Làm gì để Việt Nam không phải chỉ là 'một con mèo nhỏ' của kinh tế châu Á?

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, ông Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Ban Kinh tế Trung ương đã nêu bật nền kinh tế Việt Nam có một năm thành công và đáng ghi nhận. Tuy nhiên, theo ông Bình, khi đang đứng ở trên thành công chính là lúc cần tĩnh tâm tư duy để xác định các vấn đề lớn mang tính cốt yếu, chiến lược, tạo nền tảng để phát triển cho giai đoạn tới.

Ông Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Ban Kinh tế Trung ương phát biểu khai mạc Diễn đàn

Bên cạnh những thành tựu, ông Bình cho rằng, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế của nền kinh tế. Một quốc gia muốn hóa rồng, hóa hổ thì trước tiên phải duy trì được tốc độ tăng trưởng cao và ổn định.

Việt Nam hiện đã đạt đến một trình độ phát triển kinh tế mà để tiếp tục tiến bước trở thành một nước có thu nhập cao hơn, cần phải có một sự đột phá trong chính sách.

“Vậy lựa chọn của Việt Nam là gì? Chúng ta cần làm gì để Việt Nam không phải chỉ là “một con mèo nhỏ” mà phải trở thành “một con hổ mới” của kinh tế châu Á, như cách so sánh của Giáo sư Jay Rosengard, Đại học Harvard đã từng phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ nhất, tháng 6/2017”, ông Bình nhấn mạnh.

Tại Diễn đàn, các đại biểu, các nhà khoa học, các chuyên gia trong và ngoài nước, các nhà quản lý tập trung thảo luận các nội dung chủ yếu sau:

Thứ nhất, ngày 14/1 vừa qua, Hiệp định CPTPP đã chính thức có hiệu lực. Đây là một lợi thế rất lớn cho Việt Nam thu hút vốn đầu tư nước ngoài khi đóng vai trò như một cửa ngõ quan trọng để tiếp cận được hầu hết các thị trường lớn trên thế giới. Tuy nhiên, cơ hội luôn gắn liền với thách thức.

Với nền công nghiệp phụ trợ còn yếu và thiếu, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn chủ yếu gia công ở giai đoạn cuối trong chuỗi sản xuất, giá trị gia tăng thấp nên khi các FTAs có tính đến quy tắc xuất xứ và năng lực của công nghiệp hỗ trợ thì Việt Nam sẽ gặp nhiều bất lợi.

Thứ hai, trong Báo cáo “Tương lai số của chúng ta” do Diễn đàn Kinh tế thế giới công bố vào tháng 10/2018, ước tính đến năm 2022, kinh tế số đóng góp khoảng 60% GDP toàn cầu, cùng với đó là khoảng cách giữa nền kinh tế số và nền kinh tế thực, giữa xã hội số và xã hội thực dần xóa nhòa.

Vậy Việt Nam cần làm gì để tận dụng hiệu quả những cơ hội mà nền kinh tế số đem lại, để không bỏ lỡ chuyến tàu công nghiệp 4.0, để đưa nền kinh tế số thực sự trở thành một động lực mới cho tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững trong thời gian tới?

Thứ ba, cần làm gì để tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh một cách thực chất gắn với hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa để tạo điều kiện kinh tế tư nhân phát triển nhanh và bền vững, để tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam và để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong đó doanh nghiệp đóng vai trò là hạt nhân trung tâm và hun đúc tinh thần khởi nghiệp và tinh thần doanh nhân chân chính để làm giàu hợp pháp và đóng góp xứng đáng cho xã hội?

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam năm 2019, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho biết, trong năm 2019, Thủ tướng sẽ trực tiếp chỉ đạo việc đánh giá lại toàn bộ các khía cạnh điều hành kinh tế - xã hội của Chính phủ từ Trung ương đến địa phương, trong đó tập trung vào 3 khía cạnh lớn.

Thứ nhất, các tư duy và tiến trình hoạch định phát triển kinh tế - xã hội trong 10 năm trở lại đây, trong đó phải chỉ ra được những giá trị kế thừa và những bài học kinh nghiệm lớn, cần tiếp tục được nhận thức và chỉnh đốn nghiêm túc.

Thứ hai, những khía cạnh quản trị của Chính phủ. Những mục tiêu như Chính phủ số, các giá trị kiến tạo phát triển, sự liêm chính… khó đi vào thực tiễn nếu chúng ta không cải cách những nguyên tắc và mô hình quản trị không còn phù hợp với thực tiễn.

Thứ ba, Chính phủ sẽ đánh giá lại toàn bộ thực trạng và tiềm năng đích thực của các ngành kinh tế có tính chủ lực nhằm kiến tạo sự sức bật mới cho sự phát triển, trong đó Chính phủ xác định kinh tế số có vai trò động lực, là cỗ máy tiên phong cho mục tiêu phát triển nhanh và bền vững của Việt Nam.

Thủ tướng cho biết, dù kinh tế khu vực và thế giới còn tiềm ẩn những nhân tố bất ổn, cuộc cách mạng 4.0 cùng với nền kinh tế số sẽ là một xu hướng lớn, mở ra cơ hội đuổi kịp cho các nước đang phát triển.

Việt Nam đang có nhiều lợi thế để bắt kịp với dòng chảy chính của nền kinh tế số. Hiện tại, có 70% thuê bao di động đang sử dụng 3G hoặc 4G, 72% dân số Việt Nam đang sử dụng điện thoại thông minh, 68% người Việt xem video và nghe nhạc mỗi ngày trên thiết bị di động.

Tỷ lệ sở hữu điện thoại trung bình là 1,7 máy/người, số người truy cập các trang thương mại điện tử thông qua smartphone chiếm 72% tỷ lệ mua hàng online qua điện thoại chiếm 53%. Đây là cơ sở để Việt Nam tự tin về khả năng chuyển đổi thành công từ nền kinh tế truyền thống sang nền kinh tế số.

Theo một báo cáo của Google và Temasek gần đây về triển vọng các nền kinh tế số ASEAN, năm 2018, quy mô nền kinh tế internet của Việt Nam có quy mô khoảng 9 tỷ USD, đạt mức tăng trưởng 35%/năm giai đoạn 2015-2018, chiếm 4% GDP, cao nhất trong số các nền kinh tế ASEAN.

Trong đó, lĩnh vực du lịch trực tuyến, thương mại điện tử và truyền thông trực tuyến chiếm tỷ trọng lần lượt là 39%, 31% và 24,4%; còn lại 5,6% là hoạt động giao thức ăn và vận chuyển trực tuyến.

Về tốc độ, các giao dịch thương mại điện tử đã tăng gần gấp đôi trong năm 2018 so với năm 2017, riêng quảng cáo trực tuyến và trò chơi tăng trưởng hơn 50% mỗi năm.

Có thể nói, nền kinh tế internet Việt Nam đang bùng nổ. Dự báo đến năm 2025, giá trị thương mại gộp của nền kinh tế internet Việt Nam sẽ chạm ngưỡng 33 tỷ USD.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tham quan các gian hàng gian trưng bày, giới thiệu nhiều công nghệ, sản phẩm tiên tiến của các Tập đoàn năng lượng, công nghiệp trên thế giới và tại Việt Nam tại Diễn đàn

Nhuệ Mẫn