Lễ bàn giao kết quả giám định AND hài cốt liệt sỹ chưa rõ thông tin năm 2020

Trung tâm giám định ADN là một trong ba trong đơn vị chủ chốt được Chính phủ giao nhiệm vụ phân tích ADN để định danh các mẫu hài cốt liệt sĩ (Đề án 150), bên cạnh Viện Pháp y Quân đội (Bộ Quốc Phòng) và Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an). Trung tâm khai trương vào ngày 25/7/2019, có địa chỉ tại Khu nghiên cứu triển khai công nghệ Cổ Nhuế, phường Cổ Nhuế II, quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội.

VAST ký và trao kết quả giám định ADN đợt 1 năm 2020 cho Cục người có công- Bộ Y tế

Từ tháng 8/2019 đến nay, sau 01 năm đi vào hoạt động, trung tâm đã tiến hành 2.870 lượt phân tích mẫu hài cốt liệt sĩ và 180 lượt phân tích mẫu thân nhân. Kết quả thu được 669 trường hợp cho ra dữ liệu ADN có chất lượng tốt có thể được dùng cho so sánh đối khớp. Tối ưu hóa quy trình giám định trên các hệ máy sẵn có của trung tâm, tăng công suất tách chiết và phân tích từ 60 mẫu/tháng lên 96 mẫu/tuần. Trong đợt giãn cách xã hội do dịch Covid-19, trung tâm tham gia giải mã toàn bộ trình tự gen virus SARS-CoV-2 trong 4 ngày từ hệ máy giải trình sẵn có của trung tâm. Với công nghệ giải trình tự thế hệ 3 của trung tâm, hệ gen virus có thể được giải mã và lắp ráp mà không cần hệ gen tham chiếu đáp ứng được khả năng ứng biến khi có một dịch bệnh mới do virus gây ra mà không phải chờ đợi sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Đào Ngọc Lợi, Cục trưởng Cục Người có công cho biết: Tính đến nay, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ đã thu thập được hơn 900 nghìn hài cốt liệt sĩ về an táng tại các nghĩa trang trên toàn quốc. Trong đó, hiện có hơn 200 nghìn hài cốt liệt sĩ chưa xác định được thông tin. Phương pháp giám định ADN xác định danh tính hài cốt liệt sĩ là một phương pháp khoa học và mang lại kết quả cao. Việc Trung tâm Giám định ADN phối hợp với Cục Người có công trong việc giám định ADN hài cốt liệt sĩ thời gian qua đã góp phần trả lại rất nhiều danh tính liệt sĩ, giải mã được nhiều hệ gen của hài cốt liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ để lưu trữ vào ngân hàng ADN. Ông Đào Ngọc Lợi mong muốn Trung tâm Giám định ADN đẩy nhanh hơn nữa việc tiến hành giám định ADN hài cốt liệt sĩ vì càng để lâu chất lượng các mẫu hài cốt liệt sĩ càng suy giảm cũng như thân nhân của liệt sĩ tuổi già, sức yếu.

Ông Nguyễn Xuân Tế- em trai của Liệt Sĩ Nguyễn Văn Đới chia sẻ tại lễ trao kết quả giám định

Không giấu nổi những giọt nước mắt khi tìm lại được hài cốt là thân nhân của mình thông qua giám định AND, ông Nguyễn Xuân Tế- em trai của liệt sỹ Nguyễn Văn Đới ở huyện Thái Thụy- tỉnh Thái Bình đã chia sẻ - anh trai tôi mất năm 1955 và được an táng tại Nghĩa trang huyện Hoằng Hóa- tỉnh Thanh Hóa, tuy nhiên từ năm 1976 đến nay do giấy tờ chứng minh liệt sĩ bị thất lạc, đến năm 2006 tôi mới có điều kiện vào Thanh Hóa để tìm mộ của anh trai và đã tìm được. Tuy nhiên, sau 23 lần đi Hà Nội và 19 lần vào Thanh Hóa trong khoảng thời gian 13 năm trời, ngay khi được Cục Người có công –Bộ Lao động Thương binh và Xã hội quyết định cho giám định AND tôi đã vào Thanh Hóa đề nghị chính quyền địa phương cho khai quật mộ của anh trai mình để lấy mẫu. 02 lần đầu lấy mẫu để giám định thì đều không cho kết quả vì xương quá mục, đến lần thứ 3 với sự giúp đỡ từ Trung tâm giám định ADN của Viện Công nghệ Sinh học đã cho kết quả và VAST đã cử cán bộ về tận Thái Bình để hỗ trợ gia đình tôi, chúng tôi thực sự cảm ơn các nhà khoa học tại VAST. 81 tuổi mới có thể hoàn thành ước nguyện của gia đình là tìm lại hài cốt của anh trai cũng như hoàn thiện các giấy tờ chứng thực liệt sĩ mà từ năm 1976 gia đình tôi đã bị thất lạc.

Sau 01 năm khai trương và đi vào hoạt động, Trung tâm Giám định ADN đã thực hiện tốt nhiệm vụ và vai trò nòng cốt của mình trong việc giám định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin. Trong thời gian tới, Trung tâm sẽ tiếp tục triển khai ứng dụng các qui trình đã tối ưu để định danh cho hơn 4.000 liệt sỹ cụ thể, góp phần trả lại tên cho các liệt sỹ không biết tên và phần nào đáp ứng yêu cầu của nhân dân và kỳ vọng của Chính phủ.

Hiện Trung tâm Giám định ADN đã và đang hợp tác chặt chẽ với các tổ chức lớn tại Hoa Kỳ như dự án USAID hỗ trợ cung cấp và nâng cao năng lực kỹ thuật để sử dụng thông tin ADN nhằm phân tích và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ Việt Nam. Các tổ chức nước ngoài như Ủy ban quốc tế về người mất tích (ICMP), Phòng thí nghiệm nhận dạng ADN của lực lượng vũ trang Hoa Kỳ (AFDIL) và Tập đoàn QIAGEN (Đức) cùng song hành góp phần hiện đại hóa công nghệ giám định với những mẫu khó tại Việt Nam. Trong thời gian tới, trung tâm sẽ tiếp tục triển khai ứng dụng các quy trình đã tối ưu để định danh cho hơn 4.000 liệt sĩ.

Thu Hường