Lịch sử ra đời và phát triển của ASIAD

Theo Wikipedia, Đại hội thể thao châu Á hay Á vận hội (tiếng Anh: ASIAD hay Asian Games) là một sự kiện thể thao được tổ chức 4 năm một lần với sự tham gia của các đoàn vận động viên những quốc gia châu Á. Giải thể thao này do Hội đồng Olympic châu Á (OCA) tổ chức và dưới sự giám sát của Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC). ASIAD được coi là sự kiện thể thao nhiều môn lớn thứ 2 thế giới, sau Thế vận hội.

Tiền thân của ASIAD là Giải vô địch các quốc gia Viễn Đông, sự kiện thể thao nhỏ được tổ chức lần đầu tại Thủ đô Manila, Philippines năm 1913, để nhấn mạnh tình đoàn kết thống nhất và hợp tác của ba quốc gia Trung Hoa Dân Quốc, Đế quốc Nhật Bản và Philippines. Sau đó, số lượng các nước châu Á tham gia giải đấu tăng lên. Năm 1938, giải bị hủy và từ đó ngừng tổ chức do Nhật Bản xâm lược Trung Quốc và ảnh hưởng bởi chiến tranh thế giới thứ hai ở Thái Bình Dương.

ASIAD là đại hội thể thao lớn nhất châu Á.

Sau khi chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, một số nước ở châu Á giành được độc lập và họ mong muốn có một sân chơi phi bạo lực để hiểu biết lẫn nhau. Tháng 8.1948, trong thời gian Thế vận hội lần thứ 14 diễn ra tại London, Anh, ông Guru Dutt Sondhi - đại diện IOC của Ấn Độ đề xuất với các trưởng đoàn thể thao các nước châu Á tham dự Thế vận hội ý tưởng về việc tổ chức đại hội thể thao châu Á. Thế là họ cùng thỏa thuận thành lập Liên đoàn điền kinh châu Á. Tháng 2.1949, Liên đoàn đại hội thể thao châu Á (AGF) thành lập và thống nhất đại hội sẽ được tổ chức 4 năm một lần tại các quốc gia khác nhau.

Kì ASIAD đầu tiên được tổ chức tại Thủ đô New Delhi, Ấn Độ từ ngày 4-12.3.1951. Trước đó, sự kiện này dự định sẽ diễn ra vào năm 1950 nhưng phải hoãn lại do việc chuẩn bị chậm trễ. Kỳ ASIAD này có 489 vận động viên đến từ 11 quốc gia gồm Afghanistan, Ấn Độ, Indonesia, Iran, Miến Điện, Nepal, Nhật Bản, Philippines, Singapore, Sri Lanka và Thái Lan tham gia tranh tài tại các môn như điền kinh, bóng đá, bóng rổ, bơi lội, cử tạ và đua xe đạp.

Thành tích của Đoàn thể thao Việt Nam tại các kỳ ASIAD.

Từ đó đến nay, ASIAD liên tục được mở rộng về số quốc gia, vận động viên và bộ môn thi đấu. ASIAD 2018 là lần thứ 18 giải đấu được diễn ra. Ở đại hội chuẩn bị khởi tranh trên đất Indonesia, có 462 nội dung thi đấu trong 40 phân môn như chương trình lớn thứ hai trong lịch sử đại hội thể thao châu Á. Các phân môn bổ sung được giới thiệu tại Thế vận hội Mùa hè 2020 cũng được bổ sung, bao gồm bóng rổ 3x3 và BMX tự do.

Đáng chú ý, đây là lần đầu tiên trong lịch sử đại hội thể thao châu Á, eSports sẽ được tranh tài như một môn thể thao trình diễn trong đại hội.

15 đoàn có thành tích tốt nhất tại các kỳ ASIAD.

Đoàn thể thao Việt Nam bắt đầu tham dự Đại hội thể thao châu Á từ năm 1958 (tại Tokyo, Nhật Bản). Từ đó đến nay, chúng ta vắng mặt ở 4 kỳ đại hội vào các năm 1962, 1974, 1978 và 1986.

Trong số các lần tham dự ASIAD, năm 2002 (tại Busan, Hàn Quoosc0, đoàn thể thao Việt Nam có thành tích tốt nhất với 4 HCV, 7 HCB, 7 HCĐ.

Các môn thi đấu tại ASIAD 2018.

Hữu Tuấn (tổng hợp)