Kỹ sư 14 tuổi chế tạo lò phản ứng hạt nhân

Những người trẻ làm nên việc lớn

Jackson Oswalt, cư dân bản địa ở Memphis (tiểu bang Tennessee), là một học sinh lớp 8 và hoàn toàn bình thường trong hầu hết các môn học. Cậu bé chơi quần vợt và chạy bộ khắp tiểu bang. Cậu thích đi học và chơi bời với chúng bạn. Cậu rất rành trò chơi điện tử Fortnite. Nhưng trên hết mọi thứ, cậu nhóc 14 tuổi này cũng thích tìm tòi khám phá… lò phản ứng hạt nhân mà cậu đang giữ tại nhà, nó được cậu tự tay chế tạo nên ngay từ tuổi 12.

Nhà nghiên cứu 14 tuổi Jackson Oswalt đang đứng trước lò phản ứng tổng hợp hạt nhân do cậu tự chế tạo ra.

Sở thích khác thường của Oswalt đến từ rất sớm lúc cậu bé nghe được câu chuyện của Taylor Wilson, cũng là một thằng nhóc học sinh 14 tuổi đã tự mày mò chế tạo lò phản ứng tổng hợp hạt nhân ngay trong nhà để xe của gia đình ở Reno (tiểu bang Nevada) ngay từ năm 2008, và trở thành người trẻ nhất thế giới đạt thành tựu tổng hợp hạt nhân. Thành tích của Taylor Wilson đã nhận được không ít lời khen ngợi và đánh giá cao, mà ngay cả Tổng thống Barack Omaba khi đó cũng để mắt tới. Ở tuổi 24, Wilson đang làm việc trong tư cách của một nhà nghiên cứu tìm ra những cách tổng hợp hạt nhân hiệu quả hơn.

Danh hiệu người trẻ nhất tổng hợp hạt nhân của Taylor Wilson bị thay thế vào tháng Giêng năm 2018, khi Jackson Oswalt cũng làm được điều đó ở tuổi 12. Những kết quả của Oswalt đã được xác minh bởi các thành viên của một diễn đàn gọi là Fusor.net, một nơi quy tụ các nhà vật lý và những người có cùng sở thích hạt nhân, và đã đưa tên tuổi của Jackson Oswalt thành người trẻ nhất từ trước tới nay tự chế tạo ra một lò phản ứng tổng hợp hạt nhân. Chuyện của Taylor Wilson đã truyền cảm hứng cho Jackson Oswalt.

Hãng tin Motherboard đã dẫn lời phát biểu của nhà chế tạo nhí bằng một cuộc phỏng vấn qua điện thoại, cho biết: "Cái lần khi tôi thấy anh đó (Wilson) làm nên điều đó, tôi nghĩ rằng có thể mình cũng bắn được 1 phát súng". Muốn làm nên kỳ tích, đầu tiên Oswalt phải có được sách vỡ lòng về tổng hợp hạt nhân - một quy trình mà các nguyên tử bị đập vỡ với nhau để tạo ra năng lượng.

Biến ước mơ thành sự thật

Những ngày tháng thơ ấu, Oswalt đã dành nhiều giờ trong xưởng gỗ của ông nội, nó đã tôi luyện cho cậu sự tự tin để nuôi giấc mơ về lò phản ứng hạt nhân. Điều thúc đẩy ý chí của Oswalt là Wilson là người trẻ nhất đạt được tổng hợp hạt nhân, vậy tại sao mình không làm được như thế? Nhà nghiên cứu trẻ Jackson Oswalt phát biểu: "Thành tích của anh ấy (Wilson) là một thách thức. Tôi luôn nhớ đến nó, và luôn muốn rằng mình mới là người trẻ nhất".

Jackson Oswalt bắt đầu tham khảo cách mà những người khác tự xây dựng lò phản ứng hạt nhân của họ. Rồi Oswalt bắt đầu liệt kê một danh sách những linh kiện cần thiết và tốn gần 10.000 USD. May mắn cho Oswalt là dù cha mẹ hết sức bối rối trước ý định của con trai, nhưng ông bà hoàn toàn ủng hộ. Hãng tin Motherboard dẫn lời người cha Chris Oswalt, người làm việc tại một công ty chỉnh hình, phát biểu: "Vì suy nghĩ của tôi không giống với Jackson, nên khái niệm về tổng hợp hạt nhân là con số 0 trong tôi. Tuy nhiên là cha mẹ mà có con như thế thì quả cũng rất đỗi tự hào với gia đình chúng tôi".

