Lạc vào miền cổ tích Iran
Bước ra từ câu truyện Nghìn lẻ một đêm của nàng Sheherazade, đất nước Iran chứa đựng trong mình những lấp lánh kéo dài hàng trăm năm qua các công trình kiến trúc, những nét lịch sử độc đáo của xứ sở Ba Tư huyền thoại.
Một công trình kiến trúc cổ của Iran
NDĐT - Bước ra từ câu truyện Nghìn lẻ một đêm của nàng Sheherazade, đất nước Iran chứa đựng trong mình những lấp lánh kéo dài hàng trăm năm qua các công trình kiến trúc, những nét lịch sử độc đáo của xứ sở Ba Tư huyền thoại.
Suốt 140 năm qua, những ai từng có dịp ghé thăm Nhà thờ Hồi giáo Nasir-ol-molk đều phải thừa nhận rằng đây là Nhà thờ Hồi giáo đẹp nhất thế giới. Bởi lẽ, ngay từ khi bước vào thánh đường này, bạn sẽ được xem màn trình diễn “vũ điệu sắc màu” vô cùng rực rỡ của ánh sáng và màu sắc trên kiến trúc của nó.
Nasir-ol-molk nằm ở Shiraz, cố đô của triều đại Ba Tư nghìn năm trước. Người Iran tự hào gọi Shiraz là thành phố của rượu và hoa; là biểu trưng của âm nhạc và thi ca với các công trình nghệ thuật như vườn hoa xanh đẹp tuyệt mỹ Eram Garden, lăng mộ cẩm thạch của đại thi hào Hafez và Saadi, hay quần thể phức hợp khổng lồ Vakil ôm trọn nhà thờ Vakil và khu chợ Vakil Bazaar.
Thánh đường Nasir-ol-molk được xây dựng được từ năm 1876 và hoàn thành vào năm 1888 theo lệnh của Mirza Hasan Ali Nasir al Molk, một lãnh chúa của triều đại Qajar với những mái vòm cao lồng lộng được điêu khắc tỉ mỉ, chạm trổ tinh tế đến từng chi tiết và các bức tường lát đá cổ kính có nét giống với các công trình kiến trúc lịch sử. Đặc biệt, hàng ngàn miếng kính màu được gắn lên các cửa sổ, nên khi ánh sáng ban ngày xuyên qua tạo nên những ánh sáng lung linh trên sàn của thánh đường, khiến cho Thánh đường có cái tên “Thánh đường màu hồng” – Pink Mosque. Mặc dù chỉ một số gạch trang trí là màu hồng, nhưng bên trong thánh đường ngập tràn sắc hồng do ánh sáng mặt trời xuyên qua cửa kính màu phản chiếu vào bên trong.
Theo kinh nghiệm của nhiều người chia sẻ, khoảnh khắc đẹp nhất ở đây thường vào lúc 7-9 giờ sáng, khi những tia nắng đầu tiên xuyên qua những ô cửa kính rồi chiếu xuống cả hành lang và trên những tấm thảm Ba Tư tạo nên cảnh tượng mê hoặc lòng người. Ánh sáng bình minh chiếu qua lớp kính, kết hợp hoàn hảo giữa màu sắc và đường nét họa tiết, tạo nên những màu sắc mà hình khối diệu kỳ, lấp lánh như kính vạn hoa khiến bạn không thể dời mắt, không thể bước đi, chỉ có thể đắm chìm trong những khối màu kỳ ảo.
Cách Shiraz không xa là Yazd. Khác biệt hẳn với vẻ lộng lẫy, nguy nga của các cung điện, đền đài tại Tehran hay Shiraz, thành phố Yazd nhỏ bé tôn thờ Hỏa giáo và sự linh thiêng của lửa. Nhìn từ trên cao, Yazd như một sa bàn khổng lồ đắp bằng đất sét đã tôi qua lò lửa, tôn lên màu nâu vàng đất nung đặc trưng với đền thờ Ateshkadeh xây từ năm 470 trước Công nguyên, bên trong còn nguyên vẹn ngọn lửa thiêng theo truyền thuyết, vẫn luôn cháy từ khi ngôi đền được dựng lên cho đến nay. Tháp Bình yên (Towers of Silence) phía Tây thành phố, là nơi tín đồ Hỏa giáo thiên táng người đã khuất rồi thu nhặt phần xương cốt để chôn xuống đất.
Một gian hàng bán thảm thủ công.
Tháp ngày nay chỉ còn hai quả đồi lớn, trên có tháp thiên táng và một số nhà chờ xây dưới chân tháp, nằm lặng lẽ như chứng nhân của một giai đoạn lịch sử huy hoàng đã qua. Vương triều Sassanid bị lật đổ thế kỷ thứ VII sau Công nguyên, Hỏa giáo suy yếu, Hồi giáo trỗi dậy tại Ba Tư đã tạo nên sự giao thoa văn hóa có một không hai ở Iran, trong đó có Yazd. Các Mosque ở Yazd bên ngoài đều trang trí bằng đá xanh phản chiếu ánh sáng lung linh, các tháp được xây dựng như hình ngọn lửa vút cao, còn bên trong là các dãy hành lang sâu hun hút màu vàng đất nung, làm thành một quần thể tâm linh độc đáo.
Cách thủ đô Tehran của Iran 270km về phía Nam là thành phố cổ Kashan, thành phố có niên đại lâu đời trên thế giới với lịch sử hình thành từ thời kỳ đồ đá muộn (khoảng 7.000 TCN). Những hiện vật được khảo cổ cũng như kiến trúc của rất nhiều tòa nhà có niên đại lên đến 9000 năm vẫn được tìm thấy trong thành phố.
Kashan được coi là một một trong những trung tâm thương mại quan trọng nhất của Iran giữa thế kỷ thứ 12 và 14. Tuy có nhiều biến cố, thăng trầm và bị tàn phá do động đất vào cuối thế kỷ 18 nhưng cho đến nay Kashan vẫn được biết đến như một cái nôi tinh hoa của đất nước Iran.
Người ta đến Kashan để chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc được cho là tiêu biểu cho nghệ thuật kiến trúc Ba Tư truyền thống, để ngắm nhìn những tấm thảm Ba Tư và đắm mình trong mùi thơm ngát của loại hoa hồng đặc biệt, loại hoa hồng nhỏ xíu được đặt tên là Mohammadi bởi hàng năm nước của hoa hồng này được gửi sang Arab Saudia phục vụ cho việc thanh tẩy Mecca - thánh địa của các tín đồ Islam trên toàn thế giới.
Món ăn đường phố ở Iran.
Kiến trúc truyền thống của Iran còn được lưu giữ tại các ngôi nhà cổ rất nổi tiếng của Kashan như: Khane Tabatabai, Khane Amiri, Khane Abbasi, Khane Borujedi…. Chúng được gọi theo tên của những người chủ - vốn là những thương nhân giàu có của vùng này trong quá khứ. Những ngôi nhà giống như những tòa lâu đài với kiến trúc nhà vườn đặc trưng đồng thời sử dụng các kỹ thuật trang trí truyền thống của Iran như nghệ thuật ghép mảnh gương, đắp thạch cao, ghép sứ …
Và còn nhiều nữa những đền đài, những tòa tháp, những cây cầu, những khu vườn tại Isfasan, Tehran, Masouleh… đủ khiến cho Ba Tư xưa hay Iran ngày nay luôn lọt vào danh sách những điểm đến lý tưởng, đáng mơ ước cho những người muốn được một lần đắm chìm trong những câu chuyện vàng son về xứ Tây Á.
