Kỷ niệm 73 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2.9:​ Ân tình trong những kỷ vật vô giá về Bác

Bức tranh sơn dầu chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh do họa sĩ Bungari Petrov sáng tác năm 1958

Những hiện vật vô giá về Bác vốn được lưu giữ như những kỷ vật để đời nay sẽ được các cá nhân, tập thể trao tặng cho Bảo tàng mang tên Người. Cũng trong dịp này Bảo tàng Hồ Chí Minh sẽ đồng thời giới thiệu những tài liệu, hiện vật mới sưu tầm trong một năm qua.

Thêm những hiện vật giá trị về với Bảo tàng

Từ tháng 9.2017 đến 8.2018, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã nghiên cứu, khảo sát và sưu tầm, tiếp nhận trên 70 ảnh, tài liệu, hiện vật cùng các tác phẩm nghệ thuật, ấn phẩm... về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Phần lớn trong số đó là tài liệu, hiện vật gốc đặc biệt có giá trị.

Nhóm hiện vật của cố Bộ trưởng Bộ Y tế Hoàng Tích Trý do đại diện gia đình trao tặng ngoài 4 lá thư Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Bộ trưởng Hoàng Tích Trý năm 1947, 5 Chứng minh thư Chủ tịch Hồ Chí Minh cấp cho Bộ trưởng Hoàng Tích Trý có bút tích chữ ký của Người còn có hiện vật súng Colt Chủ tịch Hồ Chí Minh cấp cho Bộ trưởng sử dụng trong khoảng thời gian 1950 - 1958...

Những tấm gương người tốt, việc tốt trong kháng chiến chống Mỹ (năm 1966, 1967) tại Quảng Bình, Quảng Trị được Bác Hồ tặng Huy hiệu cũng sẽ trao lại Bảo tàng phần thưởng đặc biệt này của Người. Đó là 4 Huy hiệu Bác Hồ đã được Người gửi tặng cho các điển hình người tốt, việc tốt: Trương Thị Diên, Nguyễn Thị Hiệt, Phan Văn Quýt, Đinh Như Gia.

Một hiện vật mang nhiều cảm xúc là chiếc khăn quàng đỏ, phần thưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng ông Đinh Ngọc Thỉ, Chủ nhiệm HTX Măng non Duy Viên (xã Vĩnh Lâm, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị) - một trong những mô hình HTX Măng non xuất sắc của phong trào hoạt động Đội Thiếu niên Tiền phong miền Bắc những năm 1959 - 1966.

Đặc biệt, trong một năm qua, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã sưu tầm, tiếp nhận được một số tài liệu, hiện vật thể hiện tình cảm của nhân dân thế giới và nhân dân Việt Nam đối với Người như bức tranh sơn dầu Chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh do họa sĩ Petrov (người Bungari) sáng tác năm 1958; 8 tranh vẽ Chủ tịch Hồ Chí Minh do ông Đào Trọng Lý (Việt kiều tại Thái Lan) trao tặng...

Mỗi hiện vật là một câu chuyện

2 bức thư viết tay và đánh máy của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Bộ trưởng Bộ Y tế Hoàng Tích Trý năm 1947

Giáo sư, bác sĩ Hoàng Tích Trý, nhà khoa học Việt Nam đầu tiên về vi trùng học, người đã xây dựng hệ thống các Viện Vi trùng học Việt Nam từ ngày nước nhà giành được độc lập. Ông là một trong số các nhân sĩ, trí thức yêu nước đi theo tiếng gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh tham gia kháng chiến, kiến quốc. Đi du học và tốt nghiệp bác sĩ y khoa tại Pháp, sau đó ông trở về Tổ quốc với mong muốn mang kiến thức của mình phục vụ đồng bào.

Trong suốt những năm công tác của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhiều lần gửi thư cho Giáo sư, bác sĩ Hoàng Tích Trý và cấp những vật dụng cần thiết để phục vụ cho công việc. Những món đồ trong bộ sưu tập đều được nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế Hoàng Tích Trý cùng gia đình gìn giữ rất cẩn thận suốt gần 70 năm qua. Năm nay, đại diện gia đình cố Bộ trưởng Hoàng Tích Trý sẽ trao tặng cho Bảo tàng bộ sưu tập gồm 10 tài liệu, hiện vật gốc, nhằm lưu giữ và phát huy giá trị của từng hiện vật.

Trao lại Bảo tàng kỷ vật cuộc đời là chiếc khăn quàng đỏ, phần thưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông Đinh Ngọc Thỉ, nguyên Chủ nhiệm HTX Măng non Duy Viên nhớ lại, vào những năm kháng chiến chống Mỹ, Quảng Trị đã trở thành “miền đất lửa” gánh chịu biết bao sự ác liệt của chiến tranh, nhất là đối với vùng giới tuyến Vĩnh Linh. Trong hoàn cảnh đó, HTX Măng non Duy Viên thành lập và đi vào hoạt động (1958 - 1966). “Lúc đó tôi được bầu làm Chủ nhiệm HTX với sự tham gia của gần 130 đội viên thiếu niên nhi đồng. Mặc dùtuổi nhỏ, thường đối diện hiểm nguy từbom đạn của kẻ thùnhưng đội viên HTX vẫn nêu cao tinh thần yêu nước và đạt được nhiều thành tích. Sau đó chúng tôi được chọn đăng báo và phát trên Đài Tiếng nói Việt Nam. Khi biết tin, Bác Hồ đã quyết định ký tặng Bằng khen cho HTX Măng non Duy Viên để cổ vũ phong trào, động viên các cháu thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy”, ông Thỉ kể lại.

