Lời thách thức cho chiến lược Zero Covid-19 của Trung Quốc

Một cuộc chiến toàn lực để dập dịch đã được tiến hành trong nhiều tháng ở Trung Quốc. Mỗi khi biến chủng Delta xâm nhập vào cộng đồng, các nhà chức trách Trung Quốc đã vào cuộc nhanh chóng và dứt khoát để cắt đứt chuỗi lây nhiễm.

Giới chức đã phong tỏa nhiều khu vực, triển khai xét nghiệm hàng loạt và thực hiện truy vết. Các biện pháp này nằm trong chiến lược Zero Covid-19 của Trung Quốc, một biện pháp chống dịch triệt để được nước này liên tục áp dụng, theo South China Morning Post.

Trong hầu hết trường hợp, các đợt bùng phát đã được kiềm chế trong vòng một tháng. Nhưng với sự xuất hiện của biến chủng dễ lây lan hơn như Omicron, sự chú ý đều đổ dồn vào việc kết quả trên có thể tiếp tục, khi Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh 2022 chỉ còn vài tuần nữa.

Nhiều thách thức phải đối mặt

Cho đến nay, Trung Quốc đã báo cáo 9 ca nhiễm biến chủng Omicron. Ủy ban Y tế Quốc gia đã cam kết kiểm soát chặt chẽ hơn tại biên giới ở các cửa khẩu trên bộ, trên biển và hải quan.

Các chuyên gia cho rằng Trung Quốc đang đứng trước nguy cơ bùng phát Omicron. Mặc dù Zero Covid-19 vẫn hiệu quả trước biến chủng mới, nước này vẫn cần lấp đầy những lỗ hổng và phân bổ nguồn lực để đáp ứng thách thức lớn hơn.

Thế vận hội Bắc Kinh 2022 đặt thêm thách thức chống dịch cho Trung Quốc. Ảnh: Reuters.

Tổ chức Thế vận hội mùa đông đồng nghĩa với việc nới lỏng một số hạn chế biên giới, vốn đã bảo vệ đất nước khỏi "sự tấn công dữ dội của các ca nhập cảnh".

Hàng nghìn vận động viên và đại biểu sẽ có thể đến Trung Quốc mà không cần cách ly nếu đã được tiêm chủng đầy đủ. Mũi tăng cường được khuyến khích nhưng không bắt buộc.

Tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiêm chủng tiêu chuẩn là không đủ để bảo vệ mọi người trước biến chủng Omicron.

Hồi đầu tháng, chính quyền Bắc Kinh cho biết đã dự đoán về việc bùng phát dịch ở Thế vận hội. Tuy nhiên, họ tự tin về khả năng ngăn chặn các ca mắc trong “vòng lặp khép kín”.

Tuy nhiên, theo giáo sư Kwok Kin-on, nhà dịch tễ học từ Đại học Hong Kong, hạn chế sự lây lan của Omicron sẽ là một thách thức.

“Công tác kiểm soát dịch bệnh ở biên giới rất tốt, nhưng vẫn còn sơ hở”, ông Kwok nói.

Giáo sư Jin Dong-yan, một nhà virus học từ Đại học Kong Kong, cho biết Trung Quốc đứng trước nguy cơ bùng phát dịch lớn. Một phần vấn đề là các ca mắc đã không được phát hiện cho đến giai đoạn khá muộn.

“Các đợt bùng phát gần đây của Trung Quốc, như ở Chiết Giang và Nội Mông, đã được phát hiện khi hàng chục người đã mắc bệnh”, ông Jin cho biết thêm.

Ông cho biết việc phát hiện các ca bệnh muộn hơn dẫn đến những đợt bùng dịch kéo dài hàng tháng. “Điều này có thể lặp lại, đặt ra thách thức đối với chính sách không khoan nhượng, nhưng đó là thực tế", ông Jin nói.

Sự xuất hiện của biến chủng Omicron cũng khiến giới chức y tế phải hành động nhanh hơn. Ông Kwok cho biết khả năng lây lan cao của Omicron khiến số ca mắc tăng gấp đôi trong khoảng 2-3 ngày, đặt ra một vấn đề lớn cho việc truy vết.

“Điều đó đồng nghĩa (các nhà chức trách) phải dành nhiều nguồn lực, tiền bạc hơn để truy vết", vị chuyên gia cho biết.

