Ký ức của cựu chiến binh trong chiến dịch Điện Biên Phủ

Mở đầu câu chuyện, ông Bái nhắc ngay đến anh hùng liệt sĩ Bế Văn Đàn như một người anh: “Tôi và anh Bế Văn Đàn cùng một tiểu đội, anh Đàn là tiểu đội trưởng, tôi là tiểu đội phó, nhưng tình thân như anh em ruột. Ngày anh Đàn hy sinh, tôi là người đã bế anh Đàn đi chôn cất, năm 1958 cũng chính tôi là người đưa anh Đàn về an nghỉ tại nghĩa trang A1”.

Ông Trương Xuân Bái kể lại cho con cháu về Trung đoàn 741 anh dũng chiến đấu trong chiến dịch Điện Biên Phủ, nhất là trận đánh đồi A1.

Lục lại trí nhớ, người cựu chiến binh Điện Biên Phủ năm xưa đã kể cho chúng tôi nghe những trận đánh ác liệt của đại đội ông trong chiến dịch Điện Biên Phủ, nhất là trận đánh Mường Pồn, trận đánh đồi A1.

“Tôi và anh Bế Văn Đàn thuộc Đại đội 674, Tiểu đoàn 251, Trung đoàn 174, Đại đoàn 316. Năm 1953, đơn vị chúng tôi giải phóng Lai Châu xong, quân Pháp còn khoảng 300 tên đã chạy về hướng Điện Biên, đến xã Mường Pồn thì chúng dừng chân, thành lập những ổ đề kháng. Lúc này địch chiếm những điểm cao, khống chế toàn bộ cánh đồng Mường Pồ. Đơn vị tôi được lệnh phải tiêu diệt toàn bộ số quân địch tại đây. 16h ngày 12.12.1953, chúng tôi bắt đầu tấn công, bao vây giữ Pháp ở Mường Pồn. Lúc đó, khi thấy lực lượng Việt Minh ít, Pháp tập trung hai đại đội có phi pháo yểm trợ liên tiếp phản kích, nhưng cả hai lần chúng đều bị đại đội tôi đánh bật. Cuộc chiến đấu diễn ra căng thẳng và quyết liệt. Quân Pháp liều chết xông lên, quân ta kiên quyết ngăn chặn, chốt giữ”.

Trước ngôi mộ của Tiểu đội trưởng Bế Văn Đàn, ông Bái bùi ngùi: "Anh ơi em đưa các con cháu đến thắp hương cho anh đây. Anh ơi không biết khi nào em mới trở lại thăm anh".

Theo lời kể của ông Bái, lúc đó, cấp trên có lệnh cho đại đội quyết tâm giữ ở Mường Pồn bằng bất cứ giá nào, để các đơn vị khác triển khai lực lượng, thực hiện các chủ trương của chiến dịch. Mặc dù liệt sĩ Bế Văn Đàn vừa đi công tác về nhưng khi thấy chỉ huy thông báo, ông đã xung phong lên đường làm nhiệm vụ. Bế Văn Đàn vượt qua lưới đạn dày đặc của quân Pháp, xuống truyền đạt mệnh lệnh cho đại đội kịp thời, chính xác. Trong khi đó, trận chiến đấu diễn ra ngày càng ác liệt hơn.

Ông Trương Xuân Bái cùng các con cháu trên đồi A1 lịch sử.

"Quân Pháp phản kích lần thứ ba, mở đường tiến, đại đội của tôi bị thương vong nhiều, chỉ còn 17 người, bản thân anh Bế Văn Đàn cũng bị thương, nhưng anh Đàn vẫn tiếp tục chiến đấu. Một khẩu trung liên của đơn vị không bắn được vì xạ thủ hy sinh. Khẩu trung liên của anh Chu Văn Pù cũng chưa bắn được vì không có chỗ đặt súng. Trong tình thế hết sức khẩn trương, anh Bế Văn Đàn không ngần ngại chạy lại cầm 2 chân khẩu trung liên đặt lên vai mình và hô đồng đội bắn. Pù còn do dự thì Bế Văn Đàn đã nói: "Kẻ thù trước mặt, đồng chí có thương tôi thì bắn chết chúng nó đi!". Trong lúc lấy thân mình làm giá súng, Bế Văn Đàn bị hai vết thương nữa và hy sinh, hai tay vẫn còn ghì chặt súng trên vai mình.

