Lo ngại 'chồng' thêm gánh nặng thủ tục hành chính cho doanh nghiệp Việt
Các nội dung số như video, nhạc trực tuyến phải được biên tập, biên dịch theo quy định của Luật Báo chí và nhà cung cấp phải đảm bảo tỷ lệ số lượng chương trình trong nước trong tổng số chương trình cung cấp trên dịch vụ theo yêu cầu trên mạng Internet không thấp hơn 30%.
Nhiều chuyên gia lo ngại Dự thảo Nghị định sẽ tạo thêm các gánh nặng về thủ tục hành chính cho doanh nghiệp và là rào cản cho hoạt động đầu tư vào lĩnh vực nội dung số tại Việt Nam. Ảnh minh họa.
Đó là một trong nhiều nội dung đang gây băn khoăn, tranh luận của Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 06/2016/NĐ-CP về quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ phát thanh, truyền hình do Bộ Thông tin và Truyền thông (Bộ TT&TT) đang chủ trì soạn thảo.
Vi phạm cam kết với quốc tế?
Tại cuộc trao đổi lấy ý kiến về dự thảo này diễn ra gần đây, đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho rằng, thay đổi cơ bản và đáng chú ý của Dự thảo Nghị định là mở rộng định nghĩa "dịch vụ phát thanh truyền hình". Theo đó, định nghĩa bao gồm cả dịch vụ cung cấp nội dung theo yêu cầu trên Internet, bao gồm các chương trình trong nước, chương trình nước ngoài, phim và các nội dung có hình ảnh hoặc âm thanh khác. Dự thảo yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ này theo hình thức thu phí phải thành lập doanh nghiệp tại Việt Nam và xin giấy phép tại Bộ Thông tin và Truyền thông trước khi hoạt động.
Dự thảo nêu rõ, các nội dung số như video, nhạc trực tuyến phải được biên tập, biên dịch theo quy định của Luật Báo chí và nhà cung cấp phải đảm bảo tỷ lệ số lượng chương trình trong nước trong tổng số chương trình cung cấp trên dịch vụ theo yêu cầu trên mạng Internet không thấp hơn 30%.
Đồng thời, các kênh chương trình nước ngoài cung cấp trên dịch vụ phát thanh, truyền hình trả tiền tại Việt Nam phải không bao gồm nội dung quảng cáo được cài đặt sẵn từ nước ngoài. Các nội dung quảng cáo (nếu có) phải được cài đặt tại Việt Nam và do các cơ quan báo chí được cấp giấy phép biên tập là đầu mối thực hiện cài đặt quảng cáo, chịu trách nhiệm về thời lượng, nội dung quảng cáo bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật về quảng cáo như đối với kênh truyền hình trả tiền (có nghĩa là không vượt quá 5% thời lượng nội dung).
Bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Môi trường Kinh doanh và Năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) đánh giá: “Bộ TT&TT giải trình mục đích sửa đổi Nghị định này nhằm đảm bảo cạnh tranh và khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào thị trường, “nhưng trong Dự thảo Nghị định lại quy định thêm việc cấp phép, đi ngược lại với mục tiêu đã giải trình. Bộ TT&TT không bổ sung thêm điều kiện kinh doanh nhưng lại bổ sung danh mục ngành nghề, dịch vụ Phát thanh truyền hình trả tiền, trong dự thảo này đã mở rộng phạm vi lĩnh vực quản lý sẽ thậm chí có tác động lớn hơn việc bổ sung điều kiện kinh doanh”.
Theo bà, phạm vi điều chỉnh của dụ thảo mở rộng đến tất cả các nội dung có hình ảnh hoặc âm thanh, như vậy sẽ bao phủ một khối lượng rất lớn nội dung trên online, đặt ra câu hỏi về khả năng quản lý của Bộ TT&TT.
Cộng đồng doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, vốn là những đối tượng sẽ thực thi và chịu tác động trực tiếp từ những quy định của Nghị định, đang bày tỏ nhiều ý kiến băn khoăn về tính thực thi của dự thảo.
