Loay hoay bài toán đầu ra cho ngành sư phạm

Để giải quyết bài toán “đầu ra” của ngành sư phạm, các cơ quan chức năng cần thực hiện tốt ngay từ khâu tuyển sinh, đào tạo và tuyển dụng. Ảnh: Giaoduc.net.vn

Trong những năm gần đây, trong khi đa số học sinh cuối cấp THPT chọn và hướng nghiệp bằng bộ môn khoa học tự nhiên với các ngành khá “hot” như Ngoại thương, Công an, An ninh, Bách khoa, Y, Dược… thì một bộ phận khá nhỏ học sinh vẫn yêu thích và chọn thi vào các trường đại học sư phạm. Bởi vậy, chúng ta vẫn đáng mừng rằng, dù ở thời nào, vẫn có những sinh viên muốn được trở thành thầy cô giáo trong tương lai và mong được mang chữ về quê hương mình.

Ở nước ta hiện nay, các trường ĐHSP đã và đang mở rộng quy mô đào tạo và phạm vi tuyển sinh. Các trường sư phạm trọng điểm đã và đang rộng cửa cho sinh viên yêu nghề sư phạm và mong muốn trở thành người thầy, người cô trong tương lai. Sau 4 năm học tập và rèn luyện ở trường ĐHSP, tốt nghiệp ra trường với tấm bằng cử nhân, đây là lúc, các sinh viên và gia đình lo xin việc. Mong muốn sau khi ra trường, có được một chỗ làm ổn định, được biên chế Nhà nước là tâm lý chung của nhiều sinh viên khi tốt nghiệp các trường ĐHSP. Thế nhưng, nếu việc học 4 năm ở giảng đường đại học của các sinh viên sư phạm đầy những khó khăn, thì sau khi ra trường, chuyện xin việc của các thầy cô giáo trẻ lại là những nhọc nhằn khó nói thành lời.

Hằng năm, căn cứ vào số lượng đội ngũ giáo viên hiện có, Sở giáo dục các tỉnh sẽ trình UBND tỉnh về nhu cầu giáo viên còn thiếu để ra quyết định tuyển dụng giáo viên. Nhưng không phải tỉnh nào, năm nào cũng có đợt biên chế, mà phải đợi có khi đến vài năm mới có một đợt. Mà khi ấy, cơ hội được tuyển vào khá mong manh bởi tỷ lệ “chọi” quá cao. Để giải quyết nhu cầu trước mắt, nhiều giáo viên mang bộ hồ sơ đi đến các trường ngoài công lập trên địa bàn các huyện xin dạy hợp đồng, với đồng lương không có gì là cao. Dạy hưởng lương theo tiết, muốn lương cao phải xin dạy nhiều giờ. Mà dạy nhiều có nghĩa là phải đầu tư sức lực nhiều.

Có giáo viên hăm hở mang hồ sơ lên các tỉnh vùng cao để “gõ cửa” các Sở giáo dục xin được đăng ký tuyển dụng và trong hồ sơ không quên viết tay một lá đơn xin tình nguyện đi bất cứ đâu để dạy chữ cho học sinh vùng cao. Một số giáo viên được tuyển dụng song lại được điều đi dạy ở những nơi “thâm sâu cùng cốc”, nơi khó khăn của tỉnh. Những năm gần đây, một số tỉnh vùng cao cũng đã dư thừa giáo viên, bởi lực lượng sinh viên đi đào tạo theo địa chỉ hay học sư phạm theo chế độ cử tuyển đến nay đã trở về địa phương chờ phân công công việc. Không ít giáo viên trẻ ra trường, không xin được việc đành từ bỏ ước mơ ngày nào để đi làm ngành khác, mong có thu nhập cho bản thân và gia đình. Có người xin vào làm ở các phòng ban trong huyện rồi làm cho các doanh nghiệp tư nhân, xuất khẩu lao động. Có người phải đi học nghề khác ở trường trung cấp để mong có cơ hội xin việc. Bởi theo họ, nếu chờ đợi biên chế có lẽ sẽ rất lâu và khó khăn.

Chập chững bước vào nghề sau khi được cơ quan giáo dục tuyển dụng, đa số thầy cô giáo trẻ gặp phải những khó khăn trong cuộc sống. Nào nhà cửa, nào gia đình, nào công việc, mọi cái đều phải giải quyết. Nhưng với đồng lương ít ỏi của giáo viên mới ra trường, trong những cơn bão giá theo những đợt tăng lương như hiện nay, thử hỏi, một giáo viên trẻ họ sẽ phải làm gì để cáng đáng mọi việc trong đời sống. Có lẽ, với mức lương khởi điểm như hiện nay, một cô giáo hay thầy giáo trẻ có giỏi tính toán đến mấy cũng khó lòng xoay vần. Nhưng biết làm sao được khi mà giá cả ngày ngày leo thang, khi mà nhu cầu được biên chế vào cơ quan nhà nước để có công việc ổn định là ước mong của giáo viên trẻ khi bước vào nghề. Họ đành sắn tay áo để vượt qua, mong sau khi nâng bậc lương sẽ sớm ổn định cuộc sống.

Để giải quyết bài toán “đầu ra” của ngành sư phạm, thiết nghĩ, các cơ quan chức năng cần thực hiện tốt ngay từ khâu tuyển sinh, đào tạo và tuyển dụng. Cụ thể, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần rà soát thường xuyên quy mô đào tạo của các trường sư phạm trong cả nước, chỉ đạo các Sở Giáo dục và Đào tạo của các địa phương khảo sát, tổng hợp nhu cầu đội ngũ giáo viên các bậc học để có kế hoạch đào tạo sao cho “cung” phải cập với “cầu”. Điều đó sẽ tránh được tình trạng dư thừa quá mức cử nhân ngành sư phạm như hiện nay, tránh được đào tạo ồ ạt, lãng phí chất xám và kinh phí đào tạo. Đồng thời, chỉ đạo các trường sư phạm không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, để cung cấp cho các địa phương những giáo viên có chất lượng, tay nghề vững vàng, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn ở nhà trường phổ thông hiện nay.

Khâu tuyển dụng viên chức ngành giáo dục cũng cần được các Bộ, ngành như Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Nội vụ chỉ đạo các địa phương rà soát nơi thừa, nơi thiếu giáo viên để thực hiện luân chuyển sao cho hợp lý, từ đó có kế hoạch tuyển dụng bổ sung. Đồng thời Bộ LĐ,TB&XH cũng cần quan tâm hơn nữa đến lương và các chế độ đãi ngộ khác đối với nhà giáo để khi được tuyển dụng vào ngành giáo dục, mỗi nhà giáo có thể yên tâm công tác và sống bằng nghề của mình.

Nếu nhìn nhận vấn đề từ góc độ tổng thể, chúng ta sẽ dễ dàng nhận thấy, việc được tuyển dụng vào các cơ quan giáo dục, có việc làm ổn định là đáp án chính cho bài toán đầu ra nhân lực ngành sư phạm hiện nay. Tuy nhiên, muốn thực hiện được lời giải đó còn cả một lộ trình, khi mà khâu đồng bộ trong công tác đào tạo nhân lực đầu vào - đầu ra của ngành giáo dục hiện nay của chúng ta mặc dù đã cố gắng, nỗ lực rất nhiều xong vẫn tồn tại không ít những bất cập.

Và ngày nào những vướng mắc, bất cập ấy chưa được tháo gỡ, ngày đó còn tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ” như một tất yếu!

KIM CHIẾN