Ký ức cuối cùng của bạn văn với Nguyễn Trọng Tạo

Nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn: Bài thơ tặng bạn

“Tháng trước, khi Tổng Biên tập Hồng Thanh Quang của báo Đại Đoàn Kết nói mình gửi thơ cho số Tết, mình đã gửi bài Bạn thơ tặng Nguyễn Trọng Tạo và nhắn Hồng Thanh Quang khi nào có báo Tết cho biết ngay để mình đến lấy báo mang vào bệnh viện thăm nhà thơ mà mình yêu quý”, nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn cho biết.

Nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn và nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo

Nữ sĩ Hương thầm chia sẻ, bà định báo ra sẽ đạp xe mang đến thăm Nguyễn Trọng Tạo, không ngờ ông đã ra đi... Đây là bài thơ mà bà dành tặng bạn thơ của mình:

BẠN THƠ
Tặng Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo

Gặp nhau là chỉ trêu đùa
Cười như phá với nói như hề chèo
Lòng ai nước mắt trong veo
Tiếu lâm xóa nỗi gieo neo chuyện đời

Tưởng như bạn chỉ rong chơi
Cái chai không bỗng rót lời thơ say
Chữ tình cầm mỏi bàn tay
Vẫn chưa gặp được một người tri âm

Trời chiều mưa rắc lâm thâm
Vu vơ thơ bạn, tôi cầm đọc chơi
Bao nhiêu buồn nản chợt vơi
Những vần thơ khắc lòng người đẹp sao
Bạn thường đau cả chiêm bao
Người xê dịch cứ xôn xao yêu đời

Thẩn thơ- bạn quý yêu ơi
Dẫu khi gặp chẳng một lời thân thương.

Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên: Cốc bia cuối cùng với anh Tạo

Đó là trưa 26/12/2018, nhà văn Nguyên Ngọc (từ Hội An ra Hà Nội), nhà văn Trung Trung Đỉnh và tôi, vào thăm nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo đang nằm điều trị ở Bệnh viện Ung bướu. Anh Tạo thấy bạn văn đến thăm thì khóc. Chúng tôi cũng ngậm ngùi. Tôi phải tếu táo làm vui: “Gặp Nguyễn Trọng Tạo thì phải có bia rượu chứ khóc buồn thế này đâu phải Nguyễn Trọng Tạo”.

Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên (tóc bạc, râu bạc) thăm nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo

Nghe thế anh Tạo phấn chấn lên: Phải rồi, phải rồi, có bia trong tủ lạnh, lấy ra ta uống. Và ba anh em chúng tôi đã nâng cốc với anh Tạo trong một nỗi đau chia ly cố nén.

Nhớ câu thơ của anh:

Đất trời lướt khướt dìu nhau bước
Đắc đạo rượu ngon, đắc đạo tình
Bạn bè ở Huế thương nhau thiệt
Một đứa vợ la chục đứa kinh.

Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến: Nhớ bài thơ “cảnh báo” của Nguyễn Trọng Tạo

Cách đây 2 tuần, tôi vào thăm nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo ở phòng 1130 khoa Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai. Anh nhập viện đã gần 1 tháng, không truyền hóa chất nữa mà đang xạ trị. Vừa gặp nhau, anh nói: “Em đấy à! Nhà thơ chúng mình còn được mấy người…”, mấy câu sau anh nói nhịu, tôi nghe không hiểu.

Anh trông khá mệt mỏi, người hơi mập ra, lúc nào cũng như buồn ngủ. Thi thoảng, anh lại bừng tỉnh, mắt nhìn bạn bè thân thiết lắm mà nói không ra lời. Tôi nắm tay anh và chia sẻ: “Anh cố vượt qua nhé, chỉ có niềm tin mới cứu rỗi chúng ta qua tháng ngày hoạn nạn thôi!”.

Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến thăm Nguyễn Trọng Tạo trên giường bệnh

Mấy ngày sau, tôi lại cùng nhà thơ Lê Văn Vỵ (ở miền Trung) vào thăm anh. Trông thấy hai đứa tôi, anh rơm rớm nước mắt. Người nhà giấu anh cho tôi biết, ung thư phổi đã đến giai đoạn di căn lên não. Tôi giật mình khi nhớ trong bài thơ Nhà văn của mình, Nguyễn Trọng Tạo đã cảnh báo về căn bệnh này:

Thật may, anh là người chưa nhũn não
ngày lại ngày tự múc óc nuôi mình
ộc ra con chữ
ộc ra tâm can kiến tạo sinh thành
Người đời gọi anh là nhà văn
anh vẫn gọi anh là bác thợ cày
cày trên giấy trắng
những luống chữ đen đen
Anh là chiếc hộp đen tích đầy sự sống
lại ghép những mảnh đời thành nhân vật bước ra
chân thiện mỹ thấp hèn hay độc ác
chẳng là ta mà sao vẫn là ta?
Một thế giới riêng nhà văn mang tới
cho ta yêu cho ta giận cho ta thương
cho ta thấy nhân gian buồn vô tận
những nỗi buồn chấu cắn chẳng buồn hơn
Anh báo động mỗi ngày tình tan rữa
sói thay người thống soái cả trần gian
trong tuyệt vọng anh tin từng con chữ
sẽ cứu rỗi địa cầu dù con chữ mong manh
Bởi anh là nhà văn
anh là người chưa nhũn não…

Năm ngoái, khi làm đêm thơ nhạc Nguyễn Trọng Tạo ở Nhà hát Lớn Hà Nội, anh đã mong manh cảm thấy quỹ thời gian của mình không còn nhiều và đã chia sẻ với bạn văn điều này. Giờ thì anh đã đi thật xa… Cầu mong anh thanh thản, bạn bè vẫn luôn nhớ tới anh và thơ, nhạc của anh.

Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha: “Nơi muốn nằm cuối cùng dưới một gốc cây to...”

Nhà thơ – nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha là người bạn tri kỷ gắn bó với Nguyễn Trọng Tạo hơn 40 năm. Ông kể: “Sau đêm nhạc Khúc hát sông quê của Tạo vào tháng 8/2018 tại Nghệ An, Tạo đã chỉ cho tôi nơi anh muốn nằm cuối cùng. Đó là khu vườn của gia đình Tạo, ở làng Diễn Hoa, Diễn Châu, Nghệ An. Nơi anh chọn nằm dưới một gốc cây to, đẹp lắm!”.

Nguyễn Trọng Tạo và Nguyễn Thụy Kha thân nhau đã 40 năm

Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha nói, thời điểm đó nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo nhìn có vẻ mạnh khỏe trở lại, lạc quan sau đợt tai biến. Ai ngờ, vận hạn chưa hết, ông lại mắc bệnh ung thư phổi...

Mới đây nhất, hôm 23/12, Nguyễn Thụy Kha đã cùng vợ chồng nhà thơ Thanh Thảo và một số người bạn như: Nhà thơ Thế Oanh, nhiếp ảnh Nguyễn Đình Toán, Trần Định, nhà báo Thế Khoa... đến thăm, động viên Nguyễn Trọng Tạo. “Lần gặp nhau cuối cùng trước khi Tạo đi, Tạo chỉ ngồi khóc thôi. Giờ tôi lại khóc Tạo!”, nhà thơ Nguyễn Thụy Kha ngậm ngùi.

Minh Anh