Kỳ vọng xây dựng Trung tâm giải mã gen đầu tiên tại Việt Nam

Phát biểu tại Hội thảo “Sự kết hợp của Giải mã Gene và trí tuệ nhân tạo - Một cách tiếp cận mới trong chăm sóc sức khỏe”, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy cho biết, thời gian gần đây, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số đã kéo theo sự thay đổi của hàng loạt các lĩnh vực khác nhau.

Lấy ví dụ từ lĩnh vực y tế, Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho rằng, công nghệ số đã tác động, thúc đẩy sự phát triển của các phương pháp chẩn đoán bệnh, kết hợp giải mã gen trong y tế.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Hán Hiển

“Để giải quyết được những vấn đề liên quan đến việc ứng dụng công nghệ vào giải mã gen, phục vụ cho y tế, cần xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu lớn về y tế. Trong đó bao gồm dữ liệu về bệnh án, về các loại gen, mã gen, kể cả các phim chụp X-quang. Việc kết hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo với các lĩnh vực như giải mã gen, xử lý ảnh sẽ giúp kết quả chẩn đoán chính xác hơn, thay đổi các phương pháp truyền thống mà ngành y tế đã từng áp dụng”, Thứ trưởng Bùi Thế Duy nói.

Cũng theo Thứ trưởng Duy, hiện nay, xu hướng hình thành các doanh nghiệp về công nghệ (đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp) diễn ra rất mạnh. Nhiều doanh nghiệp đã tích cực tiếp thu công nghệ từ nước ngoài, kinh nghiệm từ các tổ chức toàn cầu để hỗ trợ phát triển lĩnh vực y tế.

Trước xu hướng này, thời gian qua, Bộ KH&CN cũng đã có hàng loạt hoạt động thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, đẩy mạnh việc hình thành cộng đồng khởi nghiệp, thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ số.

“Trong khuôn khổ triển khai chương trình trọng điểm cấp quốc gia về cuộc CMCN lần thứ 4 “Hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0”, mã số KC-4.0/19-25 do Chính phủ giao, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội thảo “Sự kết hợp của Giải mã Gene và trí tuệ nhân tạo - Một cách tiếp cận mới trong chăm sóc sức khỏe”.Hội thảo được tổ chức với mục đích giới thiệu và thảo luận một xu thế mới về ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giải mã gene trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Thông qua Hội thảo, với sự thảo luận từ các chuyên gia, doanh nghiệp, các tổ chức, cơ quan, chúng tôi mong muốn sẽ có được những ý kiến, chia sẻ quý giá của đại biểu về các xu hướng, nhu cầu, tiềm năng ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, giải mã gen trong lĩnh vực y tế tại Việt Nam. Chúng tôi cũng mong muốn trong tương lai có thể xây dựng lên một trung tâm giải mã gen sử dụng dữ liệu lớn đầu tiên cho Việt Nam và Đông Nam Á.”, Thứ trưởng Bộ KH&CN nhấn mạnh.

Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: Hán Hiển

Cùng chia sẻ tại Hội thảo, ông David Strohm (Quỹ đầu tư Greylock) cho biết, hiện nay có rất ít người Việt Nam và Đông Nam Á được tiếp cận công nghệ giải mã gen tiên tiến. Công nghệ giải mã gen chỉ giới hạn tại các dịch vụ xét nghiệm nước ngoài với thời gian lâu và chi phí cao. Mặt khác, các tổ chức/công ty giải mã gen chưa chắc đã có thể bảo vệ quyền cá nhân đối với người dùng và tuân theo các quy định về sự an toàn dữ liệu cá nhân đối với chính phủ.

“Điều này khiến cho cơ sở dữ liệu và mô hình di truyền toàn cầu bị thiếu hụt đi phần dữ liệu, thông tin về di truyền của người Việt Nam nói riêng và người Đông Nam Á nói chung. Với sự thiếu hụt này “y học chính xác” khó có thể được áp dụng tại Việt Nam cũng như Đông Nam Á. Khi đó, chính các công trình nghiên cứu điều trị bệnh hay các hang dược phẩm chế tạo thuốc cũng sẽ không dựa vào dữ liệu cho hệ gen của người Việt Nam và Đông Nam Á. Đây là thiệt thòi rất lớn về y học”, ông David Strohm nói.

Ông David Strohm (Quỹ đầu tư Greylock). Ảnh: Hán Hiển

Cũng theo vị chuyên gia này, hiện tại có một công nghệ tên là Genetica do chính người Việt Nam (TS Cao Anh Tuấn) góp công phát triển có thể giải quyết những vấn đề hạn chế trong ứng dụng trí tuệ nhân tạo để giải mã gene tại Việt Nam.

Ông David Strohm cho biết nếu được hỗ trợ tốt, Genetica có thể mang dịch vụ giải mã gen đến từng người dân Việt Nam; thúc đẩy việc xây dựng phòng xét nghiệm tiên tiến theo tiêu chuẩn Mỹ tại Việt Nam, tiến tới tương lai xa hơn là xây dựng trung tâm giải mã gen hàng đầu châu Á.

Phong Lâm