Long An: Chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp thích ứng với hạn mặn

Dự báo tình hình xâm nhập mặn đang xảy ra gay gắt và dự báo sẽ còn lấn sâu vào các sông trên địa bàn tỉnh Long An. Do ảnh hưởng của hạn, mặn, Long An đã có hàng nghìn ha lúa bị thiệt hại. Riêng huyện Tân Trụ đã có khoảng 4.100ha lúa và thanh long bị thiệt hại. Trong khi đó, huyện Thủ Thừa, diện tích lúa có khả năng bị giảm năng suất từ 30% đến 70% là trên 1.700 ha.

Theo báo cáo của ngành nông nghiệp, hàng năm tỉnh Long An có hàng nghìn ha cây trồng bị mất mùa, dịch bệnh do ảnh hưởng của mưa trái mùa, điều kiện thời tiết thay đổi bất thường, hạn, mặn. Năm 2016, trên địa bàn tỉnh này xảy ra các loại thiên tai như xâm nhập mặn, hạn/nắng nóng, ngập úng, triều cường và giông lốc, gây thiệt hại trong sản xuất và tài sản của người dân. Ước thiệt hại trên 314,5 tỉ đồng. Từ đầu năm 2020 đến nay, trên địa bàn tỉnh Long An xảy ra hạn, mặn, đã gây ảnh hưởng trên 24.000ha lúa. Nhiều loại cây trồng như thanh long, chanh,... cũng đang gặp cảnh mất mùa, dịch bệnh tấn công do thời tiết biến đổi bất thường.

Trước thực trạng này, các ngành chức năng tỉnh Long An đã đưa ra nhiều giải pháp và khuyến cáo người dân thay đổi cơ cấu cây trồng thích nghi với hạn mặn, đồng thời nông dân Long An đã chủ động chuyển đổi giống cây trồng thích ứng biến đổi khí hậu. Ông Nguyễn Thanh Huy, người dân xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa cho hay, năm nay, hạn, mặn quay trở lại, có phần khốc liệt hơn năm 2016, nên sản xuất gặp rất nhiều khó khăn. Dự tính, thời gian tới, ông Huy sẽ chuyển sang cây trồng khác để phù hợp điều kiện thời tiết.Chi cục Trồng trọt, Bảo vệ thực vật và Quản lý chất lượng nông sản tỉnh Long An đưa ra khuyến cáo, theo đó, vùng bị nhiễm mặn trên 3‰ tuyệt đối không xuống giống. Vùng bị nhiễm mặn dưới 3‰ có thể xuống giống và phải áp dụng một số biện pháp kỹ thuật: Sử dụng các giống ngắn ngày chịu mặn như OM5451, OM2517, OM6976, OM6162, OM9921, GKG1, OM6677; cày phơi đất, khi có nguồn nước ngọt tranh thủ rửa mặn; tăng cường bón phân hữu cơ và bón vùi vôi khi làm đất, lượng 500-1.000kg vôi bột/ha; sử dụng các dạng phân urê chậm tan để chống thất thoát đạm; tăng cường bón bổ sung phân Sulphate Kali (K2SO4) trong giai đoạn đầu; tranh thủ nguồn nước ngọt để tưới đủ nước cho 3 lần bón phân và thời kỳ trổ, khi có nước ngọt tranh thủ rửa mặn liên tục nhiều lần. Trường hợp không thể có nguồn nước ngọt, có thể sử dụng nguồn nước bị nhiễm mặn nhẹ (dưới 2‰ đối với giai đoạn lúa đẻ nhánh; dưới 1‰ với các giai đoạn mạ, lúa làm đòng và trổ).

Trồng thanh Long trên vùng đất hạn mặn ở Long An (Ảnh: K.V)

Ngành nông nghiệp cũng tập trung cho việc nghiên cứu phát triển và chuyển giao các giống cây trồng mới (lúa, thanh long, chanh,...) có năng suất, chất lượng cao thích nghi điều kiện canh tác (chịu mặn, chịu hạn, chịu phèn), chế độ canh tác (ngập lụt, hạn) phục vụ sản xuất hàng hóa theo mô hình canh tác nông nghiệp thông minh với khí hậu được chú trọng để duy trì được năng suất cây trồng. Bên cạnh đó, tập trung triển khai nhân rộng các mô hình, biện pháp canh tác tiên tiến như thực hành nông nghiệp tốt (VietGAP).v.v…

Được biết, năm 2019, tỉnh Long An đã chủ động chuyển 2.500ha đất trồng lúa sang các cây trồng khác: Thanh long 670ha, chanh 150ha, mít 383ha, dừa 365ha, bưởi 80ha, sầu riêng 40ha,...; chuyển sang nuôi và ươm giống thủy sản khoảng 1.100ha. Đồng thời, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất.

Điển hình như hộ ông Lý Thành Tài, xã Long Sơn, huyện Cần Đước, đã chuyển 2.500m2 đất nông nghiệp bị nhiễm phèn, thường xuyên bị ngập nước, trồng lúa không hiệu quả sang trồng bưởi da xanh. Theo anh Tài, mỗi năm, một cây bưởi cho khoảng 20 trái, thu nhập khoảng 1 triệu đồng, cao gấp nhiều lần so với trồng lúa.

Ông Ngô Văn Tráng, xã Tân Ân, huyện Cần Đước trồng thử nghiệm 1.000m2 cây bình bát ghép với cây mãng cầu gai trên đất phèn mặn. Cây phát triển tốt, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Bình quân, mỗi gốc mãng cầu, thu được khoảng 30kg trái, bán với giá khoảng 20.000 đồng/kg. Với 1.000m2, nông dân thu nhập gần 50 triệu đồng/năm. Đây là mô hình được ngành nông nghiệp huyện Cần Đước khuyến cáo áp dụng đối với các vùng đất bị nhiễm phèn, ngập mặn vì chi phí đầu tư thấp, kỹ thuật chăm sóc đơn giản nhưng mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Hay như Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Bến Lức, xã Lương Hòa, huyện Bến Lức, tỉnh Long An là một trong những đơn vị tiên phong trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, mạnh dạn đầu tư công nghệ mới vào trồng và chăm sóc cây chanh. Mặc dù năm nay, thời tiết bất thường, hạn, mặn xâm nhập sớm và khốc liệt, tuy nhiên vườn chanh 50ha của Hợp tác xã này vẫn xanh tốt và ra trái nhiều.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Long An cho biết, thời gian tới, ngành nông nghiệp tiếp tục tính toán tái cơ cấu sản xuất trồng trọt theo hướng chiến lược lâu dài ứng phó với biến đổi khí hậu, đó là các hiện tượng như mất đất, nhiễm mặn, thời tiết cực đoan và các đe dọa bất lợi của ngành sản xuất trong tương lai.

Ngoài ra, việc áp dụng khoa học và công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn kết hợp với quy hoạch tổng thể vùng sản xuất cũng là những giải pháp nhằm phát triển bền vững cho nền nông nghiệp trước thách thức của biến đổi khí hậu.Cụ thể là tăng tỷ lệ giống ngắn ngày; sử dụng các loại giống bản địa đã phục tráng; sử dụng giống bản địa làm gốc ghép, giống lai có khả năng chống chịu sâu, bệnh và điều kiện bất thuận (hạn, mặn, đổ ngã…); ứng dụng công nghệ sinh học để nâng cao chất lượng, chọn tạo giống đáp ứng yêu cầu./..

K.V