Lệnh cấm vận dầu của EU giáng đòn mạnh vào kinh tế Nga
Việc mất đi khách mua dầu lớn là châu Âu sẽ tác động đáng kể tới nền kinh tế và thu ngân sách của Moscow. Trong khi đó, Nga cũng không dễ dàng chuyển hướng sang những nước khác.
Theo CNN, Ủy ban châu Âu vừa đề xuất lệnh cấm vận đối với dầu và các sản phẩm tinh chế của Nga trong năm nay. Mỹ, Canada, Anh và Australia cũng đã cấm nhập khẩu dầu từ Nga. Hôm 8/5, các lãnh đạo G7 cam kết sẽ cấm nhập khẩu hoặc loại bỏ dầu Nga nhằm gây áp lực lên Moscow vì chiến dịch quân sự ở Ukraine.
Tại cuộc họp trực tuyến của các lãnh đạo G7, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cũng tuyên bố sẽ thực hiện các biện pháp cấm nhập khẩu dầu Nga "về nguyên tắc". Như vậy, cùng với lệnh cấm vận của Liên minh châu Âu (EU), khoảng một nửa nền kinh tế toàn cầu sẽ hạn chế dầu từ Nga.
Moscow sẽ không điêu đứng ngay lập tức bởi các lệnh cấm vận này. Bởi những quốc gia như Ấn Độ vẫn đang thu mua hàng trăm nghìn thùng dầu thô mỗi ngày với giá rẻ. Thu ngân sách của Điện Kremlin cũng tăng lên nhờ giá năng lượng tăng cao.
Ủy ban châu Âu vừa đề xuất lệnh cấm vận đối với dầu và các sản phẩm tinh chế của Nga trong năm nay vì chiến dịch quân sự ở Ukraine. Ảnh: Reuters.
Mất đi khách hàng lớn
Nhưng CNN cho rằng về dài hạn, việc mất EU - điểm đến của hơn một nửa lượng dầu xuất khẩu của Nga - sẽ giáng đòn mạnh vào Moscow và làm giảm thu ngân sách của nước này.
Nga sẽ phải tìm kiếm những khách hàng mới để lấp khoảng trống. Theo dự đoán của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) và các nhà phân tích khác, sản lượng dầu của Nga sẽ giảm mạnh.
Nguồn thu của Moscow chủ yếu đến từ ngành công nghiệp dầu khí, vốn chiếm 45% thu ngân sách của chính phủ. Châu Âu từ lâu đã là khách hàng hàng đầu của Nga. Theo IEA, năm ngoái, nước này mua khoảng 1/3 lượng dầu nhập khẩu từ Nga.
Không có nghi ngờ gì về việc lệnh cấm của EU sẽ làm tổn thương Nga. Trong khi đó, Trung Quốc không đổ xô và mua điên cuồng
Ông Henning Gloystein tại hãng tư vấn Eurasia Group
Trước khi Nga đổ quân vào Ukraine, châu Âu nhập khẩu khoảng 3,4 triệu thùng dầu từ Nga mỗi ngày. Con số đó đến nay đã sụt giảm.
Phần lớn doanh nghiệp ở châu Âu xa lánh dầu được vận chuyển bằng đường biển của Nga. Bởi họ sẽ phải đối mặt với chi phí vận chuyển tăng cao, khó đảm bảo về mặt tài chính và bảo hiểm. Theo Rystad Energy, vào tháng 4, châu Âu chỉ nhập khẩu khoảng 3 triệu thùng dầu từ Nga mỗi ngày.
Nhưng EU thậm chí còn muốn tiến xa hơn nữa. Giới chức khối này đã đề xuất lệnh cấm đối với mọi loại dầu nhập khẩu từ Nga. Các quốc gia như Đức đang chạy đua để giảm sự phụ thuộc vào dầu Nga.
Nhưng chính phủ Hungary cho biết họ sẽ cần 3-5 năm để cắt giảm nguồn cung dầu từ Nga. Những quốc gia không giáp biển như Slovakia và Cộng hòa Séc, vốn phụ thuộc vào nguồn cung qua đường ống dẫn dầu, cũng muốn kéo dài thời gian.
Nhưng kế hoạch của EU sẽ tạo áp lực lên nền kinh tế Nga. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo nền kinh tế này có thể lao dốc 8,5% trong năm nay.
Các nhà phân tích tại Rystad Energy và công ty nghiên cứu Kpler dự báo Nga sẽ cần phải cắt giảm sản lượng khoảng 2 triệu thùng/ngày, tương đương 20%, do lệnh cấm vận.
Chuyển hướng sang châu Á
Lệnh cấm vận từ châu Âu có những mặt trái. Đó là đẩy giá dầu thô lên cao và giúp Nga kiếm được nhiều hơn từ lĩnh vực năng lượng, ít nhất là trong ngắn hạn.
Nga cũng đang chuyển hướng sang những nước nhập khẩu khác. Tuy nhiên, một lượng đáng kể dầu xuất khẩu của Nga sang châu Âu được vận chuyển bằng đường ống, vốn đòi hòi việc xây dựng cơ sở hạ tầng tốn kém và mất thời gian.
Dầu được vận chuyển bằng đường biển sẽ có thể tìm được khách hàng thay thế. Ấn Độ - quốc gia tiêu thụ khoảng 5 triệu thùng dầu mỗi ngày - đã tăng cường mua dầu Nga giá rẻ.
Dữ liệu từ Rystad Energy cho thấy nhập khẩu dầu thô từ Nga của Ấn Độ đã tăng lên gần 360.000 thùng/ngày trong tháng 4, tăng gấp 5 lần so với tháng 1.
"Vào thời điểm mà các quốc gia khác xa lánh dầu Nga, Ấn Độ dường như là bên hưởng lợi lớn nhất từ việc giá giảm", nhà phân tích Matt Smith tại Kpler nhận định.
Dữ liệu của Rystad Energy chỉ ra số dầu mà Ấn Độ nhập khẩu từ Nga mỗi ngày đã tăng mạnh.
Trung Quốc cũng được cho là sẽ đẩy mạnh mua dầu Nga. OilX ước tính nhập khẩu của Trung Quốc qua đường ống và đường biển tăng 175.000 thùng/ngày trong tháng 4, tăng khoảng 11% so với khối lượng trung bình năm 2011.
Theo dữ liệu, nhập khẩu bằng đường biển tăng mạnh hơn vào tháng 5. Hãng nghiên cứu này đã sử dụng dữ liệu công nghiệp và vệ tinh để theo dõi sản lượng và dòng chảy dầu.
Tuy nhiên, nhu cầu về năng lượng của Trung Quốc lao dốc khi nước này tăng cường các biện pháp gắt gao nhằm đối phó với làn sóng dịch mới. Điều này có thể khiến Moscow rơi vào thế khó.
"Không có nghi ngờ gì về việc lệnh cấm của EU sẽ làm tổn thương Nga. Trong khi đó, Trung Quốc không đổ xô mua điên cuồng", ông Henning Gloystein tại hãng tư vấn Eurasia Group nhận định.
