Lắng nghe, tiếp thu các ý kiến đa chiều là cần thiết

Đề án thu phí phương tiện cơ giới vào nội đô:

Theo Sở GTVT Hà Nội, phí phương tiện cơ giới đường bộ đi vào một số khu vực nhằm giảm ùn tắc giao thông, do vậy, không áp dụng đại trà đối với các phương tiện, khu vực cũng như các khung giờ trên thực tế. Ảnh: Khánh Huy

Ba điều kiện để thu phí vào nội đô

Thông tin rõ hơn về Đề án này, Sở GTVT cho biết, ngày 4/7/2017, HĐND TP Hà Nội đã ban hành Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐND về việc thông qua Đề án “Tăng cường quản lý phương tiện giao thông đường bộ nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2017-2020, tầm nhìn đến năm 2030” đã xác định 37 giải pháp, trong đó có giải pháp xây dựng Đề án “TPPTCG vào một số khu vực trên địa bàn TP có nguy cơ ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường để hạn chế số lượng xe cơ giới đi vào”.

Ngày 19/6/2020 Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 115/2020/QH14 về “Thí điểm một số cơ chế chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với TP Hà Nội”. Ngày 16/10/2018 Văn phòng Chính phủ đã ban hành Văn bản số 10040/VPCP-KTTH về đề nghị của TP Hà Nội để thực hiện Đề án “Tăng cường quản lý phương tiện giao thông đường bộ nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn TP Hà Nội, giai đoạn 2017-2020 và tầm nhìn 2030”.

Ngày 5/4/2022 Chính phủ ban hành Nghị quyết số 48/NQ-CP về tăng cường đảm bảo trật tự, an toàn giao thông và chống ùn tắc giao thông giai đoạn 2022-2025. Trong nhiệm vụ, giải pháp cụ thể Nghị quyết giao “UBND các TP: Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, TP HCM ngoài triển khai các nội dung theo quy định tại khoản 14 mục này, cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ sau: Nghiên cứu xây dựng, triển khai Đề án TPPTCG vào một số khu vực trên địa bàn TP có nguy cơ ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường để hạn chế số lượng xe cơ giới đi vào”.

Cùng với các văn bản pháp lý khác có liên quan, Sở GTVT Hà Nội cho biết, đây là các cơ sở quan trọng để Sở giao nhiệm vụ cho Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP Hà Nội (Tramoc) nghiên cứu và xây dựng đề án theo đúng tinh thần chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền. Thực hiện nhiệm vụ được giao, Tramoc đã ký hợp đồng tư vấn với Trung tâm tư vấn phát triển GTVT thuộc trường ĐH GTVT để tiến hành nghiên cứu và xây dựng đề án. Quá trình xây dựng đề án phải tuân thủ quy trình xây dựng ban hành Nghị quyết của HĐND cấp tỉnh/TP được quy định tại Chương VIII của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật số 80/2015/QH13 ngày 22/06/2015 của Quốc hội khóa 13 và các quy định khác có liên quan.

Việc thu phí không đặt mục tiêu lợi nhuận

Trong quá trình xây dựng đề án, Tramoc và đơn vị tư vấn đã tổ chức nhiều buổi hội thảo, tham vấn ý kiến của cộng đồng dân cư, các chuyên gia thuộc nhiều lĩnh vực liên quan để và nhận được nhiều ý kiến đóng góp sâu sắc.

Ngoài ra đề án cũng chỉ ra các điều kiện kỹ thuật cần thiết để triển khai bao gồm: Đảm bảo điều kiện về công nghệ thu phí: Số hóa, đồng bộ hệ thống cơ sở dữ liệu và chia sẻ dữ liệu về hạ tầng giao thông, phương tiện giao thông và trang thiết bị trên các phương tiện giao thông để có thể thực hiện được thu phí phí không dừng và xử lý vi phạm bằng hình ảnh (phạt nguội); đảm bảo không ùn tắc giao thông tại các khu vực thu phí;

Đảm bảo điều kiện vận tải công cộng có năng lực đáp ứng tối thiểu 30% nhu cầu đi lại của người dân để người đi xe ô tô cá nhân có thể chuyển đổi phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng; Đảm bảo các điều kiện về kết cấu hạ tầng giao thông; hệ thống điểm giao thông tĩnh, bãi đỗ xe và trung chuyển kết nối giữa các loại hình giao thông cá nhân với hệ thống vận tải hành khách công cộng nhằm phục vụ hành khách trung chuyển thuận lợi từ phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng.

Trước đó, Tramoc báo cáo tiến độ xây dựng đề án và kiến nghị thu phí vào nội đô từ năm 2024 thông qua 15 trạm thu phí tại 9 trục đường nội đô lưu lượng giao thông lớn. Tramoc đề xuất chia đề án làm ba giai đoạn triển khai. Giai đoạn thí điểm sẽ bố trí 15 trạm thu phí tại 9 vị trí trên các trục đường nội đô lưu lượng giao thông lớn, có nguy cơ ùn tắc cao. Đến 30/11/2025, TP sẽ tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm để làm cơ sở triển khai giai đoạn 2 và 3.

Giai đoạn 2 (2026-2030) sẽ mở rộng vùng thu phí bờ nam sông Hồng. Khu vực thu phí giới hạn bởi Vành đai 3 - cầu Thanh Trì - Pháp Vân - Mai Dịch - Phạm Văn Đồng - cầu Thăng Long - Âu Cơ - Nghi Tàm - Yên Phụ - Trần Nhật Duật - Vành đai 3. Giai đoạn 3 (sau năm 2031) sẽ mở rộng vùng thu phí phía bờ bắc sông Hồng. Khu vực thu phí giới hạn bởi các đường Nguyễn Văn Linh - Trường Sa - Hoàng Sa - Võ Văn Kiệt - Cầu Thăng Long - Âu Cơ - Nghi Tàm - Yên Phụ - Trần Nhật Duật - Vành đai 3.

Theo Tramoc, dựa trên kết quả khảo sát online, có 39,7% số người ủng hộ việc thu phí vào nội đô Hà Nội; 33,2% số người ủng hộ với điều kiện kèm theo; 27,1% không ủng hộ. Đơn vị này đề xuất thí điểm ngay từ năm 2024 để phù hợp với các quy định hiện hành. Theo bà Trần Thị Phương Thảo - Phó GĐ Tramoc, kết quả điều tra xã hội học cho thấy, mức phí chấp nhận được của người dân là 22,3 nghìn đồng. Nếu thu phí ở mức này, sẽ có khoảng 55% người sử dụng phương tiện sẽ chấp nhận trả phí để đi lại nhanh chóng bằng các phương tiện xe ô tô 4 chỗ, số còn lại sẽ chuyển sang các phương tiện khác được miễn hoặc giảm phí.

Vì vậy, mức phí tối thiểu phải lớn hơn mức sẵn sàng chi trả của người dân thì mới có tác dụng điều tiết hành vi giao thông. Việc thu phí không đặt mục tiêu lợi nhuận. Số tiền thu được từ phí dùng để bù đắp chi phí vận hành và bảo trì (O&M) hàng năm. Sau khi bù hết chi phí O&M và chi phí đầu tư hệ thống thu phí, số tiền thu được còn lại sẽ nộp vào ngân sách TP và được sử dụng cho các mục đích nâng cao năng lực hệ thống giao thông đô thị, giảm ùn tắc giao thông của TP.

Ngô Sơn