Lo Boeing phổng tay trên, Lockheed Martin bán rẻ F-35A cho Mỹ

Theo báo cáo từ trang tin Defense One, Lockheed Martin đang đề nghị bán 100 chiếc F-35A, biến thể rẻ nhất của dòng tiêm kích hiện đại F-35 cho Bộ Quốc phòng Mỹ với giá dưới 80 triệu USD mỗi chiếc. Một chiếc F-35A vốn có giá niêm yết 89,5 triệu USD.

Chiếc F-15C Eagle của Không quân Mỹ bay trong Chiến dịch Nhổ tận gốc (Operation Inherent Resolve) ngày 11-2. Ảnh: Defense News

Những chiếc F-35A được hạ giá này sẽ được chuyển tới Không quân Mỹ. Ngoài ra, Lockheed Martin cũng sẽ cung cấp hai lô biến thể đắt tiền hơn là F-35B cho Thủy quân lục chiến Mỹ và F-35C cho Hải quân Mỹ.

Việc Lockheed Martin đưa ra đề nghị giảm giá F-35A trong bối cảnh Không quân Mỹ cân nhắc mua các chiến đấu cơ F-15 Eagle đã được nâng cấp của hãng Boeing nhằm thay thế phi đội F-15 hiện tại đã cũ.

Tài liệu ngân sách của Lầu Năm Góc tiết lộ kế hoạch này vào tháng 3. Mặc dù là một khung máy bay từ thời Chiến tranh Lạnh và đã được nâng cấp nhưng F-15 lại rẻ hơn một chút so với F-35 thế hệ kế tiếp.

Dù vậy, Lockheed Martin cho rằng F-35 là một giải pháp hiệu quả hơn về mặt chi phí khi giá đã được giảm.

Hợp đồng phát triển và trình diễn hệ thống được chính thức ký năm 2001, tiêm kích tàng hình F-35 là dự án tốn kém nhất trong lịch sử và gây nhiều tai tiếng nhất của Lầu Năm Góc, từng bị chậm tiến độ bảy năm với hàng loạt lỗi kỹ thuật và đội giá đầu tư.

Chiếc F-35A Lightning II đang được tiếp nhiên liệu từ trên không hôm 30-4. Ảnh: Denfense News

Tổng số tiền chính phủ Mỹ đổ vào dự án này là 1.500 tỉ USD, trong đó gần 400 tỉ USD được dành cho việc mua máy bay. Ban đầu, chi phí cho một chiếc F-35 ước tính chỉ khoảng 38 triệu USD, song hiện tại nó đã bị đội giá lên gần 160 triệu USD. Năm 2014, chi phí vận hành mỗi chiếc F-35 tốn đến 67.548 USD mỗi giờ bay (cao hơn cả F-22).

Mặc dù Mỹ trước đó trong tháng này lần đầu triển khai các tiêm kích F-35 cho nhiệm vụ tác chiến nhưng các báo cáo việc máy bay tàng hình này gặp sự cố kỹ thuật tiếp tục nổi lên, theo đài RT.

Hồi tháng 4, một máy bay chiến đấu tàng hình F-35A của lực lượng phòng không Nhật Bản đã rơi xuống bờ biển Nhật Bản. Máy bay có vấn đề với hệ thống làm mát và điều hướng trước khi gặp sự cố, Bộ Quốc phòng Nhật Bản tiết lộ.

Dự án F-35 gây tranh cãi về sự chậm trễ thường xuyên trong quá trình phát triển, chi phí quá cao và nhiều lỗ hổng kỹ thuật. Một báo cáo năm 2018 của Văn phòng Thẩm định trách nhiệm chính phủ Mỹ (GAO) phát hiện chương trình này có hơn 960 "thiếu sót mở" cần phải giải quyết. Vào tháng 2, một báo cáo của Lầu Năm Góc tiết lộ nhiều vấn đề hơn với máy bay, bao gồm cả vấn đề với súng và tuổi thọ hoạt động.

F-15X có gì?

Cuối năm 2018, hãng tin Bloomberg cho hay Lầu Năm Góc đang có kế hoạch dành 1,2 tỉ USD trong ngân sách quốc phòng 2020 để mua 12 máy bay chiến đấu F-15X mới. Đây là phiên bản nâng cấp sâu của mẫu tiêm kích 2 động cơ được đưa vào biên chế Không quân Mỹ từ năm 1976.

