Lào Cai: Nét đẹp người Phù Lá
Người Phù Lá còn có tên gọi khác là Xá Phó, Bồ Khô Pạ, Mú Dí Pạ, Phổ, Va Xơ Lao, Pu Dang. Trong dặm dài lịch sử, dù mang những tên gọi khác nhau nhưng Phù Lá vẫn là tên gọi chính thức của Nhà nước ta đối với cộng đồng này.
Người Phù Lá giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống.
Người Phù Lá thuộc dân tộc thiểu số rất ít người, tập trung nhiều nhất ở Lào Cai, có tiếng nói riêng, một ngôn ngữ của ngữ chi Lô Lô, thuộc ngữ hệ Tạng - Miến trong hệ ngôn ngữ Hán - Tạng. Cũng như đồng bào các dân tộc thiểu số khác, tộc người này sống thành từng bản, từng khu và mỗi bản, khu có vài chục nóc nhà, chủ yếu ở các huyện: Mường Khương, Bắc Hà, Bảo Thắng, Bảo Yên. Với đặc thù về phong tục, tập quán, lối sống, ngày nay, người Phù Lá vẫn lưu giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống.
Các già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ có vai trò rất lớn trong việc điều hành cộng đồng. Các dòng họ chính của người Phù Lá là Nhìu, Lồ, Lý, Ngô…
Người Phù Lá không bị ép buộc trong hôn nhân. Khi yêu nhau, trai gái thông báo cho bố mẹ biết, hai gia đình sẽ tổ chức ăn bữa cơm thân mật. Từ đó, đôi trai gái được coi như đã đính hôn, đám cưới có thể tổ chức sau 1 hoặc 2 năm. Theo phong tục của người Phù Lá, cô dâu về ở nhà chồng, tuy nhiên, cũng có thể cho chú rể ở rể từ 2 đến 3 năm để trả công ơn bố mẹ đã sinh ra con gái.
Trang phục của người Phù Lá độc đáo trong lối tạo dáng và phong cách thẩm mỹ, khó trộn lẫn với bất cứ dân tộc nào trong hệ ngôn ngữ Hán - Tạng. Trang phục của họ có nét truyền thống nhưng lại mang dáng dấp hiện đại. Thường ngày, nam giới mặc áo xẻ ngực. Áo được may từ 6 mảnh vải, cổ thấp, không cài cúc, nẹp ngực bằng viền vải đỏ, ống tay hẹp, cổ tay thêu hoa văn rất điệu đà. Nhưng với phụ nữ, có sự phân biệt đôi chút. Gái chưa chồng thường để tóc dài quấn quanh đầu, đầu đội khăn vuông đen hoặc nhuộm chàm, bốn góc và giữa có đính hạt cườm. Phụ nữ Phù Lá thường mặc áo ngắn 5 thân, dài tay, cổ mỏng, thấp, chui đầu. Trên nền chàm của áo, thân được chia thành các khu vực trang trí. Cổ áo vuông và có nhiều hoa văn, cùng với lối bố cục, sử dụng màu sắc giúp chiếc áo phụ nữ Phù Lá khó lẫn lộn với trang phục của các dân tộc khác. Váy có màu chàm đen, đầu và chân váy được trang trí hoa văn màu đỏ, trắng, vàng - giống như áo được phủ khoảng 2/3 diện tích nền chàm. Đầu vấn khăn hoặc đội mũ thêu hoa văn theo lối chữ nhất. Phụ nữ dân tộc này còn có loại áo dài 5 thân cài nách phải hoặc tứ thân cổ cao, tròn, cài cúc vai.
Là đồng bào dân tộc thiểu số rất ít người nên cộng đồng người Phù Lá ở Lào Cai nhận được nhiều chính sách hỗ trợ trong phát triển sản xuất và gìn giữ bản sắc văn hóa. Tộc người này đã và đang đóng góp cho kho tàng bản sắc văn hóa các dân tộc Lào Cai thêm đậm đà, độc đáo.