Nhất trí với ý kiến của đại diện Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, ông Nguyễn Văn Nhiêm, Chủ tịch Hiệp hội Phát hành và Phổ biến phim Việt Nam cho rằng nội dung Dự thảo Nghị định phức tạp và mở rộng quá nhiều, gây khó khăn hơn cho doanh nghiệp trong quá trình hoạt động, thậm chí đề cập đến các lĩnh vực ngoài phạm vi của Bộ TT&TT
“Ngay như lĩnh vực phim điện ảnh hay yêu cầu tỷ lệ tối thiểu 30% các chương trình trong nước, khiến các doanh nghiệp không rõ Bộ TT&TT hay Bộ VHTTDL sẽ quản lý vấn đề này. Tôn chỉ của Bộ TT&TT đưa ra là giảm thủ tục hành chính nhưng trong Dự thảo Nghị định lại tạo giấy phép con, tăng điều kiện sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp. Vì vậy những điều khoản này cần phải được xem xét cân nhắc kỹ lưỡng”, ông Nhiêm nói.
Luật sư Đặng Thanh Sơn, chuyên gia về luật và chính sách từ Công ty Baker McKenzie cũng bày tỏ lo ngại về một số thay đổi trong Dự thảo Nghị định sẽ tạo thêm các gánh nặng về thủ tục hành chính cho doanh nghiệp và là rào cản cho hoạt động đầu tư vào lĩnh vực nội dung số tại Việt Nam.
Ông phân tích, các doanh nghiệp muốn gia nhập thị trường sẽ cần huy động một nguồn lực lớn để đảm bảo công tác quản lý và triển khai các quy định, đặc biệt là quy định yêu cầu đăng ký thêm giấy phép cung cấp dịch vụ phát thanh - truyền hình trả tiền và biên tập, biên dịch. Quy định không được phép bao gồm nội dung quảng cáo được cài đặt sẵn từ nước ngoài, các nội dung quảng cáo (nếu có) phải được cài đặt tại Việt Nam cũng có thể vi phạm cam kết của Việt Nam theo WTO.
Sẽ khó thi hành trên thực tế?
Còn theo ông Vũ Tú Thành, đại diện Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN tại Việt Nam và Hiệp hội Truyền hình đa kênh Châu Á (AVIA- trước đây là Hiệp hội Truyền hình trả tiền Châu Á Thái Bình Dương) đề nghị cơ quan quản lý cần khoanh vùng quản lý tập trung vào các dịch vụ có thu phí vì số lượng các nội dung miễn phí trên Internet rất lớn, khó bao quát hết. Đồng thời,
Thẳng thắn đặt vấn đề về tính khả thi trong một số quy định của Dự thảo như việc yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp nội dung phải nộp hồ sơ xin cấp phép cho Bộ TT&TT bao gồm danh mục nội dung dự kiến và thỏa thuận bản quyền đối với chủ sở hữu bản quyền.
“Đối với doanh nghiệp cung cấp dịch vụ OTT, danh mục nội dung có thể lên đến hàng nghìn bộ phim, việc cung cấp danh mục và thỏa thuận bản quyền của toàn bộ các nội dung này là khó khả thi. Cũng như vậy, do số lượng nội dung trong danh mục có thể rât lớn nên việc Dự thảo quy định tỷ lệ nội dung trong nước tối thiểu 30% là rất khó đáp ứng”.
Ông cho rằng việc áp dụng cơ chế quản lý của dịch vụ phát thanh truyền hình để quản lý nội dung OTT sẽ không phù hợp vì có sự khác biệt về bản chất giữa haai loại hình dịch vụ, nếu ban hành quy định như dự thảo hiện thì nghị định mới sẽ sớm phải sửa đổi vì không thi hành được trên thực tế.
Phân tích về Dự thảo, đại diện Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (AmCham), ông Michael DiGregorio chia sẻ mong muốn Chính phủ Việt Nam cân nhắc kỹ lưỡng các tác động lên sự phát triển kinh tế và chủ trương đổi mới sáng tạo trước khi ban hành các quy định, chính sách mới nói chung và Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 06/2016/NĐ-CP về quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ phát thanh, truyền hình nói riêng.
“Chúng tôi mong muốn có một môi trường đầu tư công bằng, minh bạch giữa các doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài, tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số, từ đó góp phần phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam”, đại diện AmCham nói thêm".
