Liên minh châu Âu chính thức có dàn lãnh đạo mới

Bốn lãnh đạo chủ chốt của Liên minh châu Âu tại Brussels, ngày 1/12

Ngày 1/12, các lãnh đạo mới của Liên minh châu Âu gồm: bà Ursula von der Leyen - Chủ tịch Ủy ban châu Âu, ông Charles Michel - Chủ tịch Hội đồng châu Âu, ông David Sassoli - Chủ tịch Nghị viện châu Âu và bà Christine Lagarde - Chủ tịch Ngân hàng trung ương châu Âu, chính thức nhận nhiệm vụ. Lễ nhậm chức được đánh dấu bằng một buổi lễ kỷ niệm 10 năm ra đời Hiệp ước Lisbon, vốn được coi là nền tảng cho việc xây dựng EU, tại Nhà lịch sử châu Âu ở thủ đô Brussels, Bỉ.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, các lãnh đạo mới của EU đều nhận định, đây là thời điểm mà EU cần siết chặt sự đoàn kết và hướng đến một giai đoạn phát triển cần sự đổi mới mạnh mẽ nếu châu lục này không muốn bị tụt hậu. Chủ tịch Nghị viện châu Âu David Sassoli nhận định: “Bây giờ là lúc cần hành động. Chúng ta cần phải biến các lời hứa trong vài tháng qua thành kết quả cụ thể để cải thiện đời sống của người dân châu Âu, từ việc đấu tranh chống biến đổi khí hậu, với châu Âu là một nhiệm vụ khẩn cấp, đến việc đấu tranh chống lại việc đời sống người dân ngày càng đắt đỏ. Người dân châu Âu cần được thấy những hành động thực sự”.

Trong số các lãnh đạo mới của Liên minh châu Âu, vai trò của nữ Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đang được đặc biệt chú ý do bản thân bà cũng như đội ngũ 27 Ủy viên mới của Ủy ban châu Âu đã vấp phải khá nhiều cản trở trong tiến trình được bổ nhiệm và thông qua tại Nghị viện châu Âu. Bà Ursula von der Leyen là lựa chọn cuối cùng của lãnh đạo Pháp-Đức khi tất cả các lựa chọn trước đó đều thất bại sau cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu hồi tháng 5/2019. Bà chỉ nhận được hơn 9 phiếu quá bán của Nghị viện châu Âu hồi tháng 7 đồng ý cho bà là người đứng đầu cơ quan quyền lực nhất châu Âu. Ẩn đằng sau tỉ lệ ủng hộ này là nhiều bất đồng sâu sắc trong nội bộ châu Âu. “Trách nhiệm của chúng ta ngồi đây (tại lễ ra mắt) là xây dựng liên minh mạnh hơn..., một lục địa hòa bình với các quyền tự do, một thị trường thống nhất với cơ hội kinh tế chưa từng có”, tân Chủ tịch Ủy ban châu Âu nhấn mạnh.

Đây là lần đầu tiên Ủy ban châu Âu do một phụ nữ lãnh đạo. Báo Le Monde của Pháp nhân dịp này có bài cảnh báo là tân Chủ tịch Ủy ban châu Âu sẽ phải xử lý hàng loạt hồ sơ lớn liên quan đến vận mệnh châu lục trong bối cảnh chính trị và quan hệ quốc tế ''đặc biệt khó khăn''. EU dường như đang phải tính toán để trụ vững trong bối cảnh mối liên minh xuyên Đại Tây Dương trở nên lỏng lẻo hơn bao giờ hết sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump lên nắm quyền. Bên cạnh đó, sự trỗi dậy của một loạt nền kinh tế, đặc biệt là Trung Quốc, đang khiến vị thế của EU trong nhiều lĩnh vực trở nên “lép vế”. Đối với EU, Trung Quốc đã từ cơ hội biến thành thách thức. Sáng kiến Vành đai và Con đường, với phạm vi vươn tới trung tâm của EU, cho thấy tham vọng toàn cầu của Bắc Kinh. Bản thân một số nước thành viên EU tỏ ra do dự trước việc chống đối Trung Quốc khi xét tới các khoản đầu tư lớn của nước này vào cơ sở hạ tầng châu Âu.

Vài năm nay, người ta hay nói tới chuyện Lục địa già vẫn đang “ngủ quên trên chiến thắng” và EU đang bị gạt sang một bên trong những “cuộc cách mạng”, như cách mạng trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Có vẻ phần nào sức mạnh và tầm ảnh hưởng của EU đang sa sút khi liên minh này suốt một năm qua “thất bại” trong việc giải quyết các vấn đề đối ngoại và đối nội lớn, như “nhiệm vụ” duy trì thỏa thuận hạt nhân Iran, hay xác định rõ một lộ trình để cuộc "ly hôn" EU-Anh không gây nhiều tổn hại. Các nỗ lực của EU nhằm khẳng định đường lối độc lập trong hồ sơ hạt nhân Iran chưa đạt kết quả, kế hoạch xây dựng một lực lượng phòng thủ độc lập nhằm tránh phụ thuộc vào Mỹ cũng “giậm chân tại chỗ”.

Le Monde nhấn mạnh rằng, mệnh lệnh sống còn đối với Liên minh châu Âu là huy động được các nguồn lực và phương tiện cho phép bảo vệ được các lợi ích của khối, đối mặt với ba đại cường là Mỹ, Trung Quốc và Nga. Để làm được điều này, bên cạnh việc tân Ủy ban ý thức được rõ về các thách thức, Ủy ban châu Âu cũng cần nhận được sự ủng hộ của các quốc gia thành viên trong nỗ lực chung này. Tuy nhiên, theo tờ báo, 5 nghị sĩ thuộc đảng Xã hội Pháp đã tuyên bố sẽ “không khoán trắng” cho bà Von der Leyen, nhưng cũng không “lao vào cuộc chiến” với bà.

Nghị viện châu Âu ngày 28/11 đã bỏ phiếu thông qua nghị quyết về Tình trạng khẩn cấp về Khí hậu và Môi trường với đa số áp đảo. Đây là một nghị quyết ''mang tính biểu tượng'', nhằm gây áp lực với các tân lãnh đạo châu Âu, với tân Ủy ban châu Âu, vào thời điểm trước thềm Hội nghị thượng đỉnh khí hậu toàn cầu (COP25).

H.Phan

AFP