Kỳ lạ hòn đảo ở Liên Xô từng mang tên của kẻ thù không đội trời chung

Khó có thể hình dung rằng, trong một quốc gia mà lại có những con phố, công viên, quảng trường hay địa danh được đặt theo tên kẻ thù của mình. Thế nhưng, ở Liên Xô có một hòn đảo trong suốt 15 năm lại mang tên một người mà chính quyền Xô viết coi là kẻ thù không đội trời chung của mình.

Hòn đảo hoang trên biển Kara thuộc Bắc Băng Dương được phát hiện năm 1901 bởi Đoàn thám hiểm vùng cực của Viện hàn lâm khoa học Hoàng gia Nga. Phần đuôi nhô ra phía Bắc của hòn đảo được gọi là “mũi Kolchak” theo tên một thành viên Đoàn thám hiểm – nhà khoa học thủy văn trẻ Aleksandr Vasilyevich Kolchak. 7 năm sau đó, toàn bộ hòn đảo chính thức được đặt theo tên ông – đảo Kolchak.

Các thành viên Đoàn thám hiểm vùng cực Viện hàn lâm khoa học Hoàng gia Nga. Trong ảnh, Kolchak đứng thứ 3 từ trái sang, hàng trên cùng. Ảnh tư liệu.

Kẻ thù chính

Những năm sau đó, Aleksandr Kolchak từ bỏ nghiên cứu khoa học và toàn tâm toàn ý phục vụ hải quân. Trong chiến tranh thế giới lần thứ nhất, ông làm việc lên đến chức Tư lệnh Hạm đội Biển Đen.

Cách mạng tháng Mười năm 1917 và cuộc nội chiến nổ ra trong nước đã đưa Aleksandr Kolchak lên đến đỉnh cao quyền lực. Ông không những trở thành một trong những lãnh đạo của Phong trào Bạch vệ chống Bolshevik, mà còn được lực lượng đối lập chính quyền Xô viết công nhận là nhà cầm quyền tối cao của nước Nga.

Tư lệnh Hạm đội Biển Đen, Đô đốc Aleksadnr Kolchak. Ảnh tư liệu.

Mùa xuân năm 1919, quân Bạch vệ của Đô đốc Aleksandr Kolchak bắt đầu cuộc tấn công quy mô lớn từ Siberia về phía Moskva, giành nhiều chiến thắng quan trọng và chiếm giữ những vùng lãnh thổ rộng lớn với dân số hơn 5 triệu người. Cuộc tấn công này đã gây lo ngại nghiêm trọng đối với các nhà lãnh đạo Bolshevik.

Lãnh tụ phong trào cách mạng vô sản Nga Vladimir Ilich Lenin đã tuyên bố Đô đốc Kolchak là kẻ thù chính của Cộng hòa Xô viết. Người viết: “Phải tập trung mọi lực lượng, triển khai nội lực cách mạng, và Kolchak sẽ nhanh chóng bị đánh bại. Dòng Volga, dãy Ural và vùng Siberia có thể và cần được bảo vệ và giành lại”.

Đô đốc Aleksandr Kolchak trên mặt trận. Ảnh tư liệu.

Không lâu sau đó, cuộc phản công của Hồng quân Liên Xô đã khiến quân Bạch vệ nhanh chóng tháo chạy và rút lui trở lại Siberia. Nhà cầm quyền tối cao Kolchak rơi vào tay đối phương và bị xử bắn ngày 7-2-1920.

Đảo Kolchak

Nội chiến kết thúc, tên các lãnh đạo phong trào Bạch vệ bị đánh bại, trong đó có Đô đốc Kolchak, rơi vào quên lãng ở Liên Xô. Ngành khoa học Xô viết cũng không để ý đến những thành tựu của Aleksandr Kolchak với tư cách là một nhà khoa học.

Đảo Kolchak trên bản đồ khu vực phía nam vịnh Taymyr. Ảnh tư liệu

Tuy nhiên, năm tháng trôi qua, nhưng đảo Kolchak được đặt theo tên kẻ thù chính của phong trào Bolshevik vẫn giữ nguyên tên gọi của mình và vẫn được nhắc tới trên các tấm bản đồ của Liên Xô. Mãi đến năm 1937, chính quyền bỗng chợt nhận ra và vội vàng đổi tên hòn đảo thành tên của một thành viên khác trong Đoàn thám hiểm vùng cực Nga năm 1901 là Stepan Rastorguev.

Do quá vội vàng, nên giới chức không để ý rằng, trên biển Kara lúc đó cũng đã có một hòn đảo mang tên Rastorguev. Sự việc rắc rối với hai hòn đảo cùng tên kéo dài đến tận năm 2005, khi một trong hai hòn đảo được quyết định đặt lại theo tên lịch sử của mình – đảo Kolchak.

QUỐC KHÁNH (theo RBTH)