Làm mới âm nhạc truyền thống: Bước đệm đưa nhạc Việt vươn cánh

MV xẩm “Công cha ngãi mẹ sinh thành” pha trộn âm nhạc truyền thống và hiện đại.

Bất ngờ Xẩm thời 4.0

MV Xẩm “Công cha ngãi mẹ sinh thành” của nghệ sĩ Tân Nhàn là câu chuyện về tình yêu bao la của người cha, người mẹ, về tình yêu quê hương, đất nước và sức mạnh của những người con ưu tú đã lớn lên từ vòng tay cha mẹ để bảo vệ, xây dựng một Việt Nam hùng cường trải qua hàng ngàn năm lịch sử.

Trong phần âm nhạc của “Công cha ngãi mẹ sinh thành”, người nghe sẽ cảm nhận thấy rất rõ không gian âm nhạc ngũ cung đặc trưng của âm nhạc truyền thống, cùng với đó là những nét thú vị như phảng phất tiếng mõ tụng kinh phản ánh một không khí Phật giáo, màu văn hóa phương Đông, hòa quyện với âm nhạc giao hưởng phương Tây, cảm nhận được nét nhạc của nhà soạn nhạc J.S.Bach và A.Vivaldi quyện vào trong đó.

Nhờ đó, âm nhạc truyền thống Việt Nam, nhạc giao hưởng đã có một sự hòa quyện vô cùng hài hòa, uyển chuyển và bắt tai trong phần âm nhạc tác phẩm “Công cha ngãi mẹ sinh thành” của Tân Nhàn. Đặc biệt, phần kết hợp biểu diễn giữa Tân Nhàn cùng tiếng đàn cello của Tiến sĩ, nghệ sĩ cello Đinh Hoài Xuân theo ý tưởng sáng tạo của chính Tân Nhàn đã “lạ hóa”, đem đến một sự cảm thụ âm nhạc hoàn toàn mới mẻ, thú vị cho bài xẩm này.

Tiến sĩ âm nhạc, nghệ sĩ cello Đinh Hoài Xuân chia sẻ: “Tôi rất hạnh phúc khi được tham gia tác phẩm này của chị Tân Nhàn. Một tác phẩm vô cùng thú vị và đặc biệt, cái cách chị Tân Nhàn kết hợp khéo léo giữa nhạc giao hưởng từ bản phối của nhạc trưởng Đồng Quang Vinh và tiếng cello cùng giọng hát rất hay của chị là điều hết sức độc đáo”.

Trước đó, cuối tháng 11 năm 2020, lần đầu tiên có một tác phẩm âm nhạc mang tên “Xẩm Hà Nội”) có sự kết hợp giữa Xẩm của dân tộc truyền thống Việt Nam với Rap và nhạc EDM gây sốc cho giới trẻ Việt. Sự kết hợp này tạo nên một bản nhạc “chất lừ”, vừa dí dỏm, hóm hỉnh đậm chất Xẩm dân gian của đường phố Việt Nam truyền thống với những rộn ràng của Rap đường phố vốn gắn liền với giới trẻ trong những năm qua và nền nhạc EDM đầy “chất lửa” cuồng nhiệt.

Sự độc đáo của MV “Xẩm Hà Nội” được tạo nên từ nhiều yếu tố ca sĩ, nghệ sĩ tham gia, âm nhạc, hình ảnh... Có lẽ lần đầu tiên có một tác phẩm âm nhạc có sự kết hợp giữa Xẩm của dân tộc truyền thống Việt Nam với Rap và nhạc EDM vốn đã quen thuộc với giới trẻ trong nước cũng như thế giới.

