Kỳ cuối: Văn hóa ứng xử - 'Thước đo đặc biệt' của cán bộ, công chức

Cán bộ, công chức – Nòng cốt lan tỏa những ứng xử đẹp trong cộng đồng

Trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của TP, cán bộ tư pháp hộ tịch là những người thường xuyên tiếp xúc và giải quyết các công việc cho người dân. Văn hóa ứng xử với người dân của cán bộ tư pháp hộ tịch bởi vậy luôn được TP Hà Nội quan tâm, chú trọng bên cạnh những đòi hỏi ngày càng cao về trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ.

Năm 2017, những ồn ào xung quanh câu chuyện chậm trễ giải quyết hồ sơ đăng ký khai tử ở phường Văn Miếu, quận Đống Đa, TP Hà Nội khiến dư luận dậy sóng. Đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn… - những sự kiện hộ tịch diễn ra thường xuyên và nghe qua nghĩ chừng đơn giản nhưng lại thể hiện mối quan hệ pháp lý của một công dân với Nhà nước từ khi ra đời đến khi chết.

Giải quyết linh hoạt, nhanh chóng các thủ tục hành chính nói chung, thủ tục đăng ký khai tử nói riêng là cần thiết. Nhưng nhìn từ góc độ quản lý Nhà nước, việc đảm bảo thận trọng, xác minh kỹ càng hồ sơ cũng không thể xem nhẹ. PGĐ Sở Tư pháp Hà Nội Phạm Thanh Cao cho biết, thực tế đã có trường hợp cơ quan tư pháp phát hiện người con đi khai tử cho bố trong khi bố vẫn còn sống. Trong trường hợp này, nhờ cán bộ tư pháp - hộ tịch tỉnh táo, gắn bó, gần gũi với người dân cơ sở, nên đã xác minh được người con gian dối, muốn khai tử bố mình. Câu chuyện như vậy là trường hợp cá biệt nhưng thực tế cũng đã xảy ra. Do đó, linh hoạt trong giải quyết các yêu cầu của người dân nhưng cũng phải trên cơ sở các quy định pháp luật.

Vấn đề cốt yếu ở đây chính là thái độ ứng xử của cán bộ, công chức với công việc của công dân. Ở các xã, phường, thị trấn đều có đội ngũ tổ trưởng tổ dân phố, bí thư chi bộ. Đây được xem như là “cánh tay nối dài” của chính quyền. Cán bộ tư pháp hộ tịch chỉ cần một lời hỏi han, chia buồn cùng công dân, một cuộc điện thoại là đã có thể xác minh được sự việc để trên cơ sở đó giải quyết hồ sơ cho công dân. Nếu làm được như vậy đã không dẫn đến thái độ bức xúc của người dân.

Câu chuyện ở phường Văn Miếu không chỉ bài học ứng xử với riêng cán bộ, công chức tư pháp hộ tịch mà còn là với tất cả cán bộ công chức, viên chức của TP. Đặt câu chuyện trong chuỗi nhiều vụ việc liên quan đến đạo đức, hành vi ứng xử của cán bộ công chức xảy ra trước đó, văn hóa ứng xử của người cán bộ, công chức càng được đặt lên cấp thiết.

Thời điểm đó, lãnh đạo TP Hà Nội đã phải quyết liệt vào cuộc để chấn chỉnh, đồng thời chỉ đạo ngành văn hóa nhanh chóng hoàn thiện bộ Quy tắc ứng xử trong cơ quan, đơn vị hành chính. Thông qua việc triển khai thực hiện quy tắc ứng xử nhằm nâng cao vai trò nêu gương, đạo đức công vụ, thái độ, văn hóa ứng xử của công chức Thủ đô; cao hơn nữa là giữ gìn truyền thống thanh lịch, văn minh của Thủ đô ngàn năm văn hiến. Bởi hơn ai hết, đội ngũ cán bộ công chức trước hết phải là những người gương mẫu trong cách thức ứng xử văn minh, là nòng cốt để lan tỏa những giá trị tốt trong cộng đồng.

