Làm gì khi đi đổi 100 USD bị phạt 90 triệu đồng?

Ngày 23/10, UBND TP Cần Thơ xác nhận đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Nguyễn Cà Rê (38 tuổi, ngụ đường Nguyễn Văn Cừ, P.An Hòa, Q.Ninh Kiều, TP.Cần Thơ) số tiền 90 triệu đồng về hành vi “Mua bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ”.

Trước đó, ngày 13/8, ông Rê bị lực lượng chức năng bắt quả tang khi vừa thực hiện xong hành vi đổi 100 USD tại một cơ sở kinh doanh nữ trang ở P.Cái Khế, Q.Ninh Kiều.

Ông Rê cho biết 100 USD ông đem đổi do một người bạn tặng, thấy số tiền nhỏ nên ông không đến ngân hàng. Ông cũng không biết nơi mình bán tiền thuộc diện không được phép mua bán ngoại tệ và ngỡ ngàng khi bị xử phạt số tiền quá lớn.

Lực lượng chức năng cũng tịch thu số tiền 2.260.000 đồng (được quy đổi từ 100 USD của ông Rê). Ông Rê cho biết thêm ông làm nghề thợ điện, lương tháng có hơn 3 triệu đồng, không biết lấy đâu ra tiền để đóng phạt.

Giao dịch ngoại tệ tại ngân hàng

Ông Trương Quang Hoài Nam, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ cho biết, ông Rê đã có hành vi vi phạm hành chính là: Mua, bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ quy định tại điểm a, khoản 3 Điều 124 Nghị định 96/2014/NĐ-CP.

Do Nghị định 96 không xác định mức phạt theo giá trị tang vật như một số nghị định khác (ví dụ như Nghị định 185/2013/NĐ-CP quy định nhiều mức phạt cho một hành vi nếu giá trị tang vật khác nhau) nên hành vi "Mua, bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ" chỉ có duy nhất một khung phạt là phạt tiền từ 80 triệu đến 100 triệu đồng. Vì vậy, UBND TP Cần Thơ đã ra mức phạt 90 triệu đồng đối với hành vi vi phạm của ông Rê theo đề nghị của Công an TP Cần Thơ.

"Quyết định xử phạt hành chính ông Rê có nêu rõ "Ông Nguyễn Cà Rê có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện hành chính đối với quyết định này theo quy định của pháp luật". Căn cứ vào Luật Xử lý vi phạm hành chính, ông Rê có thể thực hiện các yêu cầu sau đây để giảm nhẹ việc nộp phạt: Đề nghị nộp tiền phạt nhiều lần theo quy định tại Điều 79 hoặc đề nghị hoãn thi hành quyết định phạt tiền theo quy định tại Điều 76; hay đề nghị giảm, miễn tiền phạt theo quy định của Điều 77. UBND TP sẽ xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật trong trường hợp ông Rê có yêu cầu", ông Nam thông tin.

Một đại diện của Ngân hàng Nhà nước cho biết, hành vi mua bán ngoại tệ trái phép bị xử phạt như vậy là đúng quy định. Tương tự, nhiều luật sư cũng nhìn nhận hành vi bán ngoại tệ như vậy là trái quy định hiện hành.

Tuy nhiên, cũng không ít ý kiến cho rằng, việc xử phạt này "hợp về lý" nhưng "chưa thuận về tình". Với những người không nắm chắc về luật, như ông Rê, theo đánh giá của các luật sư, sẽ rất khó để biết "cách xử lý thế nào là đúng luật với tờ 100 USD".

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó chủ tịch Hội Luật gia TP HCM đặt câu hỏi: "Thế nào là một điểm thu mua ngoại tệ có giấy phép, rất khó để một người dân có thể xác định. Họ chỉ đơn giản là tìm đến địa điểm gần nhất có thể thực hiện giao dịch này". Chưa kể, bản thân ông Rê cũng thừa nhận không phải lần đầu mình đổi USD ở tiệm vàng mà chỉ "gặp rắc rối" ở lần đi đổi tờ tiền 100 USD vào cuối năm 2017.

Ngoài ra, theo các luật sư, xử phạt một hành vi phải căn cứ trên mức độ vi phạm và tác động gây ra. Tuy nhiên, việc đổi tờ 100 USD được người nhà đưa cho chỉ đơn thuần là một giao dịch dân sự và người dân có thể không nắm được pháp lệnh về ngoại hối cũng như những quy định về giao dịch ngoại tệ.

Đồng quan điểm, Luật sư Nguyễn Văn Đức (Đoàn Luật sư TP Cần Thơ) cho rằng: "Vấn đề xử phạt của UBND TP Cần Thơ căn cứ vào Nghị định 96 là không sai, nhưng đối với trường hợp ông Rê, việc tịch thu tang vật là 100 USD đã đủ tính răn đe, nếu xử phạt 90 triệu thì với nghề thợ điện, người này không có khả năng nộp phạt. Trên thực tế, cũng có những ngân hàng không được cấp phép thu đổi ngoại tệ, người dân đến đổi ngoại tệ không thể yêu cầu ngân hàng trình ra giấy phép. Nếu thực hiện giao dịch cả 2 bên đều bị xử phạt. Vì vậy, Nghị định 96 cần được sửa đổi, bổ sung để sát với thực tiễn".

Lâm Anh (tổng hợp)