Kỳ tích: Cứu sống bé gái sinh non 23 tuần, nặng chỉ 640 gram

Ngày 28.11, Bệnh viện Hùng Vương (TP.HCM) - cho biết bệnh viện đã cứu sống thành công một bé gái sinh non mới 23 tuần tuổi thai và cân nặng chỉ 640 gram. Đây không chỉ là tin vui cá nhân của gia đình mà còn là một kỳ tích y học, đánh dấu lần đầu tiên bệnh viện đã thành công nuôi sống một trẻ sinh cực non ở ngưỡng thai 23 tuần.

97 ngày chiến đấu không ngừng nghỉ

Khoảng 23 giờ 20 phút ngày 21.8, trong phòng sinh, khi nhiều người đã chìm vào giấc ngủ, đội sản khoa của Bệnh viện Hùng Vương bước vào một cuộc đua đầy áp lực. Sản phụ chuyển dạ quá sớm ở tuần 23. Em bé bắt buộc phải chào đời, dù phổi chưa hoàn thiện, da còn mỏng như cánh ve, hệ miễn dịch gần như bằng không.

Các y bác sĩ Bệnh viện Hùng Vương chúc mừng bé gái và gia đình trong ngày xuất viện - Ảnh: BVCC

Bé được sinh thường, cơ thể tím tái, phản xạ gần như không có, nhịp thở yếu đến mức tưởng như chỉ cần chậm hơn vài giây là mầm sống ấy sẽ vĩnh viễn biến mất.

BSCK2 Lê Anh Thi - Trưởng khoa Hồi sức tích cực sơ sinh (NICU) - Bệnh viện Hùng Vương, kể lại khoảnh khắc ấy như một cuộc đua nghẹt thở: “Chúng tôi chỉ có vài chục giây để quyết định vận mệnh của bé. Ở tuổi thai 23 tuần, mỗi thao tác đều có thể là ranh giới giữa còn và mất”.

Bác sĩ Lê Anh Thi cho biết đứa bé gần như không thở. Các bác sĩ phải hồi sức ngay tại phòng sinh: làm ấm cơ thể non nớt như một tờ giấy ướt, đặt nội khí quản, kết nối máy thở, theo dõi từng nhịp tim. Khi da bé hồng trở lại, cả ê kíp thở phào - một chiến thắng đầu tiên, dù rất mong manh.

Bé được chuyển thẳng vào NICU, nơi thường được ví như “cánh cửa đầu tiên của tử thần”, nơi những đứa trẻ cực non phải chống chọi từng ngày, từng giờ.

Ở tuổi thai 23 tuần, phổi bé gần như chưa hoạt động được. Bé được đặt nội khí quản ngay khi chào đời và được bơm Surfactant, loại thuốc cực kỳ quan trọng giúp phế nang không xẹp.

“Chính liều thuốc này trở thành “phao cứu sinh” đầu tiên, giúp bé có cơ hội hít những hơi thở thật sự đầu đời. Nhưng hơi thở ấy vẫn phải dựa hoàn toàn vào máy”, bác sĩ Thi nói.

Những tuần tiếp theo là chuỗi ngày thử thách liên miên. Cơ thể bé quá yếu để tự duy trì huyết áp, buộc phải dùng thuốc vận mạch. Vì khả năng tự tạo máu chưa phát triển, bé phải truyền máu nhiều lần để vượt qua tình trạng thiếu máu nặng. Mỗi ngày bé tăng được vài gram cũng đủ làm cả ê kíp mừng rơi nước mắt, bởi từng gram ấy là từng bước em tiến gần hơn với sự sống.

Sau hơn 50 ngày, bé bắt đầu cai dần máy thở xâm lấn, một bước ngoặt vô cùng quan trọng. Từ hơi thở phụ thuộc hoàn toàn vào máy, bé dần chuyển sang thở hỗ trợ mức nhẹ hơn. Khoảnh khắc ấy được xem như lần “tái sinh” thứ hai của bé. Cân nặng khi đó gần chạm ngưỡng 1.200 gram.

