Lợi nhuận dầu mỏ là tác nhân thổi bùng cuộc nội chiến ở Nam Sudan?
Tháng 2/2019, Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (LHQ) công bố một báo cáo chỉ ra nguyên nhân thổi bùng cuộc chiến tại Nam Sudan: đó chính là ngành công nghiệp dầu mỏ đóng góp 60% tổng sản phẩm quốc nội GDP.
Một cơ sở chế biến dầu mỏ tại Nam Sudan. Ảnh: Reuters
Cuộc nội chiến tại Nam Sudan bùng phát từ tháng 12/2013 khiến hàng trăm người thiệt mạng và hàng triệu người khác không còn nhà cửa. Quốc gia Bắc Phi này chìm đắm trong cuộc giao tranh giữa một bên là quân đội ủng hộ Tổng thống Salva Kiir, một bên là lực lượng ủng hộ Phó Tổng thống Riek Machar. Một thỏa thuận hòa bình cũng được ký kết trong năm 2018 nhằm chấm dứt chiến tranh, song tình hình cũng không hề khả quan hơn khi hai bên liên tục có những hành động khiêu khích, gây hấn.
Tờ Aljazeera dẫn báo cáo đầu năm nay của LHQ cho biết nạn tham nhũng xuất phát từ lòng tham lợi nhuận dầu mỏ đang khiến Nam Sudan ngày càng lún sâu vào chiến tranh.
Báo cáo đề cập công ty khai thác dầu mỏ Nilepet nằm trong quyền kiểm soát của chính phủ đã “chuyển lợi nhuận dầu mỏ đóng góp ngân sách nhà nước sang túi của các nhân vật cấp cao trong chính quyền”. Báo cáo cho rằng hoạt động của công ty này hoàn toàn thiếu sự giám sát độc lập và tính minh bạch.
Trong một tài liệu mật của trang điều tra Sentry, công ty Nilepet đã trả 80 triệu USD cho các quan chức và hoạt động có liên quan tới cuộc chiến trong suốt 15 tháng bắt đầu từ tháng 3/2014.
Báo cáo chỉ rõ “lợi nhuận dầu mỏ và thu nhập từ các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác tiếp tục tài trợ cho chiến tranh”.
Phản ứng trước thông tin trên, Bộ trưởng Dầu mỏ Nam Sudan Ezekiel Lol Gatkuoth lên tiếng bác bỏ lời cáo buộc từ LHQ.
“Đảm nhiệm vị trí Bộ trưởng từ năm 2016, tôi có thể đảm bảo với các bạn rằng không một đồng đô la nào lấy từ lợi nhuận dầu mỏ được sử dụng để mua vũ khí. Mục tiêu duy nhất là hòa bình, hòa bình và hòa bình. Chúng tôi không kích động hiến tranh… Công ty Nilepet không hỗ trợ bất kỳ hoạt động nào liên quan tới bạo động trong nước”, Bộ trưởng Gatkuoth trả lời báo Al Jazeera.
Bộ trưởng Gatkuoth cho biết thêm chính sách mở rộng sản xuất dầu của quốc gia đã và đang thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài, từ đó nhận được thêm nguồn tiền đầu tư phát triển các dự án, đem lại lợi nhuận cao và hỗ trợ người dân Sudan.
Trong bảng xếp hạng tình trạng tham nhũng của Tổ chức Minh bạch Quốc tế, Nam Sudan xếp thứ 178/180 quốc gia. Tuy nhiên, Bộ trưởng Gatkuoth khẳng định Tổng thống nước này có sáng kiến giải quyết được vấn đề.
“Tham nhũng thì nơi nào cũng có. Điều quan trọng hơn cả là cách bạn xử lý nó thôi. Chúng tôi thực sự tấn công vào những người có dính líu tới tham nhũng. Bọn họ ở tù, bị khởi tố. Theo tôi, Tổng thống đang làm việc hoàn toàn đúng đắn”.