MV “Xẩm Hà Nội” được ghi hình ở nhiều địa điểm nổi bật gắn liền với Hà Nội như khu vực Hồ Gươm với các hình ảnh từ cụm di tích Tượng đài Vua Lê và đình Nam Hương, đền Ngọc Sơn, trên nóc tòa nhà Bưu điện Hà Nội, đường Phan Đình Phùng... Với tạo hình ấn tượng và gam màu ấn tượng vừa rực rỡ vừa huyền bí và sự chuyển động liên tục của phần hình ảnh theo từng câu nhạc, tiết nhạc đã tạo nên sự đan quyện giữa âm nhạc và hình ảnh cho MV “Xẩm Hà Nội”. Có thể nói đây là một MV thật phá cách nhưng lại “quyện” với chất âm nhạc dân gian.

“Chúng ta thường hỏi làm sao để giữ gìn âm nhạc dân gian, phù hợp với âm nhạc hiện đại nhưng vẫn giữ được hồn cốt dân tộc thì với MV “Xẩm Hà Nội” chúng ta thấy không chỉ là cuộc chơi mà còn là sứ mệnh của các nghệ sĩ trẻ, giữ gìn và bảo tồn âm nhạc dân gian. Hai mảng màu dân gian và hiện đại tuy đan xen nhưng vẫn có không gian riêng. Thực sự hấp dẫn!” - theo nhà báo Ngô Bá Lục.

Khao khát đưa Xẩm vươn ra thế giới

Với MV “Xẩm Hà Nội và “Công cha ngãi mẹ sinh thành”, các nghệ sĩ hy vọng sẽ góp phần nhỏ bé đưa âm nhạc truyền thống đến gần hơn với khán giả trẻ, đồng thời cũng sẽ trở thành động lực để các nhạc sĩ có thêm nhiều sáng tác mới dựa trên chất liệu truyền thống. Xẩm được phối hiện đại cùng cách xây dựng con đường âm nhạc cho một số ca sĩ hiện đại đầy nhiệt huyết và biết cách “đứng trên vai người khổng lồ” - âm nhạc truyền thống.

Trong khi phần phối khí dù rất mới lạ, có sự pha trộn, kết hợp với âm nhạc phương Tây nhưng những đặc trưng của Xẩm nhạc dạo và nét nhạc điểm xuyết được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong tác phẩm vẫn được giữ nguyên. Điều đó tạo sự độc đáo, mới lạ cho những người chưa quen với Xẩm, lần đầu tiếp xúc với Xẩm và tạo sự thú vị đối với những người đã rất quen với Xẩm, với ca hát truyền thống dân tộc.

Nhà nghiên cứu âm nhạc Quang Long chia sẻ: “Đối xứng Đông - Tây, đối xứng âm - dương, đối xứng giữa truyền thống - hiện đại. Nó là “triết lý” để xây dựng nên tác phẩm Xẩm phong cách mới tạo sức hút cho những người yêu nhạc”.

NSƯT Hoàng Xuân Bình - Phó Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam cho biết, các MV Xẩm có những yếu tố hấp dẫn vì nghệ thuật có sự đan xen giữa xưa và nay. Các nghệ sĩ đã làm nên tác phẩm như một cây cầu nối để thế hệ ngày nay cảm thấy thích thú với những giá trị xưa của truyền thống dân tộc. Những thế hệ đi trước như chúng tôi lại cảm thấy thế hệ ngày nay đã làm cho giá trị xưa hấp dẫn hơn”.

Nhiều năm trước khi bắt đầu nghiên cứu, tìm hiểu âm nhạc truyền thống, Tân Nhàn đã hiểu rằng đây là con đường đi không hề dễ dàng khi thế hệ trẻ ngày càng xa rời âm nhạc truyền thống trong cơn lốc của hội nhập, của thế giới phẳng. Tuy nhiên, vừa là đam mê, vừa là trách nhiệm của một người giảng dạy thanh nhạc cho thế hệ trẻ, Tân Nhàn đã không nản lòng mà quyết tâm chinh phục bằng được lối đi này dù khó khăn đến đâu đi chăng nữa. “Âm nhạc, nghệ thuật truyền thống Việt Nam rất đặc sắc, rất đẹp, chúng ta cần quảng bá nhiều hơn với thế giới. Đó cũng là cách quảng bá hình ảnh Việt Nam”, Tân Nhàn chia sẻ.

Thùy Dương