'Kỷ nguyên vàng' của Trung Quốc ở Bồ Đào Nha

“Chương trình thị thực vàng” được Bồ Đào Nha triển khai từ tháng 10-2012 đang cung cấp giấy phép cư trú cho những người nước ngoài đầu tư từ 500.000 euro trở lên tại nước này. Và Bắc Kinh được xem là hưởng lợi chính khi gần 4.000 thị thực thường trú đã được trao cho công dân Trung Quốc.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (trái) và người đồng cấp Bồ Đào Nha Augusto Santos Silva tại cuộc họp báo chung hồi tháng 5 ở Thủ đô Lisbon. Ảnh: Xinhua

Tuy nhiên, chương trình nói trên đã bị một số tổ chức, bao gồm Minh bạch Quốc tế, kêu gọi đình chỉ cho đến khi “tất cả các tác động được đánh giá một cách độc lập”. Theo tờ The Diplomat, Ủy viên phụ trách pháp lý, người tiêu dùng và bình đẳng giới của Liên minh châu Âu (EU) Vera Jourova từng tuyên bố rằng các chương trình như vậy có thể tạo thành một “mối nguy đối với an ninh châu Âu”. Song, cho đến nay, các đề xuất nhằm hủy chương trình này luôn bị Lisbon bác bỏ.

Từ năm 2004, Bồ Đào Nha đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Trung Quốc. Và cuộc khủng hoảng tài chính giai đoạn 2008-2013 được xem như chất xúc tác giúp Trung Quốc “tấn công” nước này trong bối cảnh Lisbon theo điều khoản của các chủ nợ nước ngoài buộc phải tư nhân hóa tài sản nhà nước. Tính đến nay, vốn đầu tư của Trung Quốc đổ vào Bồ Đào Nha lên đến 12 tỉ euro, dàn trải trong các lĩnh vực như năng lượng, vận tải, bảo hiểm, y tế, dịch vụ tài chính, bất động sản và truyền thông.

Mới đây, Tập đoàn China Three Gorges của Trung Quốc đã đề nghị nắm giữ phần lớn cổ phần tại Công ty điện lực Energias de Portugal (EDP) của Bồ Đào Nha, nơi sở hữu một số công ty con trong lĩnh vực năng lượng tái tạo ở Tây Ban Nha, Brazil và Mỹ. Động thái này khiến phương Tây quan ngại. George Glass, đại sứ Mỹ tại Bồ Đào Nha, cảnh báo rằng “việc một quốc gia khác kiểm soát một phần cơ sở hạ tầng quan trọng của bạn là con đường nguy hiểm khiến bạn sụp đổ”.

Tuy nhiên, chỉ có một vài thành viên chủ chốt của Chính phủ Bồ Đào Nha tỏ ra quan ngại về những rủi ro mà Trung Quốc mang lại, bởi quan hệ đối tác với Bắc Kinh được xem là một thành công đối với Lisbon. Mới đây, Bộ trưởng Kinh tế Pedro Siza Vieira khẳng định “đầu tư của Trung Quốc có ý nghĩa quan trọng trong những năm qua và chúng tôi hoan nghênh nó”.

Quan hệ đối tác Trung Quốc-Bồ Đào Nha ngày càng thắt chặt khi mà mới đây 2 nước đã công bố một số kế hoạch hợp tác mới, trong đó đáng chú ý là dự án hợp tác xây dựng phòng thí nghiệm công nghệ STARLab. Phòng thí nghiệm này dự kiến sẽ đi vào hoạt động trước tháng 3-2019, tập trung vào việc phát triển các trạm quan sát đại dương cũng như các vi vệ tinh có khả năng kết nối với các cảm biến được đặt trên đất liền và đại dương để thu thập dữ liệu dùng trong nông nghiệp, ngư nghiệp và hải dương học.

Theo kế hoạch, nhiều dự án khác sẽ được công bố trong chuyến thăm sắp tới của Chủ tịch Tập Cận Bình.

TRÍ VĂN