Lợi dụng COVID-19 lừa đảo bán hàng cho hơn 5.000 người Mỹ

Cơ quan CSĐT Công an quận Hoàng Mai, Hà Nội vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và thực hiện lệnh bắt tạm giam 4 đối tượng: Nguyễn Duy Toản (SN 1987); Phan Đình Thư (SN 1998, cùng HKTT: Đông Khê, Đông Sơn, Thanh Hóa); Trần Quốc Khánh (SN 1984, HKTT tại phường Tương Mai, Hoàng Mai, Hà Nội), vào thời điểm bắt giữ cả ba ở tại HH1B, chung cư Linh Đàm, phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai và Đỗ Chí Huy (SN 1993, HKTT tại TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk), về hành vi sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản (theo Điều 290 Bộ luật Hình sự 2015). Đây là 4 đối tượng đã lừa gần 1 triệu USD của hơn 5.000 người tại 50 bang ở Mỹ đặt mua nước rửa tay khô và khăn ướt diệt khuẩn qua các trang web ở Việt Nam...

Bốn đối tượng bị bắt cùng tang vật.

Cuộc truy lùng những kẻ “bán giời không văn tự” trên mạng

Tháng 3-2020, giới chức thành phố Tampa, bang Florida, Mỹ, bắt đầu tiến hành điều tra sau khi nhận được đơn kiện của rất nhiều người dân về việc họ bị lừa khi đặt mua nước rửa tay khô và khăn ướt diệt khuẩn qua các trang mạng ở Việt Nam.

Theo đơn kiện của nạn nhân, các nghi phạm đã điều hành hơn 300 trang web với mục đích lừa đảo bán các sản phẩm khan hiếm trong thời gian diễn ra đại dịch. Họ đã tạo ra hàng trăm tài khoản email và tài khoản người dùng với phương thức thanh toán tại Mỹ nhằm thực hiện hoạt động lừa đảo và để trốn tránh cơ quan thực thi pháp luật. Họ đồng thời cung cấp thông tin sai lệch về địa chỉ và số điện thoại liên lạc lên trang web, dẫn đến hiểu lầm cho cá nhân và doanh nghiệp không liên quan đến vụ việc phải nhận các cuộc gọi phản ánh và than phiền từ khách hàng phát sinh do hoạt động lừa đảo này.

Các điều tra viên của Văn phòng Cục Điều tra An ninh Nội địa Mỹ (HSI), thuộc Bộ An ninh Nội địa Mỹ, phát hiện gần 40.000 giao dịch lừa đảo trị giá xấp xỉ 975.000 USD. HSI tại TP Hồ Chí Minh đã chuyển thông tin cho Bộ Công an Việt Nam.

Sau khi tiếp nhận được thông tin sơ bộ ban đầu từ phía Mỹ, Bộ Công an đã giao Công an TP Hà Nội phối hợp các đơn vị nghiệp vụ tổ chức điều tra, xác minh. Trước tính chất phức tạp của vụ việc liên quan đến ổ nhóm đối tượng sử dụng công nghệ cao để lừa đảo, Công an TP Hà Nội đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, chủ công là Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, triển khai các biện pháp nghiệp vụ, nhanh chóng bắt giữ các đối tượng gây án.

Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao và Đội Cảnh sát kinh tế Công an quận Hoàng Mai đã tổ chức trinh sát. Lãnh đạo Công an quận Hoàng Mai cho biết khi bắt tay vào điều tra vụ án này, hai đơn vị nghiệp vụ gặp khó khăn từ việc rà, dựng xác định đối tượng nghi vấn đến chứng minh, làm rõ hành vi phạm tội. Bởi đây là vụ án có phương thức và thủ đoạn phạm tội mới, nạn nhân lại là người nước ngoài sinh sống tại Mỹ...

Tuy nhiên, sau quá trình xác minh, cơ quan Công an đã xác định được 4 đối tượng có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng gồm Toản, Khánh, Thư và Huy và có đủ căn cứ chứng minh, làm rõ hành vi phạm tội của 4 đối tượng.

Ngày 9-7, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an TP Hà Nội chủ trì, phối hợp Công an quận Hoàng Mai và Công an phường Hoàng Liệt tiến hành khám xét các phòng số 4122; 4124 HH1B Linh Đàm, phường Hoàng Liệt. Quá trình khám xét đã thu giữ 7 CPU máy tính, 3 màn hình máy tính, 2 laptop và giấy tờ tài liệu liên quan hoạt động phạm tội của nhóm đối tượng trên.

Lôi kéo người thân thực hiện hành vi phạm tội

Quá trình đấu tranh, Cơ quan CSĐT Công an quận Hoàng Mai xác định đối tượng cầm đầu đường dây này là Nguyễn Duy Toản.

Do cùng hoạt động kiếm tiền MMO (kiếm tiền online) nên khoảng cuối năm 2019, Toản quen biết Đỗ Chí Huy và cùng nhau hợp tác để bán hàng. Theo thỏa thuận ban đầu giữa hai đối tượng thì Toản chịu trách nhiệm lập Website bán hàng và chạy quảng cáo googleShoping và phụ trách các vấn đề liên quan đến ngân hàng; Huy hỗ trợ việc lập tài khoản Paypal và xử lý nguồn tiền về. Thời gian đầu hàng hóa quảng cáo chủ yếu là giày, quần áo và đồ chơi trẻ em.