“Sẽ phải chi rất nhiều nguồn lực để đảm bảo rằng dịch bệnh có thể được kiểm soát tốt. Có thể mất nhiều thời gian hơn để ngăn chặn sự lây lan của đợt bùng dịch Omicron", ông Kwok nhận định.

Mũi tăng cường là cần thiết

"Các vết nứt" cũng xuất hiện trong việc tiêm chủng - "bức tường thành" chống Covid-19. Khoảng 85% người dân nước này đã được tiêm ít nhất một mũi.

Nhưng hai liều vaccine bất hoạt, loại chủ yếu được sử dụng trong chiến dịch tiêm chủng của Trung Quốc, mang đến phản ứng kháng thể không cao trước biến chủng Omicron, theo nhiều nghiên cứu chưa được bình duyệt.

Và đến nay, vẫn chưa rõ vaccine bất hoạt có thể ngăn ngừa tình trạng nặng hoặc tử vong tốt ở mức độ nào.

Chuyên gia cho biết vẫn chưa rõ về hiệu quả của vaccine bất hoạt trong việc ngăn ngừa bệnh diễn tiến nặng. Ảnh: AFP.

Jerome Kim, Tổng giám đốc của Viện Vaccine Quốc tế, cho biết dữ liệu đến nay còn hạn chế. Theo ông Kim, các mũi tăng cường là cần thiết để kiểm soát chặt chẽ biến chủng Delta hơn.

Bên cạnh đó, dữ liệu cho thấy rằng chủng Omicron, với số lượng đột biến chưa từng có trên protein gai, thậm chí còn gây thêm khó khăn cho các loại vaccine hiện hành trong việc bảo vệ cơ thể.

Tiêm chủng giúp làm giảm nguy cơ lây nhiễm, nhập viện và tử vong, song không có nhiều dữ liệu về hiệu quả của vaccine được sử dụng rộng rãi ở Trung Quốc, ông Kim cho biết.

Ngoài ra, giáo sư Jin nhấn mạnh nhu cầu tiêm mũi tăng cường để tăng mức kháng thể bảo vệ, tốt nhất là ba tháng sau khi tiêm hai mũi đầu tiên.

Các loại vaccine khác có thể mang đến khả năng bảo vệ bổ sung. Moderna đã báo cáo rằng mũi tăng cường mRNA của hãng có thể giúp tăng đáng kể lượng kháng thể trong các thử nghiệm sơ bộ. Pfizer cũng đã công bố kết quả tương tự.

Sinovac cho biết ba liều vaccine của hãng cũng sẽ bảo vệ cơ thể trước Omicron, song tiết lộ rất ít chi tiết. Bên cạnh đó, ông Kwok nhận định vaccine BioNTech có thể giúp tăng cường khả năng miễn dịch ở Trung Quốc.

Công ty dược phẩm Fosun của Trung Quốc có các thỏa thuận nhập khẩu và sản xuất vaccine BioNTech trong nước. Tuy nhiên, công ty này đã bị mắc kẹt ở quá trình phê duyệt theo quy định trong nhiều tháng.

“Mức độ miễn dịch từ vaccine sẽ tăng lên đáng kể, và Fosun có thể đóng vai trò đưa vaccine mRNA đến Trung Quốc", ông Kowk cho biết.

Về mặt sức khỏe cộng đồng và các hạn chế xã hội, dường như nước này khó có thể thắt chặt hơn. Việc tiêm chủng trên diện rộng, xét nghiệm toàn thành phố, phong tỏa toàn phần hoặc một phần đã để lại rất ít chỗ cho việc thắt chặt hơn nữa. Chúng cũng khiến người dân nước này trở nên mệt mỏi.

Tuy nhiên, một biến chủng lây lan nhanh hơn như Omicron có thể thúc đẩy mọi người tiếp tục tuân thủ những quy tắc đó khi thấy cần thiết, giáo sư tâm lý xã hội John Drury tại Đại học Sussex cho biết.

“Các yếu tố chống lại sự mệt mỏi với các biện pháp giảm thiểu bao gồm việc nhận thức được tính hiệu quả của chúng, chuẩn mực xã hội, tinh thần trách nhiệm hoặc đoàn kết", vị chuyên gia nói.

Vân Đinh

Theo South China Morning Post