Nếu được mua với số lượng lớn trong tương lai thì các tiêm kích đa nhiệm F-15X có thể sẽ thay thế cho khoảng 250 chiếc F-15C và F-15D đang được triển khai tại Mỹ, Nhật Bản và Anh. Số máy bay này sẽ bị loại biên hoặc sẽ phải trải qua quá trình nâng cấp khá đắt đỏ.

Boeing đang đề xuất một phiên bản mới của tiêm kích kì cựu F-15 Eagle với khung máy bay nâng cấp, giúp nó có thể mang được số lượng kỉ lục tên lửa không đối không. Ảnh: Military.com

Việc Không quân Mỹ đề xuất mua phiên bản mới của F-15 đã gây bất ngờ cho giới phân tích vào cuối năm ngoái. Trước đó, Bộ trưởng Không quân Mỹ Heather Wilson nói rằng cần ưu tiên mua máy bay chiến đấu thế hệ 5, theo Defense News.

“Chúng tôi hiện có 80% máy bay chiến đấu thế hệ 4 và 20% thế hệ 5. Trong các cuộc chiến tiềm năng mà chúng tôi được yêu cầu lên kế hoạch, nhiều máy bay chiến đấu thế hệ 5 hơn sẽ giúp tạo ra sự khác biệt. Chúng tôi nghĩ đến con số 50/50, có nghĩa là sẽ không mua thêm máy bay thế hệ 4 mới”, Bộ trưởng Wilson nói.

F-15X là mẫu cải tiến của tập đoàn Boeing với khung máy bay mới, radar cải tiến, buồng lái số, hệ thống tác chiến điện tử hiện đại và khả năng mang nhiều vũ khí hơn. Đây là phiên bản phát triển thêm từ F-15QA Strike Eagle được chế tạo và xuất khẩu cho Qatar.

Theo Task and Purpose, mỗi chiếc F-15X dự kiến mang được tối đa 22 tên lửa đối không, so với 8 quả trên những chiếc F-15 C/D hiện nay. Để thực hiện các chiến dịch hỗn hợp, F-15X có thể được trang bị 8 tên lửa đối không để tấn công máy bay đối phương, cùng 28 bom đường kính nhỏ GBU-39 hoặc 7 quả bom GBU-31 JDAM để không kích mục tiêu mặt đất. Năng lực này vượt xa khả năng mang vũ khí của những chiếc F-15C/D, cũng như phi đội F-22 và F-35 hiện nay.

F-15X có thể trở thành át chủ bài trong các tình huống giao chiến ngoài tầm nhìn (BVR), đặc biệt khi hình thức chiến đấu này giữ vai trò chủ đạo trong các cuộc xung đột ở châu Á - Thái Bình Dương, nhằm đối phó với chiến lược chống tiếp cận/chống xâm nhập khu vực (A2/D2) của Trung Quốc.

Nhà sản xuất Boeing tiết lộ F-15X sẽ được hiện đại hóa toàn diện với buồng lái trang bị màn hình đa chức năng (MFD) thay thế cho đồng hồ cơ khí trên F-15C/D. Bên cạnh đó là hệ thống chỉ thị mục tiêu gắn trên mũ phi công, radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA) APG-82, hệ thống phòng vệ điện tử (EPAWSS) và cụm cảm biến chỉ thị mục tiêu Legion.

Chi phí chế tạo F-15X được cho là khá rẻ so với F-35A. Mỗi giờ bay của F-15X chỉ tốn khoảng 27.000 USD, thấp hơn khá nhiều so với mức 45.000 USD của F-35. Boeing tuyên bố F-15X có tuổi thọ tới 20.000 giờ bay, cao hơn nhiều so với 5.000 giờ của dòng F-15C/D, cho phép biên chế mẫu F-15X trong hàng chục năm.

Boeing không tiết lộ giá của F-15X đã được nâng cấp. Tuy nhiên một số báo cáo tiết lộ giá đơn vị của F-15X khoảng 80-100 triệu USD.

THIÊN THANH