Anh Đàn đã anh dũng hy sinh, vậy là lời hứa giữa tôi và anh ấy sau khi giải phóng 2 anh em sẽ về thăm quê của nhau không bao giờ trở thành hiện thực. Ngày ấy mỗi đêm anh Đàn thường kể cho tôi nghe về quê hương Cao Bằng của anh, rừng núi trùng điệp nhưng con người thì sống chan hòa, dù còn khó khăn nhưng vẫn một lòng theo Đảng. Anh Đàn ước mơ một lần về thăm quê tôi, thăm mảnh đất Hà Tĩnh đầy nắng gió, và được một lần về Nam Đàn thăm quê Bác”, ông Bái bùi ngùi chia sẻ.

Lần nào trở lại Điện Biên, ông Bái cũng đến thắp hương cho người tiểu đội trưởng của mình.

Sau khi chôn cất người tiểu đội trưởng, ông Bái cùng đơn vị tiếp tục tiến quân về chiến trường Điện Biên Phủ. Đơn vị của ông Bái được cấp trên giao trọng trách đánh đồi A1. Đây là “cối xay thịt” trong chiến dịch Điện Biên Phủ, còn đối với ông Bái, đồi A1 là nơi tưởng niệm những đồng đội của ông mãi mãi ra đi, bởi mỗi ngày ở đó có hàng trăm chiến sĩ đã hy sinh dưới pháo đạn, bom mìn của quân thù. Trong tâm trí của ông, không bao giờ quên cảnh tượng vác bộc phá đi dọc chiến hào và vấp phải những mảnh xác người vẫn còn vương vãi vì bom, mìn, trong đó có cả đồng đội của mình.

Đứng trên đỉnh đồi A1 lịch sử, ông Bái hoài niệm lại những ngày tháng chiến đấu ác liệt cách đây tròn 65 năm. Với ông từng mét đất đều thấm đẫm máu của các đồng đội.

“Tôi không thể tưởng tượng được đồi A1 ngày hôm nay khác xa với đồi A1 65 năm trước. Đồi A1 65 năm trước toàn là đất đỏ cày xới lên và bộ đội ta đi dọc chiến hào lên. Cứ 10 người hy sinh thì 10 người khác lên thay. Tiểu đội tôi lên 11 người thì chết 9, có đêm xung phong chiến đấu, cả tiểu đội hy sinh hết, nhìn đồng đội ngã xuống dưới chiến hào lại càng thôi thúc chúng tôi quyết trả thù”, ông Bái chia sẻ.

Ông Bái cùng con cháu thắp hương, tưởng nhớ Anh hùng liệt sĩ Bế Văn Đàn.

Thắp nén hương thành kính trước mộ người tiểu đội trưởng năm xưa, ông Bái rưng rưng nước mắt: “Anh Đàn ơi, em đến thăm anh đây, không biết bao giờ em mới trở lại thắp hương cho anh được”. Ông Bái cho biết, vào những dịp kỷ niệm 60 năm, 65 năm chiến thắng Điện Biên Phủ ông đều được Tỉnh ủy Hà Tĩnh mời đi thăm quan chiến trường xưa, nhưng ông từ chối.

“Tôi muốn đưa con cháu đi thăm lại chiến trường Điện Biên Phủ để con cháu hiểu được sự anh dũng hy sinh của các anh hùng liệt sĩ trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, mà trận chiến Điện Biên Phủ đã vang khắp năm châu”, ông Bái tâm sự

Trước sự đổi thay trên chiến trường xưa, ông Bái bùi ngùi xúc động: "Tôi không nghĩ Điện Biên hôm nay phát triển nhanh như vậy, nhà phố đông đúc, đường sá sạch đẹp. Tôi mong rằng đồng bào các dân tộc Điện Biên cùng chung tay xây dựng một Điện Biên giàu đẹp, đây cũng là sự tri ân đối với linh hồn các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc".

Vinh Duy