Tại nhà cha mẹ ở Memphis, Oswalt bắt đầu dành những lúc rỗi rãi để tự chế tạo ra lò phản ứng ngay trong phòng chơi cũ mà cậu đã chuyển đổi nó thành phòng thí nghiệm của mình. Cậu đã chọn những bài học từ những người đã thành công trước đây nhằm giúp cho dự án của mình trở nên tốt hơn, chủ yếu quan tâm đến thử nghiệm và sai sót. Làm việc với nguồn điện hơn 50.000 volt và vật liệu bức xạ không khiến cho Oswalt toát mồ hôi.

Nhưng cha mẹ kỹ sư nhí - những người quan tâm đến vấn đề an toàn - đã khuyến khích con trai nên tham khảo ý kiến với những người khác để có được những hướng dẫn tốt hơn. Nhưng hai ông bà không thành công trong việc tìm ra nhà vật lý hạt nhân, vì thế họ làm việc với giáo viên dạy vật lý của Oswalt, và người thầy tỏ ra rất sốt sắng. Gia đình cũng tranh thủ lấy ý kiến của các nhà nghiên cứu tại Bệnh viện nghiên cứu nhi đồng St.Jude (Memphis) nhằm giúp cho con trai có ý thức bảo vệ an toàn từ bức xạ, và nhận được sự hướng dẫn của một giáo sư vật lý từ Đại học huynh đệ Công giáo (CBU).

Trước sự động viên của cha mẹ và những người xung quanh, Oswalt tự dựng lò phản ứng cho chính mình. Nhà nghiên cứu trẻ phát biểu: "Một phần của việc nghiên cứu, tôi đã giữ bí mật với cả bạn bè của mình. Ngay cả bạn bè thân thiết, tôi cũng nói tưng tửng. Còn các giáo viên thì họ không tin tôi". Nhưng một khi những người xung quanh để ý tới việc mà Oswalt đang làm, thì họ đều rất ấn tượng, sửng sốt và quay sang ủng hộ. Trong thời gian dựng lò phản ứng, Oswalt thường xuyên đăng những bài của mình trên diễn đàn Fusor.net nhằm xin ý kiến và các gợi ý chỉ bảo.

Một năm sau khi bắt đầu xây dựng lò phản ứng và ngay trước sinh nhật tuổi 13 của mình, Oswalt đã tổng hợp được hạt nhân và cậu đăng các kết quả lên diễn đàn để cùng kiểm chứng. Sau khi xem xét các kết quả do Oswalt cung cấp, ông Richard Hull, quản trị viên của diễn đàn Fusor.net và cũng là một kỹ sư điện tử về hưu đã thừa nhận Jackson Oswalt là người trẻ nhất đã đạt được thành tựu tổng hợp hạt nhân, mà cũng là trẻ nhất thế giới.

Đối với Jackson Oswalt, sự thành công này mới chỉ là bước đệm. Mặc dù đã đạt được tổng hợp hạt nhân vào đầu năm 2018, nhưng gần đây Oswalt mới bắt đầu thảo luận công khai về thành tựu này. Oswalt đang lên kế hoạch dựng lò phản ứng kế tiếp bằng cách dùng phương pháp Tokamak hình cầu, cách này dùng để bẫy năng lượng khác với lò phản ứng mà cậu vừa chế tạo.

Oswalt cũng bày tỏ sự quan tâm tới việc thành lập một tổ chức nhằm giúp trẻ em được tài trợ để thực hiện các dự án khoa học như bản thân cậu. Nhà nghiên cứu trẻ Jackson Oswald khẳng định: "Tôi nhận thức một điều là người ta thường mặc định rằng những đứa trẻ nhỏ tuổi chả làm nên trò trống gì. Nhưng trẻ em chiếm một lượng lớn dân số, và một số ít trong chúng thực sự rất có tài, mà nếu chúng không biến giấc mơ thành sự thật thì quả uổng phí!".

Hải Thanh (Tổng hợp)