“Bé thở máy xâm lấn liên tục suốt 55 ngày, một con số cho thấy mức độ nguy kịch. Chỉ cần lệch một chút trong điều chỉnh áp lực máy thở, phổi bé có thể tổn thương vĩnh viễn. Sau đó, bé mới được chuyển sang thở hỗ trợ không xâm lấn (HFNC), và chế độ này cũng kéo dài 18 ngày. Gần 3 tháng dựa vào máy móc để sống - điều đó đủ nói lên mức độ phi thường của em”, bác sĩ Thi chia sẻ.

Học thở, học ăn, và học sống như một em bé bình thường

Tưởng rằng cuộc chiến đã nhẹ nhàng hơn, nhưng những ngày ở Khoa Sơ sinh lại mở ra một chặng đường mới còn cam go không kém.

Theo bác sĩ Lê Anh Thi - bé vẫn có những cơn tím tái bất chợt, thở co kéo - dấu hiệu của chức năng hô hấp còn yếu. Các bác sĩ tiếp tục điều trị nhiễm trùng, theo dõi sát sao từng cơn ngưng thở, và đặc biệt, bắt đầu phục hồi chức năng hô hấp bằng vật lý trị liệu, giúp phổi bé từng chút một hoạt động độc lập hơn.

Và rồi đến giai đoạn quan trọng: ăn uống, thứ tưởng như đơn giản nhưng với trẻ cực non lại là thử thách nghiêm trọng. Bé bắt đầu bằng việc ăn sữa mẹ qua sonde. Rồi bé học ăn bằng muỗng, một kỹ năng đòi hỏi sự phối hợp của nuốt, thở và mút. Cuối cùng, ngày bé có thể tự bú mẹ được gọi là “chiến thắng lớn nhất” của thần kinh và phản xạ.

Song song đó, bé được thực hiện phương pháp Kangaroo - KMC: nằm trên ngực mẹ, da kề da, trái tim kề trái tim. Chính nền tảng yêu thương này giúp điều hòa nhịp thở, nhịp tim và tạo cảm giác an toàn - liều thuốc tinh thần quan trọng nhất.

Đó là khoảng thời gian không chỉ bé phải học cách lớn lên, mà cha mẹ bé cũng phải học cách kiên trì. Hàng trăm lần đứng bên lồng ấp, hàng trăm bình sữa được mẹ kiên nhẫn vắt ra. Cả gia đình đã đi qua những ngày dài đầy giằng xé giữa hy vọng và lo sợ.

“Ngày bé xuất viện đạt hơn 1.700 gram. Không còn dây máy, không còn ống thở, không còn thuốc vận mạch. Bé mở mắt, nhìn xung quanh, gương mặt hồng hào và đôi tay bé nhỏ đưa lên đầy bản năng. Đó là giây phút khiến cả bệnh viện như vỡ òa”, bác sĩ Thi xúc động nói.

Ở nhiều nơi trên thế giới, 23 tuần vẫn là ranh giới mà cơ hội sống sót chỉ còn là vài phần trăm. Nhưng tại Bệnh viện Hùng Vương, đội ngũ NICU không bỏ cuộc.

Từ kỹ thuật đặt nội khí quản, bơm Surfactant ngay tại phòng sinh, điều chỉnh máy thở với thông số cực kỳ chuẩn xác, đến khả năng theo dõi và xử trí nhiễm trùng, xuất huyết, suy hô hấp… Tất cả đều phải đạt hiệu quả ở mức cao nhất. Nhưng hơn hết vẫn là bàn tay và trái tim của những người bác sĩ, điều dưỡng. Như lời bác sĩ Thi nói: “Cứ mỗi gram bé tăng lên, chúng tôi đều coi đó là một chiến thắng”.

Hồ Quang