Các đối tượng trong vụ án.

Khoảng tháng 3-2020, do tình hình dịch COVID-19 tại Mỹ bùng phát, người dân Mỹ có nhu cầu mua những sản phẩm như: Khẩu trang, nước rửa tay, giấy vệ sinh nên Toản đã lập lên các Website (khoảng hơn 10 trang web) như: uggone.best habaktee.best; kidsplazas.com; miomart.best; galaxymart.com; goodytmart.site.... để quảng cáo bán hàng mặc dù Toản không có các sản phẩm này.

Trên website, các đối tượng đều có thông tin, địa chỉ và số điện thoại tại Mỹ để tạo sự tin tưởng cho khách hàng, đồng thời giúp cho người mua hàng có thể thanh toán vào tài khoản paypal của Toản đã lập. Trong tháng 3-2020, đã có khoảng hơn 4.000 đơn hàng tại Mỹ đặt hàng qua hệ thống Paypal; số tiền chạy về qua tài khoản Paypal lúc đầu khoảng gần 600.000 USD.

Sau đó, một số khách hàng không nhận được hàng nên đã disputpaypal và hệ thống Paypal đã trả lại khách hàng khoảng hơn 400.000 USD. Số tiền còn lại khoảng hơn 100.000 USD trong tài khoản Paypal chưa thực hiện rút được vì tài khoản Paypal của Toản sau đó đã bị khóa 180 ngày.

Sau lần đó, Toản thỏa thuận với Huy về việc mượn tài khoản Paypal của Huy để khi khách hàng mua trên các website do Toản tạo ra; sau khi khách hàng thanh toán vào các tài khoản Paypal của Huy thì Huy có trách nhiệm đổi ra tiền VND và chuyển trả lại cho Toản.

Quá trình đấu tranh, Đội Cảnh sát kinh tế Công an quận Hoàng Mai xác định ngoài việc cho Toản mượn tài khoản Paypal, Huy còn có nhiệm vụ rút tiền từ tài khoản Paypal và chuyển lại cho Toản. Huy và Toản thỏa thuận với nhau, số tiền nhận vào tài khoản Paypal thì Toản sẽ trả cho Huy 15.000 đồng/1 USD. Từ tháng 3-2020 đến nay, Huy đã chuyển vào tài khoản của Toản 1,2 tỷ đồng.

Để dễ dàng thực hiện hành vi phạm tội, Toản đã thuê 2 căn phòng chung cư ở Hoàng Liệt, Hoàng Mai. Toản đồng thời phân công nhiệm vụ cho các đối tượng khác trong đường dây. Trong đó, Khánh có nhiệm vụ lập tài khoản Paypal; thành lập website; tạo tài khoản googleShoping; lấy các thông tin sản phẩm trên trang website Walmart, bestbuy.com... để tải lên các website mà Thư đã tạo nhằm chạy quảng cáo; gắn tài khoản Paypal của Huy, Toản liên kết với các website trên.

Trong tháng 3-2020, Khánh lập được khoảng 30 trang website được google duyệt 15 trang website; các website này chủ yếu chạy quảng cáo các sản phẩm như: nước rửa tay, khẩu trang, giấy vệ sinh, dầu gội đầu... Khánh được Toản trả lương 9 triệu đồng/tháng. Trong tháng 3-2020, do tình hình dịch nên số lượng người truy cập vào các website để đặt hàng lớn nên Toản đã yêu cầu Khánh làm thêm giờ để duy trì hoạt động của các website (khoảng 10 ngày).

Phan Đình Thư là cháu ruột của Toản, sau khi ra trường không có việc làm nên đã được cậu ruột đưa về chung cư thuê tại quận Hoàng Mai để làm việc. Thư được giao nhiệm vụ tạo lập các website thương mại điện tử để bán hàng; lập các tài khoản Paypal cá nhân để nâng uy tín cho tài khoản để kinh doanh, tải mã vận đơn (ups tracking) lên Paypal để giải thích với khách hàng đơn hàng đã được chuyển nhằm mục đích tạo niềm tin cho khách hàng để họ không khiếu nại trên Paypal. Toản chưa trả lương cho Thư mà chỉ tạm ứng cho Thư để chi tiêu cá nhân và mua tên miền và Hosting để thành lập website. Toản dự tính sẽ trả Thư với mức lương 7 triệu đồng/tháng, và cuối năm mới thanh toán cho Thư vì sợ đưa tiền cho Thư sẽ chi tiêu hết.

Số tiền chiếm đoạt được khoảng 2 tỷ đồng, Toản đã sử dụng chi phí vào việc chạy quảng cáo, mua tên miền trên website; trả lương cho Khánh, chi phí ăn ở của Thư và một số đối tượng khác, phần còn lại dùng để chi tiêu cá nhân.

Hiện vụ án đang được Công an quận Hoàng Mai tiếp tục điều tra, làm rõ.

Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink đánh giá việc Bộ Công an Việt Nam bắt giữ các nghi phạm đã chứng minh rõ ràng rằng chính phủ Việt Nam rất nghiêm túc đấu tranh với các loại tội phạm liên quan đến COVID-19. "Chúng tôi tự hào khi Bộ Công an Việt Nam và Cục Điều tra An ninh Nội địa Mỹ đang hợp tác cùng nhau để điều tra vụ lừa đảo xuyên quốc gia rất phức tạp này", Đại sứ nói.

Xuân Mai