Liên minh vây Iran: Đồng minh từ chối, Mỹ vẫn tự tin

Ngày 4/8, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố ông đang "rất tự tin" về việc Mỹ có thể ây dựng một liên minh hàng hải ở vùng Vịnh. Phát biểu này được ông Pompeo phát đi khi đang ở thăm Úc.

Ngoại trưởng Pompeo cho biết liên minh này nằm trong Chiến dịch Canh gác để đảm bảo an ninh ở Vịnh Persia, Eo biển Hormuz, Eo biển Bab el-Mandeb và Vịnh Oman.

Hồi 25/7, Mỹ đã chính thức công bố Chiến dịch Canh gác và gửi lời mời đến một loạt nước đồng minh quan trọng ở châu Âu và châu Á như Anh, Pháp, Đức, Na Uy, Đan Mạch, Ý, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc... cùng gửi quân đến tham gia chiến dịch.

Theo đó, Mỹ lấy lực lượng Hạm đội 5 làm nòng cốt, chỉ huy hải quân của đồng minh thường xuyên tuần tra, kiểm soát cửa Eo biển Hormuz, đồng thời triển khai máy bay tuần tra, UAV trinh sát... kiểm soát toàn bộ khu vực Vịnh Oman và Vịnh Ba Tư này.

Tuy nhiên, không có cơ sở để ông Pompeo có thể tự tin phát biểu như vậy bởi đại đa số các quốc gia nhận được lời mời đều đã từ chối. Phía Đức nói thẳng Quốc hội nước này đã phủ quyết hành động triển khai quân đội viễn chinh đến vịnh Ba Tư. Vì thế, Berlin đứng ngoài kế hoạch này của Mỹ.

Đồng thời, phía Đức nhấn mạnh khủng hoảng ở Iran chỉ có thể giải quyết bằng phương pháp đàm phán và yêu cầu các bên liên quan tôn trọng thỏa thuận hạt nhân JCPOA mà nhóm P5+1 đã ký với Tehran hồi năm 2015.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo và Bộ trưởng Ngoại giao Úc Marise Payne

Phía Pháp sau thời gian xem xét đã khẳng định từ chối gửi quân tham gia liên minh này. Pháp là một trong những thành viên tham gia trực tiếp đàm phán JCPOA. Paris tái khẳng định quan điểm không gia tăng căng thẳng ở khu vực bằng các biện pháp liên minh quân sự gây sức ép.

Người phát ngôn của Liên minh châu Âu EU cũng cam kết liên minh này đứng ngoài các hành động gia tăng quân lực tại vùng Vịnh xung quanh Iran. Đồng thời, Nhật Bản, Hàn Quốc cũng lên tiếng từ chối. Với Nhật, Tokyo cho rằng họ đang là sứ giả trung gian hòa giải Mỹ-Iran, vì thế từ chối mọi khả năng gia tăng căng thẳng tại đây.

Gần nhất, trong chuyến thăm Úc, Ngoại trưởng Pompeo đã trực tiếp gửi lại yêu cầu Canberra giúp đỡ Washington trong việc đảm bảo an ninh khu vực vùng Vịnh. "Việc làm hữu hiệu nhất là chúng tôi được thấy các tàu chiến hiện đại của Úc xuất hiện ở vùng Vịnh, nơi mà an ninh hàng hải đang bị đe dọa nghiêm trọng từ mối nguy hại Iran" - ông Pompeo cho biết.

Tuy nhiên, phía Úc chưa đưa ra quyết định của mình. "Yêu cầu của Mỹ đưa ra là nghiêm túc, nhưng rất phức tạp. Đó là lý do tại sao chúng tôi sẽ phải xem xét yêu cầu này một cách kỹ lưỡng" - Bộ trưởng Quốc phòng Linda Reynold.

Như vậy, hiện chỉ xác nhận được Arab Saudi và Anh là hai quốc gia cam kết sẽ sát cánh với Chiến dịch Canh gác của Mỹ. Tuy nhiên, Arab Saudi chỉ tiến hành tuần tra trong vùng biển của mình và vùng biển của Yemen - nơi họ đang theo đuổi cuộc chiến với phiến quân Houthi.

Về phía Anh, London cũng khẳng định không muốn gia tăng căng thẳng với Iran và sẽ chỉ hiện diện quân sự vừa đủ để bảo vệ những tàu vận tải hàng hóa của quốc gia này.

Câu hỏi đặt ra, vì sao Washington vẫn có thể tự tin tuyên bố như vậy? Lý giải cho điều này, bài viết trên RT cho rằng Mỹ đang tiếp tục duy trì chính sách "sức ép liên tục" nhằm vào Iran.

Một mặt Washington nói muốn đàm phán với Iran mà không cần bất cứ điều kiện gì. Nhưng mặt khác, họ liên tiếp gia tăng sức ép, leo thang căng thẳng. Có thể thấy hàng loạt biện pháp trừng phạt mà Mỹ đã tung ra, gần nhất là trừng phạt Ngoại trưởng Iran và một số tướng lĩnh của Vệ binh Cách mạng Iran.

Mỹ tiếp tục khẳng định liên minh sẽ sớm thành lập, dù họ có thể tự kiểm đếm thấy rằng con số thành viên có thể "hùa" với Mỹ trong liên minh này hiện chưa quá 5 đầu ngón tay. Vì thế, RT nhận định đây như một hành động tung hỏa mù thông tin, Washington chỉ muốn tiếp tục chứng tỏ rằng sức ép và quan điểm của họ dành cho Iran là không hề thay đổi.

Đỗ Tú