Loay hoay cải tạo chung cư cũ

600 tòa chung cư cũ xuống cấp được ví như những quả bom nổ chậm.

Mới cải tạo được…1%

Con số thống kê cho thấy, hiện nay tại các đô thị trên cả nước có khoảng hơn 2.500 nhà chung cư cũ (tương đương trên 3 triệu m2) được xây dựng từ trước năm 1994, với hơn 100.000 hộ dân sinh sống. Riêng tại Hà Nội có hơn 1.500 tòa, TP HCM có hơn 500 tòa, Hải Phòng có 205 tòa, các tỉnh như Phú Thọ hơn 20 tòa, Nghệ An hơn 20 tòa…Và theo số liệu được nhà quản lý đưa ra thì có tới 600 tòa nhà chung cư cũ đã và đang xuống cấp trầm trọng.

Riêng tại TP Hà Nội, với hơn 1.500 tòa nhà chung cư đã cũ và được xây từ hơn 20 năm trước, rất nhiều nguy cơ tiềm ẩn đối với cư dân thủ đô. Mặc dù nhà quản lý đã rục rịch triển khai cải tạo nhiều năm qua nhưng đến nay mới chỉ cải tạo được…1% trong số hàng nghìn chung cư cũ đang đóng trên địa bàn thành phố. Theo đó, trong khoảng thời gian hơn 1 thập kỷ qua, kể từ khi Hà Nội có ý tưởng cải tạo chung cư cũ, đến nay cả thành phố mới hoàn thành cải tạo, xây dựng lại 14 khối nhà và đang lên kế hoạch triển khai một vài dự án ở Thành Công, Giảng Võ, Ngọc Khánh… Con số này chỉ chiếm khoảng 1% so với kế hoạch.

Nói về tiến độ cải tạo chung cư cũ thời gian qua, giới chuyên gia nhận định, việc cải tạo vô cùng chậm chạp, ì ạch, nếu không muốn nói là… dậm chân tại chỗ. Nêu nguyên nhân của thực trạng này, giới chuyên gia trong ngành cho rằng, chủ yếu vẫn là do nhà quản lý và doanh nghiệp (DN) chưa tìm được tiếng nói chung. DN, chủ đầu tư chưa thấy có lợi ích “sát sườn”, còn người dân cũng không muốn rời xa những vị trí “vàng”… thành ra để tìm sự đồng thuận giữa các bên trong mục tiêu cải tạo chung cư cũ, quả thực là bài toán vô cùng khó.

Phân tích sâu vào nguyên nhân gây ra điểm nghẽn cải tạo chung cư cũ, KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Hà Nội đưa ra lý giải, sở dĩ lâu nay chúng ta vẫn loay hoay với bài toán cải tạo chung cư cũ là bởi các chủ đầu tư, DN không hào hứng tham gia khi họ không nhìn thấy lợi nhuận ở các dự án này. Ngoài ra, giữa DN và người dân không thỏa thuận được phương án tài chính, cơ chế đền bù.

Theo ông Nghiêm, Hà Nội có quá nhiều chung cư cũ và hiện nay mới chỉ cải tạo được 1%. Tuy nhiên, việc cải tạo được 1% cũng đã là một thành công. Bởi cải tạo chung cư cũ không chỉ là vấn đề của từng tỉnh mà là vấn đề toàn quốc.

Giải bài toán lợi ích

Trên thực tế, để thực hiện mục tiêu cải tạo hơn 2.000 tòa chung cư cũ trên cả nước, nhà quản lý cũng đã đưa ra nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ như miễn tiền sử dụng đất, giảm thuế giá trị gia tăng…song dường như vẫn chưa khuyến khích được các DN tham gia đầu tư, đặc biệt là đối với những khu chung cư xa trung tâm.

600 tòa nhà chung cư cũ được liệt vào dạng xuống cấp trầm trọng được giới chuyên gia ví như những quả bom nổ chậm tiềm ẩn nhiều nguy cơ, mất an toàn, đe dọa tính mạng người dân sống tại các chung cư này. Bởi vậy, vấn đề cấp bách hiện nay là phải giải bằng được bài toán cải tạo chung cư cũ cho dù khó đến mấy.

Theo ông Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Công ty Bất động sản Hanhud, vấn đề khó nhất hiện nay đó là làm thế nào để giải quyết được bài toán lợi ích giữa DN, các chủ đầu tư và người dân. Đây cũng chính là điểm nghẽn lớn nhất níu kéo mục tiêu này của nhà quản lý. Chúng ta đang rất cần cơ chế chính sách của Nhà nước để làm hài hòa lợi ích giữa DN và người dân. Và để có thể giải tỏa điểm nghẽn này, ông Đính cho rằng, việc cải tạo chung cư cũ ở Hà Nội cần giao quyền cho UBND TP Hà Nội để có sự chủ động trong việc thực hiện cải tạo chung cư cũ, dưới sự giám sát, kiểm tra, vào cuộc của các cấp cao hơn như Chính phủ.

Riêng với những chung cư chưa bị liệt vào “vùng nguy hiểm” khi chưa bị xuống cấp quá nặng nề, chưa thể xây mới lại ngay, giới chuyên gia cho rằng nhà quản lý cần có phương án sửa chữa lại giúp đảm bảo an toàn, đẹp hơn cho thành phố. Và để giúp cho người dân ở các chung cư cũ yên tâm chuyển đến nơi mới, nhà quản lý rất nên đưa ra những ưu đãi tạo điều kiện cho người dân làm ăn sinh sống ngay tại nơi ở mới, như vậy mới không gây ra tâm lý e ngại di dời của người dân như hiện nay.

Duy Phương