Linh hoạt nhưng phải có nguyên tắc!

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại tổ. Ảnh: Lâm Hiển

Làm rõ quan hệ giữa Luật Thanh tra (sửa đổi) và các luật khác

Các đại biểu Quốc hội tán thành với việc sửa đổi Luật Thanh tra hiện hành nhằm thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng liên quan đến công tác thanh tra; tiếp tục cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013, nhất là những nội dung mới về kiểm soát quyền lực nhà nước, bảo vệ quyền con người, quyền công dân; khắc phục những hạn chế, vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật Thanh tra; nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động thanh tra đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới và bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Tán thành với các nguyên tắc, quan điểm sửa đổi Luật Thanh tra, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, các cơ quan tiếp tục rà soát, quán triệt, cụ thể hóa tối đa chủ trương, đường lối của Đảng về công tác thanh tra, tiếp tục cụ thể hóa quy định về chức năng thanh tra của Hiến pháp năm 2013, bảo vệ quyền con người, quyền công dân; rộng hơn là quyền của các tổ chức, đối tượng thuộc diện thanh tra; khắc phục hạn chế, bất cập đã chỉ ra trong quá trình tổng kết thực hiện Luật Thanh tra. Dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) sau khi ban hành sẽ góp phần nâng cao năng lực, hiệu lực và hiệu quả của ngành thanh tra, hoạt động thanh tra. Xây dựng ngành thanh tra trong sạch, vững mạnh, tham gia đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, thậm chí là phòng chống tiêu cực ngay trong hoạt động thanh tra, cơ quan thanh tra. Đáp ứng yêu cầu công khai, minh bạch để bảo đảm các kết luận, kiến nghị thanh tra được đưa ra trên cơ sở các đánh giá khách quan, không ai can thiệp được. Sửa đổi Luật Thanh tra hiện hành cũng hướng đến mục tiêu góp phần giảm bớt phiền hà cho đối tượng thanh tra.

Ảnh: Lâm Hiển

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, nên chăng bổ sung nguyên tắc, quan điểm phải quán triệt, kết hợp giữa tính linh hoạt, phù hợp với đặc thù từng ngành, địa phương, nhưng cũng bảo đảm tính thống nhất tổ chức bộ máy Nhà nước. Thanh tra của tổng cục, sở phải có tiêu chí, nguyên tắc để quy định, hoặc xác định đơn vị nào được thành lập cứng. “Linh hoạt nhưng cũng phải có nguyên tắc”. Nhấn mạnh yêu cầu này Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, quy định như vậy sẽ bảo đảm vừa linh hoạt, song không tạo ra sự khác biệt giữa các cơ quan, địa phương.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát để làm rõ quan hệ giữa Luật Thanh tra (sửa đổi) và các luật khác. Quy định rõ những nội dung thực hiện theo Luật Thanh tra (sửa đổi), nội dung nào thực hiện theo luật chuyên ngành. Trong kết cấu của Luật Thanh tra (sửa đổi) lần này khác với Luật hiện hành là tách Chương về Thanh tra nhân dân, chuyển sang Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Khẳng định đây là hướng đúng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, các đại biểu Quốc hội ủng hộ sửa đổi theo hướng này.

Nếu quy định chung chung sẽ khó trong thực hiện

Về hệ thống cơ quan thanh tra theo cấp hành chính, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, tại Chiến lược công tác thanh tra đã quy định theo hướng tập trung cho Trung ương, tỉnh, bỏ thanh tra cấp huyện. Tuy nhiên, qua phân tích, đánh giá, nhiều ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội nhận thấy, không những cần giữ thanh tra 3 cấp Trung ương - tỉnh - huyện như hiện nay, mà còn cần tăng năng lực cho thanh tra cấp huyện, vì đây là cấp gần dân nhất, nhiều việc nhất. Tương tự, Thanh tra Bộ và việc thành lập Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ thì cần nghiên cứu quy định rõ trong dự thảo Luật các tiêu chí, nguyên tắc thành lập cơ quan thanh tra chuyên ngành, trên cơ sở đó Chính phủ, các bộ ngành có quyết định thực hiện đồng bộ.

Về tổ chức hệ thống thanh tra theo cấp hành chính, ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, trong quá trình tổng kết Luật Thanh tra, lấy ý kiến tại các địa phương đã có ý kiến nhất trí theo hướng với thanh tra sở thì cần quy định đồng loạt. Với lý do, các sở thực hiện công cụ quản lý thì thanh tra là công cụ thực hiện nên không thể quy định tùy theo tình hình địa phương "có chỗ thành lập, chỗ không thành lập". Qua rà soát, những sở nào không có nhu cầu thành lập thì loại ra, quy định cụ thể ngay trong dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) các sở, ngành được thành lập bộ phận thanh tra, tránh trường hợp sau này khó cho Chủ tịch UBND tỉnh. Đồng thời, tránh tạo ra tình trạng thực hiện không thống nhất giữa các địa phương. “Trong bối cảnh chúng ta đã giảm biên chế, nên không có công cụ quản lý sẽ dẫn đến khó khăn, buông lỏng quản lý. Hơn nữa, các vi phạm trong thực tiễn sẽ có thể càng ngày càng phức tạp”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp lưu ý.

Quang cảnh buổi thảo luận tại tổ. Ảnh: Lâm Hiển

ĐBQH Lã Thanh Tân (Hải Phòng) cũng lưu ý, việc quy định theo hướng giao thẩm quyền quyết định thành lập thanh tra cấp sở cho UBND cấp tỉnh theo quy định của luật chuyên ngành và nguồn lực của địa phương cần tiếp tục rà soát, cân nhắc. Việc giao UBND cấp tỉnh quyết định thành lập thanh tra cấp sở phù hợp với chủ trương tăng cường phân cấp hiện nay, nhưng nếu chỉ dừng ở những quy định như dự thảo Luật hiện nay sẽ khó thực hiện. Đại biểu Lã Thanh Tân đề nghị, “cần quy định tiêu chí để thành lập bộ phận thanh tra độc lập hoặc thanh tra ghép”, vì ở những sở quản lý đa ngành, đa lĩnh vực thì có thể thành lập bộ phận thanh tra độc lập, song ở những sở phạm vi quản lý hẹp thì nên cân nhắc phương án thanh tra ghép với pháp chế. Tiêu chí thành lập bộ phận thanh tra độc lập hay ghép được nêu rõ tại dự thảo Luật sẽ giúp các địa phương có cơ sở để thực hiện.

P.Thủy