Cán bộ “một cửa” niềm nở tiếp dân. Ảnh: Doãn Tuấn

Hình ảnh cán bộ, công chức Thủ đô ngày càng đẹp hơn

Sau hơn 1 năm triển khai 2 bộ QTƯX, đặc biệt là QTƯX của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan thuộc TP Hà Nội đã “chấn chỉnh” lại lề lối, tác phong làm việc, đặc biệt là trong cách thức giao tiếp, ứng xử với người dân. Dạo một vòng qua các bộ phận “một cửa” của nhiều quận, huyện trên địa bàn TP, hình ảnh nơi làm việc ngăn nắp, gọn gàng, cán bộ, công chức, viên chức trang phục công sở lịch sử, gòn gàng, thái độ niềm nở, tận tình, trách nhiệm, tôn trọng người giao tiếp là những hình ảnh đẹp đầu tiên dễ nhận ra.

Điểm nổi bật trong quá trình xây dựng bộ QTƯX dành cho công chức, lãnh đạo TP đã yêu cầu lồng phong cách đặc trưng của người Hà Nội vào bộ quy tắc, yêu cầu công chức phải thể hiện nét thanh lịch, văn minh nhằm khơi dậy và phát huy nét đẹp văn hóa riêng có của Hà Nội. Chính vì vậy, bộ quy tắc ngoài đề cập đến thái độ niềm nở, lịch sự còn hướng công chức đến việc đặt mình vào vị trí của công dân để rồi lắng nghe, thấu hiểu, kiên nhẫn, nhiệt tình trong thực thi nhiệm vụ. Tại bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính Sở Tư pháp, nhiều hôm đã hết giờ làm việc, nhưng nhìn cảnh người dân phải đi từ rất xa đến đợi làm thủ tục, cán bộ, công chức vẫn vui vẻ nán lại, dành thêm ít thời gian để hướng dẫn.

Tại nhiều quận, huyện trên địa bàn TP như quận Hà Đông, Long Biên đã thí điểm triển khai giải quyết đăng ký khai sinh, khai tử tại nhà cho công dân vào các ngày trong tuần…Một số quận như quận Nam Từ Liêm đã xây dựng và thực hiện có hiệu quả phương châm hành động “5 biết”: Biết nghe dân nói, biết nói dân hiểu, biết làm dân tin, biết xin lỗi và biết cảm ơn. Quận cũng thực hiện gửi “thư xin lỗi” đối với các tổ chức, cá nhân khi giải quyết không đúng hẹn, không giải quyết kịp thời công việc hành chính của nhân dân, tổ chức, cá nhân đến liên hệ; thực hiện gửi “Thư cảm ơn”, “Thư chúc mừng”, “Thư chia buồn” nhằm thể hiện sự quan tâm của chính quyền, cơ quan đối với tổ chức, cá nhân khi giải quyết công việc có liên quan đến chính quyền.

Nhiều khóa bồi dưỡng nghiệp vụ công tác được Sở Tư pháp tổ chức thời gian qua, cũng đều chú ý đến việc trau dồi văn hóa ứng xử, giao tiếp cho cán bộ tư pháp cơ sở như một yếu tố quan trọng không thể thiếu.

Sẽ còn cần rất nhiều thời gian và nỗ lực để những quy tắc, chuẩn mực về ứng xử lan tỏa, thấm sâu, trở thành nếp nghĩ, nếp hành động thường xuyên của mỗi người, của mỗi một cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn Thủ đô. Nhưng những chuyển biến bước đầu trong hơn một năm qua, những giá trị tốt đẹp trong văn hóa ứng xử được khơi dậy đã cho thấy các quy tắc ứng xử đang dần đi vào cuộc sống. Và chúng ta có thể tin tưởng vào sự gìn giữ, kế thừa, tiếp nối của nét đẹp văn hóa Tràng An xưa trong những con người Hà Nội, trong những cán bộ, công chức, viên chức Hà Nội hôm nay.

Phan Thủy – Hồng Giang – Thanh Hải