Leo thang căng thẳng Mỹ - Trung

Ảnh: Google Maps

Hôm 22-7, Bộ Ngoại giao Mỹ bất ngờ ra thông báo yêu cầu đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc tại thành phố Houston và tất cả nhân viên phải rời khỏi trong 72 giờ. Theo Ngoại trưởng Mike Pompeo, quyết định trên được đưa ra nhằm đáp trả việc Trung Quốc đánh cắp tài sản trí tuệ Mỹ.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ ra tuyên bố cáo buộc Trung Quốc can thiệp chính trường xứ cờ hoa, tham gia hoạt động gián điệp và tiến hành các chiến dịch gây ảnh hưởng trên quy mô lớn; chèn ép giới ngoại giao, doanh nghiệp, các tổ chức phi chính phủ và truyền thông Mỹ; lạm dụng tự do học thuật để đánh cắp nghiên cứu, công nghệ nhạy cảm từ các trường đại học Mỹ nhằm nâng cao năng lực quân sự; đe dọa các gia đình người Mỹ gốc Hoa cư trú tại đại lục cùng nhiều hành vi hung hăng khác. “Chúng tôi đang chờ đợi xem chính quyền Bắc Kinh hành xử như thế nào. Nếu họ không thay đổi, chúng tôi sẽ hành động để bảo vệ người dân Mỹ, nền kinh tế, việc làm và an ninh quốc gia” - ông Pompeo tuyên bố.

Phát biểu tại cuộc họp báo, Tổng thống Trump cũng khẳng định không loại trừ khả năng sẽ chỉ đạo đóng cửa thêm nhiều lãnh sự quán Trung Quốc ở nước này. Chủ nhân Nhà Trắng đặc biệt lưu ý những dấu hiệu khác thường xuất hiện ở lãnh sự quán Houston sau lệnh đóng cửa. Trước đó, nhiều hình ảnh và đoạn clip chia sẻ trên mạng xã hội cho thấy một số người đang tập trung quanh các đám cháy ở sân tòa lãnh sự. “Tôi đoán họ đốt tài liệu và giấy tờ” - Tổng thống Trump nhận định.

Lãnh sự quán Trung Quốc tại San Francisco (ảnh) hiện đang bị chú ý khi Cục Ðiều tra Liên bang Mỹ nghi ngờ một nhà nghiên cứu Trung Quốc đang trốn trong cơ sở này để tránh bị bắt giữ. Người này bị cáo buộc gian lận thị thực nhằm che giấu mối quan hệ với quân đội Trung Quốc.

►Mục tiêu chính trị?

Lệnh đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston được ban hành ngay sau tin Bộ Tư pháp Mỹ truy tố hai công dân Trung Quốc bị cho liên hệ với chính quyền Bắc Kinh và bị cáo buộc đánh cắp dữ liệu nghiên cứu vaccine COVID-19. Tuy Bộ Tư pháp khẳng định hai sự kiện không liên quan, nhưng có thể thấy quyết tâm của chính quyền Trump tiếp tục rắn với Trung Quốc sau những mâu thuẫn về thương mại, đại dịch COVID-19, tình hình Hong Kong và gần đây là căng thẳng trên Biển Ðông. Theo cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách Ðông Á - Thái Bình Dương Daniel Russel, động thái “kịch tính, chưa từng có” như đóng cửa một lãnh sự quán lớn của Trung Quốc có thể châm ngòi trả đũa từ Bắc Kinh. Diễn biến này đồng thời làm giảm các kênh đối thoại giữa hai nước và sẽ khó đảo ngược.

Tuy nhiên, các chuyên gia khác về quan hệ Mỹ-Trung cho rằng lãnh sự quán ở Houston là mục tiêu chính trị đã được chọn lựa cẩn thận mà Nhà Trắng thông qua hành động này có thể cho cử tri thấy thái độ cứng rắn trước Trung Quốc, nhưng lại tránh được rủi ro xung đột ngoại giao. Bởi nếu thực sự đáp trả hoạt động gián điệp và đánh cắp tài sản trí tuệ từ Bắc Kinh, nhiều người cùng nhận định Washington phải đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc tại San Francisco, nơi tọa lạc Thung lũng Silicon. Mặt khác, trên thực tế lãnh sự quán Mỹ tại Vũ Hán vẫn đang đóng cửa do đại dịch COVID-19. Do đó, dù Bắc Kinh có đáp trả như đe dọa thì rõ ràng động thái này ít nguy cơ leo thang chiến tranh ngoại giao hơn.

MAI QUYÊN (Theo AFP, BBC)