ý kiến khác nhau: ý kiến thứ nhất cho rằng, Tòa án chỉ giải quyết trong phạm vi yêu cầu của đương sự; ý kiến thứ 2 cho rằng nếu không giải quyết có thể xảy ra trường hợp trẻ em bị bỏ rơi sau ly hôn. Đây cũng là vấn đề được đặt ra cần phải xem xét trong Nghị quyết hướng dẫn.

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Giám đốc kiểm tra II Nguyễn Hải An, về giải quyết ly hôn và phân chia việc nuôi dưỡng con, với những trường hợp phải hỏi ý kiến trẻ ở với cha hay với mẹ nên lựa chọn môi trường tiếp cận trẻ, không phải là Tòa án thì sẽ tốt hơn. Vì thực tế có những trường hợp, bản thân đứa trẻ trong vụ án ly hôn đã có đơn lên cấp tòa cao hơn nói rằng “vì mẹ nói không ở với mẹ thì mẹ sẽ nhảy lầu tự tử” nên con buộc phải lựa chọn ở với mẹ, dù đó không phải ý muốn của trẻ.

Tại điểm cầu Australia, chuyên gia Unicef góp ý, nên đặt câu hỏi cho các em khi không có mặt cha mẹ, nhưng là câu hỏi chung về mối quan hệ thay vì hỏi trẻ lựa chọn ở với bố hay mẹ, sẽ tạo sự căng thẳng với trẻ. Giải thích để trẻ hiểu rằng, mặc dù ý kiến của các em rất quan trọng, nhưng Thẩm phán là người đưa ra quyết định cuối cùng và các em không phải chịu trách nhiệm về sự lựa chọn của mình. Chuyên gia cũng cho rằng, tài chính chỉ là một trong những yếu tố để Tòa quyết định việc giao nuôi trẻ cho bố hoặc mẹ.

H.Thư