Kỳ cuối: Cần xử lý nghiêm minh để ngăn ngừa những mầm họa cho xã hội

Biến hồ sơ “hiến thận” thành mánh lới để trục lợi

Trong vụ án Mua bán bộ phận cơ thể người do cơ quan CSĐT, CA quận Hà Đông, Hà Nội vừa điều tra, triệt phá, Nguyễn Mạnh Hùng, SN 1983, trú tại xã An Sinh, huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh được xác định với vai trò chủ mưu, cầm đầu đường dây. Tại CQCA, Hùng khai nhận rằng, hắn biết đến việc môi giới mua bán thận này cũng là tình cờ. Khi đang đi làm thợ xây, hắn đã nắm bắt được nhu cầu rất cao của việc tìm người hiến thận nên nhanh chóng thiết lập đường dây mua bán thận. Ngoài việc đăng tải trên mạng xã hội để quảng cáo về đường dây mua bán thận của mình, Hùng còn tung người đi tiếp cận các bệnh nhân.

Để thực hiện, Hùng đã có thời gian tìm hiểu rất kỹ các quy định của pháp luật liên quan đến “hiến bộ phận cơ thể người” nên mỗi khi gặp được người có nhu cầu bán thận, Hùng rất nhanh chóng hướng dẫn họ chuẩn bị các thủ tục cần thiết như: Giấy khai sinh, CMND gốc, sổ hộ khẩu gốc, đơn xin hiến (tặng) thận có chữ ký của cha (mẹ), vợ (chồng) kèm xác nhận chính quyền địa phương... Nội dung đơn này ghi rõ họ tự nguyện hiến tặng bộ phận cơ thể người vì mục đích nhân đạo, không mang tính chất thương mại.

Tiếp đến, Hùng để hai bên mua và bán thận gặp nhau, đi khám sức khỏe. Khi đủ điều kiện “hiến” và “nhận” thận vì mục đích “nhân đạo”, các thủ tục giấy tờ theo yêu cầu của BV cũng được hoàn tất thì cuộc phẫu thuật cấy ghép thận sẽ được diễn ra theo lịch hẹn cả hai bên. Trong các ca cấy ghép thận, phía BV và y bác sỹ chỉ làm đúng bổn phận, chức trách của mình trong can thiệp y học.

Thiếu tá Đoàn Thanh Tuyên, Phó Trưởng đội CSHS, CA quận Hà Đông cho biết: Trong vụ án này, Nguyễn Mạnh Hùng đã lợi dụng chính những quy định của pháp luật về thủ tục hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người để thực hiện mánh lới môi giới mua bán thận; bản chất là hành vi trục lợi vì mục đích thương mại nhưng trên giấy tờ lại thể hiện vì mục đích nhân đạo. Qua công tác điều tra, thu thập chứng cứ, động cơ phạm tội của Hùng quá rõ ràng nên cơ quan CSĐT, CA quận Hà Đông đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Nguyễn Mạnh Hùng về hành vi Mua bán bộ phận cơ thể người theo quy định tại Điều 154 BLHS.

Với những người bán thận và những người mua thận, hiện CQĐT chưa xử lý được vì các chế tài, quy định của pháp luật chưa có hướng dẫn cụ thể, rõ ràng về trường hợp này bởi thủ tục giấy tờ cam kết thể hiện họ hiến- tặng thận vì mục đích nhân đạo. Hiện cơ quan CSĐT, CA quận Hà Đông vẫn tích cực củng cố hồ sơ để điều tra, làm rõ vụ việc, nếu đủ căn cứ sẽ xử lý theo quy định.

Riêng với BV- nơi thực hiện các ca phẫu thuật ghép thận, cơ quan CSĐT cũng yêu cầu đơn vị này phối hợp trong việc thống kê, tìm lại hồ sơ số ca ghép thận mà người hiến và người ghép không có quan hệ huyết thống để tìm hiểu và xác định xem đó có phải là quan hệ mua bán thận hay không.

Lực lượng CSHS, CA quận Hà Đông tích cực đấu tranh với các đầu mối trong vụ án. Ảnh: L.A

Người nhà cũng cần bị xử lý tội đồng phạm- nếu biết rõ mà không ngăn cản

Bày tỏ quan điểm về hành vi phạm tội của Nguyễn Mạnh Hùng nói riêng và các vụ án Mua bán bộ phận cơ thể người nói chung, LS Trần Đăng Chung- Chủ nhiệm VPLS Luật và Phát triển, Đoàn LSTP Hà Nội cho biết: Điều 154- BLHS quy định về tội “Mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người” chưa đáp ứng được tính bao trùm để phát huy tác dụng điều chỉnh quan hệ xã hội bằng pháp luật.

Hiện nay, hành vi môi giới (tổ chức thực hiện) mua bán bộ phận cơ thể người (thận) cần được xử lý áp dụng Điều 154 với tội danh đồng phạm. Như vậy, trong vụ án này đối tượng Nguyễn Mạnh Hùng là đồng phạm với vai trò là kẻ chủ mưu (thực hiện hành vi mua bán thận có tổ chức, có kế hoạch và trên thực tế đã nhiều lần tổ chức thực hiện hành vi mua bán thận một cách bài bản để thu lợi bất chính) còn người mua và kẻ bán được xác định là đồng phạm với vai trò là người thực hiện cũng cần phải xử lý hình sự.

Pháp luật Việt Nam không thừa nhận con người, bộ phận cơ thể người là hàng hóa. Vì các bộ phận cơ thể người có ảnh hưởng tới sự phát triển bình thường của con người nên việc thực hiện mọi tác động không được phép lên bộ phận cơ thể đều gây nguy hiểm. Để đảm bảo tính răn đe và phòng ngừa với loại tội phạm nguy hiểm, gây hậu quả nghiêm trọng về nhiều mặt cho xã hội này cần xử lý nghiêm minh với cả người nhà nếu biết rõ hành vi mua thận, bán thận của người thân mà không ngăn cản, đồng tình ký vào biên bản “hiến tặng” thận; vai trò của y bác sỹ nếu biết rõ đó là ca ghép thận do mua bán mà vẫn thực hiện phẫu thuật với vai trò là người giúp sức…

Linh Anh