Anh hùng Lao động Trương Thị Diên (người quàng khăn) vinh dự được gặp gỡ và nói chuyện với Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đại hội Anh hùng Chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ tư, tháng 12 năm 1966

Cuối năm 1966, ông Thỉ thay mặt HTX Măng non Duy Viên cùng Đoàn đại biểu của huyện Vĩnh Linh ra Hà Nội dự Đại hội Anh hùng, Chiến sĩ thi đua toàn quốc. Trong lần ra Hà Nội này, ông đã may mắn 3 lần được gặp Bác Hồ, được chụp ảnh, ăn cơm và nhận quà từ Bác. Ông xúc động, trong những lần được gặp Bác đó, có lần ông được nghe Bác căn dặn: “Sống trong hầm hào chịu nhiều đau khổ với bom đạn giặc Mỹ, các cháu Vĩnh Linh phải cố gắng nhiều, học thật giỏi để mai sau thay các chú, các bác, các anh xây dựng lại quê hương to đẹp hơn, đàng hoàng hơn”. “Tôi vui mừng và vâng dạ, hứa quyết tâm với Bác. Lúc lên xe ra về, Bác gửi tặng quà gồm khăn quàng đỏ, chiếc đàn và bánh kẹo cho các bạn thiếu nhi. Sau đó, tôi đã chuyển kẹo tới các anh chị phụ trách, khi về địa phương kẹo được chia lại cho các đội viên của HTX, đàn được trưng bày tại Nhà truyền thống Duy Viên, nhưng sau đó chiếc đàn đã bị cháy do bom đạn, Huy hiệu Bác Hồ cũng bị thất lạc, chỉ còn giữ lại chiếc khăn quàng đỏ mà thôi…”, ông ôn lại.

Kể về chiếc khăn quàng đỏ, ông Thỉ nói : “Chiếc khăn quàng đỏ là phần thưởng Bác Hồ dành cho tôi. Tôi luôn có ý thức gìn giữ cẩn thận và chỉ đeo chiếc khăn quàng đỏ duy nhất một lần trong lần gặp mặt các đội viên HTX Măng non Duy Viên khi từ Hà Nội trở về địa phương…”.Trải qua hơn 50 năm, chiếc khăn quàng đỏ được ông Đinh Ngọc Thỉ gìn giữ vẫn còn nguyên vẹn.

Một hiện vật mang trong mình câu chuyện cảm động khác là bức sơn dầu chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh của họa sĩ Petrov (người Bungari). Đó là tác phẩm đã được vẽ bởi họa sĩ Petrov, người có mặt trong buổi tiếp Chủ tịch Hồ Chí Minh của Đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ Bungari năm 1957. Cảm phục nhân cách Hồ Chí Minh, họa sĩ đã vẽ bức tranh chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh với tất cả những tình cảm và sự yêu kính Người. Bức tranh chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh được vẽ năm 1958 bằng chất liệu sơn dầu, kích thước 64x74cm, khắc họa thần thái giản dị và gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trước khi qua đời, họa sĩ Petrov đã gửi lại bức chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh cho người em gái ruột, sau khi bà mất đã giao lại cho người con trai bà lưu giữ bức tranh này. Trải qua 60 năm, bức tranh vẫn được người cháu giữ gìn cẩn thận và được treo trang trọng ở phòng khách của gia đình. Tháng 10.2017, nhân dịp tham dự Triển lãm về Chủ tịch Hồ Chí Minh và Hội thảo khoa học về Người được tổ chức tại Bungari, đoàn công tác của Bảo tàng Hồ Chí Minh đã gặp đại diện gia đình họa sĩ Petrov. Gia đình họa sĩ đã trân trọng trao tặng bức tranh chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh cho Bảo tàng nhằm lưu giữ và phát huy giá trị.

Còn nhiều những hiện vật vô giá, là những kỷ niệm để đời của những nhân vật, nhân chứng lịch sử đã may mắn được gặp gỡ và được Bác trao tặng những món quà giản dị mà thấm đẫm ân tình. Những tấm Huy hiệu, những tác phẩm nghệ thuật… như một cơ duyên sẽ được hiến tặng lại Bảo tàng mang tên Bác, một địa chỉ đỏ lưu giữ và phát huy giá trị của những hiện vật vô giá gắn với cuộc đời, sự nghiệp và cuộc sống thanh cao, giản dị của Người.

MỘC MIÊN